Kryminologia. Przewodnik do przedmiotu [2005].pdf

(756 KB) Pobierz
Przedmiot: KRYMINOLOGIA
Literatura podstawowa:
1. B.Hołyst, Kryminologia, Warszawa 1999,
2. J.Błachut, A.Gaberle, K.Krajewski, Kryminologia, Gdańsk 1999,
Temat I: Przedmiot, działy i zadania kryminologii oraz metody działań kryminologicznych.
Literatura uzupełniająca:
1. L.Lernell, Zarys kryminologii ogólnej, Warszawa 1978, Część I (Dział I (rozdz.1-4), Dział II)
2. W.Świda, Kryminologia, Warszawa 1977. Rozdział I, II
Tezy szczegółowe:
1. Powstanie i rozwój kryminologii
- początki nauki kryminologii i jej najistotniejsi przedstawiciele oraz fakty w
chronologicznym ujęciu historycznym
- definicja kryminologii wg W.Świdy i B.Hołysta
- działy kryminologii wg B.Hołysta
2. Korelacja kryminologii z innymi naukami
- Z prawem karnym materialnym
- Z prawem karnym wykonawczym
- Z kryminalistyką
- Z prawem karnym procesowym
- Z wiktymologią kryminalną
- Z psychologia
- Z socjologią
- Z pedagogiką
- Z naukami medycznymi /głównie z psychiatrią, neurologią i endokrynologią/
- Z farmacją
- Ze statystyką
- Z innymi naukami /np. ekonomią polityczną, cybernetyką, polityką społeczną/
3. Rodzaje i metody badań kryminologicznych
- cel i ogólny podział badań kryminologicznych /zgodnie z działami kryminologii/
- rodzaje badań kryminologicznych stosując kryterium przedmiotu i celu badań
- metody i narzędzia badawcze stosowane w kryminologii
o
o
o
o
o
o
o
metody statystyczne
obserwacja
Wywiady i kwestionariusze
Wykorzystanie dokumentów
Badania psychologiczne
Analiza stanu zdrowia
Badania sposobów komunikowania się przestępców
4. Kierunki zastosowania i wykorzystania wiedzy kryminologicznej
- w ustalaniu czynników endogennych i egzogennych warunkujących przestępczość
-
-
w kształtowaniu polityki kryminalnej i poglądów społeczeństwa na przestępczość
w pracy Policji
1. POWSTANIE I ROZWÓJ KRYMINOLOGII
•
•
•
pojawianie się już w kulturze
świata
starożytnego pierwszych koncepcji dotyczących natury
ludzkiej i przestępczości /głównie o charakterze demonologicznym/
pierwsze próby uzasadniania społecznych i biologicznych czynników wpływających na
zachowanie się ludzi w okresie Odrodzenia – Oświecenia /A.Frycz-Modrzewski,
Monteskiusz, Beccaria/
narodziny kryminologii jako nauki zajmującej się analizą przestępstwa, warunkujących je
czynników, jego uwarstwień strukturalnych, dynamiki – przypadają na wiek XIX
o
pierwsze informacje statystyczne dotyczące przestępstwa opracowane w 1827r. przez
Belga A.Queteleta i A.Guerry’a we Francji w 1833r.
o
po raz pierwszy użycie terminu
„kryminologia”
przez francuskiego antropologa
P.Topinarda
o
pierwsza praca zatytuł.
„Criminologia”
autorstwa prawnika włoskiego R.Garofalo w
1885r.
o
dalszy rozwój kryminologii pod koniec XIX w. związany z rozkwitem nauk
przyrodniczych, które dają początek
„Antropologii Kryminalnej”
(głównie za sprawą
badań włoskiego psychiatry i antropologa C.Lombroso i jego następców)
o
rozwój kryminologii, związany z odrzuceniem determinizmu antropologii kryminalnej
na rzecz badania socjologicznych uwarunkowań przestępczości i dewiacji (głównie
początek XX w.)
o
wiek XX do chwili obecnej – rozwój kryminologii rozszerzający zakres
przedmiotowy nauki znacznie wykraczający poza badania etiologiczne.
Pojęcie kryminologii
•
KRYMINOLOGIA
(crimen,
łac.
– przestępstwo, zbrodnia;
logos,
gr. – nauka) – nauka o
przestępstwie
Według Witolda
Świdy:
KRYMINOLOGIA jest to nauka empiryczna należąca do grupy nauk o zachowaniu się człowieka w
społeczeństwie, której przedmiotem są przestępstwo, przestępca i przestępczość ujmowane jako
zjawiska społeczne pod kątem widzenia ich struktury, dynamiki, przyczyn je powodujących i
czynników usuwających, hamujących, czy uniemożliwiających powstanie i rozwój tych zjawisk.
Według Brunona Hołysta:
KRYMINOLOGIA jest nauką o przestępstwie i przestępcy, o objawach i przyczynach przestępczości
i innych związanych z nią zjawiskach patologii społecznej oraz o ich zapobieganiu, a także o
funkcjonowaniu systemu sprawiedliwości karnej.
•
Działy kryminologii /wg B.Hołysta/
KRYMINOLOGIA
SYMPTOMATOLOGIA
KRYMINALNA
/FENOMENOLOGIA/
Formy objawowe
przestępczości:
•
Dynamika i struktura
przestępczości
•
Geografia kryminalna
•
Sposoby popełniania
przestępstw
•
Niektóre elementy
organizacji
świata
przestępczego
ETIOLOGIA
KRYMINALNA
Badanie przyczyn
przestępczości w tym
m.in.:
•
Badania osobowości
przestępcy
•
Czynniki
determinujące
zachowania
przestępne
•
Uwarunkowania
motywacyjne
PROFILAKTYKA
KRYMINOLOGICZNA
Opracowanie
środków
zapobiegania
przestępczości.
/dział ten obejmuje
różnorodne zagadnienia
dotyczące systemu
wychowania i oświaty,
treści kultury,
funkcjonowania
środków
upowszechniania
informacji, skuteczności
polityki karnej, samoobrony
obywateli itp./.
FUNKCJONOWANIE
SYSTEMU
SPRAWIEDLIWOŚCI
KARNEJ
Dział koncentrujący swą
uwagę głównie na
zagadnieniu polityki karnej
(polityka
ścigania
i
sądowego wymiaru), jak
również na problematyce
funkcjonowania i
organizacji wymiaru
sprawiedliwości i
prokuratury
2. KORELACJA KRYMINOLOGII Z INNYMI NAUKAMI
Z prawem karnym materialnym
Z prawem karnym wykonawczym
Z kryminalistyką
Z prawem karnym procesowym
Z wiktymologią kryminalną
Z psychologia
Z socjologią
Z pedagogiką
Z naukami medycznymi /głównie z psychiatrią, neurologią i
endokrynologią/
Z farmacją
Ze statystyką
Z innymi naukami /np. ekonomią polityczną, cybernetyką, polityką
społeczną/
3. RODZAJE I METODY BADAŃ KRYMINOLOGICZNYCH
Celem badań kryminologicznych
jest tworzenie uogólnień teoretycznych, a także sformułowanie
dyrektyw praktycznych, odnoszących się do zapobiegania przestępczości.
W związku z tym można wyróżnić kilka rodzajów ogólnych badań kryminologicznych:
•
•
•
Badania w zakresie symptomatologii kryminalnej (fenomenologii)
Badania w dziedzinie etiologii kryminalnej
Badania dotyczące założeń i funkcjonowania systemu profilaktyki kryminologicznej
RODZAJE BADAŃ KRYMINOLOGICZNYCH
ZE WZGLĘDU NA PRZEDMIOT BADAŃ:
!
Badania indywidualne (idiograficzne)
zmierzają do wykrycia wszelkich okoliczności
związanych z jednostkowym faktem
/Studium przypadku (case study)
np. pojedynczy
człowiek (przestępca), pojedyncze przestępstwo. Celem takich badań, ze stanowiska
kryminologicznego, jest odnalezienie czynników kryminogennych kryjących się zarówno w
osobowości sprawcy, jak i w zespole warunków, w których
żył
i
żyje,
a także w rozmaitych
faktach bezpośrednio bądź pośrednio związanych z zachowaniem przestępnym. Dalszym
celem takich badań bywa zwykle poszukiwanie
środków
terapeutycznych, które powinny być
stosowane wobec sprawcy.
W badaniach jednostkowych może znaleźć zastosowanie
badanie anamnestyczne
mające na
celu możliwie pełne ustalenie biografii osobniczej i społecznej jednostki oraz badania typu
katamnestycznego
(zwłaszcza w kontekście prognozy) polegające na
śledzeniu
dalszych
losów przestępcy w odstępach czasowych zwykle co 5 lat.
!
Badania monograficzne
– badania wielopłaszczyznowe, ich celem jest możliwie
wszechstronny opis pewnego zbioru, zdarzenia czy przypadku, uwzględniający wiele
zmiennych i sytuacji oraz zachodzących między nimi relacji.
Ze względu na ekonomikę oraz ogólne możliwości stosuje się tu najczęściej
metodę badań
reprezentacyjnych
/metoda próbkowa/. Polega ona na badaniu tylko pewnej reprezentatywnej
dla całości części czy grupy osób (przestępców, przestępstw lub ich ofiar). Podstawową
sprawą jest tutaj właściwy dobór spraw, przypadków, przestępstw czy przestępców, by były
one reprezentatywne dla całości. Ma ona głównie zastosowanie w badaniach diagnostycznych
i prognostycznych.
RODZAJE BADAŃ KRYMINOLOGICZNYCH
ZE WZGLĘDU NA CEL BADAŃ:
I. Badania diagnostyczne
I. Badania eksplanacyjne (wyjaśniające)
II. Badania prognostyczne
!
Badania diagnostyczne
mają na celu stwierdzenie, czy w badanym obiekcie
występują lub jak często występują interesujące nas zjawiska. Badaniem
diagnostycznym jest badanie przestępczości na danym terenie w pewnym
czasie, jak też np. badanie inteligencji sprawców, sposobu popełniania
przestępstw;
!
Badania eksplanacyjne
polegają na wykryciu zależności między
interesującymi nas zmiennymi. Podstawowym pytaniem w badaniach tego
typu jest pytanie o przyczyny. Badania eksplanacyjne dotyczą głównie
etiologii przestępstw;
!
Badania prognostyczne
mają na celu przewidywanie zdarzeń w przyszłości
lub przewidywanie procesu przekształceń przedmiotu naszych zainteresowań.
Prognozy mogą dotyczyć zarówno struktury przestępstw, jak i zachowań
pojedynczych ludzi, zjawisk patologicznych itp. Najczęściej stosowanymi
metodami w prognozowaniu kryminologicznym są ekstrapolacja, oceny
ekspertów (opinia indywidualnego eksperta, metoda „delficka”, brainstorming
czyli „burza mózgów”) i modelowanie.
METODY /TECHNIKI/ STOSOWANE W BADANIACH KRYMINOLOGICZNYCH
"
metody statystyczne –
polegają na wykorzystaniu osiągnięć statystyki dla potrzeb
kryminologii (w zależności od rodzaju badań mogą służyć do prowadzenia zbiorów danych,
ich weryfikacji i analizy, sprawozdawczości statystycznej, prognozowania itp.)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin