PORÓWNANIE TRADYCYJNEGO I NOWEGO WZORU MEDALIKA - „KRZYŻ ŚW. BENEDYKTA”.pdf - Egzorcyzmy - doboszwanda

PORÓWNANIE TRADYCYJNEGO I NOWEGO WZORU

MEDALIKA „KRZYŻ ŚW. BENEDYKTA”

Artykuł w Internecie: http://www.orante.pl/krzyz.sw.benedykta.pdf ; wersja z dnia 18.12.2013 r.

TRADYCYJNY WYGLĄD MEDALIKA

Podstawowe elementy wzoru medalika „Krzyż św. Benedykta” wyznaczone zostały w breve

papieża Benedykta XIV z 12 marca 1742 roku .

Medaliki „Krzyż św. Benedykta”, które powstawały w XVIII i XIX wieku (także część z tych z XX

wieku) mieściły się pewnej ogólnie przyjętej tradycji wykonania . Konkretne medaliki co prawda

różniły się od siebie w szczegółach oraz w wykończeniu artystycznym, nie na tyle jednak, by

odbiegały od jednego klasycznego wzoru.

Przód medalika

W bulli papieskiej określającej wygląd pierwszej strony medalika „Krzyża św. Benedykta”

wskazuje się tylko na to, że ma ona przedstawiać świętego ( una pars imaginem ejusdem Sancti

Benedicti repraesentat – „jedna strona przedstawia obraz tegoż świętego Benedykta”). Nie podaje

się żadnych dodatkowych szczegółów.

Św. Benedykt. Na tradycyjnych medalikach przedstawiano św. Benedykta zazwyczaj w jeden

określony sposób. Ubrany jest w strój zakonny, z odkrytą głową. Święty ma długą brodę, jest łysy

bądź z niewielkim włosem. Postać jest przedstawiona realistycznie.

W prawej ręce, wzniesionej wysoko, trzyma krucyfiks, jakby w geście do błogosławieństwa.

W lewej ręce, opuszczonej bądź trzymanej przy ciele, ma zamknięta księgę, według powszechnej

interpretacji jest to reguła zakonna, którą sam napisał.

Infuła i kruk. Na ziemi po lewej stronie świętego znajduje się przysługująca mu infuła –

liturgiczne nakrycie głowy opata zakonu.

Po prawej stronie św. Benedykta stoi kruk, ze złożonymi skrzydłami, z rozpostartym dziobem

skierowanym w stronę świętego. Na niektórych medalikach kruk trzyma w dziobie chleb.

Wydaje się, iż jest to nawiązanie do drugiej księgi Dialogów św. Grzegorza Wielkiego, w której

opisany jest żywot św. Benedykta. Święty karmił kruka chlebem – „W godzinie posiłku przylatywał

zazwyczaj kruk z pobliskiego lasu i dostawał chleb z ręki Benedykta” (pkt. 8.3). Święty Benedykt

jawi się tutaj jako żyjący w harmonii z naturą, przyrodą, stworzoną przez Boga. Być może jest to

też nawiązanie do jednej konkretnej historii z życia świętego, gdy podał krukowi zatruty chleb,

którym chciano go otruć, by ptak zabrał go i schował, tak, aby nikt go nie odnalazł (pkt. 8.3).

Napis. Na medaliku zwykle umieszczano (prawdopodobnie dla jasnego określenia z czym biorący

do ręki medalik ma do czynienia) napis „Crux S. P. Benedicti” – „Krzyż św. o. Benedykta”. Choć

jak widać na jednym ze wzorów, zdarzały się też medaliki bez tego napisu, którego bulla nie

nakazuje.

Tył medalika

Litery dookoła medalika. Bulla wskazuje najpierw na część obrzeżną medalika, gdzie powinny się

znaleźć następujące litery, stanowiące skróty łacińskich wyrazów, ich pierwsze litery ( altera vero

Crucem, in cujus extremo circuitu litterae seu characteres, scilicet: „druga zaś [strona] Krzyża, w

którego zewnętrznej obwódce litery bądź charaktery są następujące:”)

V. Vade. R. retro. S. Sathana. N. numquam. S. suade. M. mihi. V. vana.

„Idź precz Szatanie, nie przedstawiaj mi próżności”

S. sunt. M. mala. Q. quae. L. libas. I. ipse. V. venena. B. bibas

„Złe są te [pokusy], które podsuwasz, sam pij trucizny”

Litery na krzyżu. Dalej w bulli wskazuje się na litery do umieszczenia w ramionach Krzyża ( In

linea vero ejus recta, „w linii właściwej jego poziomej”)

C. crux. S. sacra. S. sit. M. mihi. L. Lux.

„Krzyż święty niech mi będzie światłem”

I w pionie ( In inversa autem, „w drugiej natomiast”):

N. non. D. draco. S. sit. M. mihi. D. dux.

„Nie smok niech będzie mi wodzem”.

Litery w czterech rogach ( ac demum in quatuor lateribus ).

C. crux. S. Sancti. P. Patris. B. Benedicti

„Krzyż Świętego Ojca Benedykta”

Kropki. Umieszczane po literach bądź między nimi zastosowane są jako skróty wyrazów,

oddzielając litery wskazują, że nie tworzą one całości, prawdopodobnie dla przejrzystości.

Krzyż bądź IHS . Choć bulla tego nie nakazuje, na tylnej stronie medalika w jego górnej środkowej

części umieszczano krzyż bądź litery IHS. Jak wskazuje autor opracowania z 1849 roku (zob.

bibliografia pkt 2), miało to wskazywać, że korzyści duchowe tego medalika zależą od wiary w

Jezusa Chrystusa.

NOWY WZÓR MEDALIKA

W 1880 roku na 1400. rocznicę narodzin św. Benedykta zaprojektowano nowy, „jubileuszowy”

wzór medalika. Jego autorem był artysta mnich Desiderius Lenz, należący do artystycznej szkoły

beurońskiej. Nowy wzór, choć tak samo jak tradycyjny realizuje wytyczne wskazane w bulli

papieskiej, zmienia jednak radykalnie dotychczasowy wygląd medalików św. Benedykta. Na

medaliku umieszczone zostają bowiem nowe elementy, niektóre zostają usunięte, pewne napisy są

przestawione, dodane, a sam medalik jest zupełnie zmieniony artystycznie.

Obecnie spotyka się i produkuje prawie wyłącznie nowy „jubieluszowy” wzór medalika. Określenie

sposobu i czas w jaki nowy medalik zdominował w tradycyjny i sprawił, że ten zniknął z użycia,

wymaga głębszych studiów.

Zmiany symboliki medalika budzą jednak trudności interpretacyjne. W przypadku

wątpliwości, co do tego, co naprawdę znajduje się na medaliku, jakie symbole są na nim

umieszczone, sprawę wyjaśnić może prawdziwa intencja autora medalika bądź osoby, która zlecała

konkretny sposób jego wykonania. Niestety, piszący ten tekst nie jest w posiadaniu jakichkolwiek

źródeł historycznych (najlepsze byłyby z czasu powstania medalika), które wskazywałyby, co autor

medalika chciał na nim umieścić. Wobec trudności interpretacyjnych, pozostawiony jest więc

swoim wątpliwościom i rozbieżności interpretacji.

Poniżej zamieszczony jest medalik wykonany według oryginalnego wzoru z 1880 roku (kolorowy).

„Jubileuszowy” wzór „Krzyża św. Benedykta” posiada też różne modyfikacje i sposoby wykonania,

spośród których poniżej przedstawiono dwa na zdjęciach i jeden szkic czarno-biały.

PORÓWNANIE TRADYCYJNEGO I NOWEGO WZORU MEDALIKA - „KRZYŻ ŚW. BENEDYKTA”.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: