Naumowicz J. Filokalia.pdf

(9150 KB) Pobierz
F1L0KALIA
teksty o modlitwie serca
Przekład i opracow anie:
ks. Józef Naum owicz
TYNIEC
W Y D A W N IC T W O B E N E D Y K T Y N Ó W
wydawnictwo ffil
S
pis treści
W
stęp
..............................................................................................................7
1.
Filokalia
—jej powstanie icharakter............................................... 7
2. Etapy rozwoju duchowościfilokalicznej...........................................9
3. Główne elementy modlitwy Jezusowej......................................... 19
4. Praktyka modlitwy serca:sugestie i wskazania............................40
5.
Filokalia
grecka, słowiańska, francuska...
i niniejszy wybór............................................................................... 43
P
seudo
-A
ntoni
E
gipski
...........................................................................49
Św. B
azyli
W
ielki
.................................................................................... 55
E
wacriusz z
P
o n t u
..................................................................................66
P
seudo
-M
akary
E
gipski
.........................................................................74
Św. J
an
K
asjan
..........................................................................................88
I
zajasz
P
ustelnik
..................................................................................... 98
Św. M
arek
E
r em ita
.............................................................................. 102
D
iadoch z
F
o t y k i
................................................................................... 112
Św. B
arsanufiusz i
J
an z
G
a z y
...........................................................121
O
ABBA
FlLEMONIE................................................................................... 133
Św. M
aksym
W
y zn a w c a
........................................................................141
J
an z
K
arpatos
........................................................................................147
Św. J
an
K
lim ak
.......................................................................................154
H
ezychiusz z
S
ynaju
............................................................................. 166
F
iloteusz z
S
ynaju
.................................................................................188
S
ymeon
N
o w y
T
eoloc
........................................................................... 196
N
iketas
S
tetatos
................................................................................... 211
6
FILOKALIA —Teksty o modlitwie serca
M
e t o d a św ię te j m o d l it w y i u w a g i
................................................... 216
N
icefor
P
ustelnik
................................................................................ 228
G
rzegorz z
S
ynaju
................................................................................ 246
T
eo le pto s
z
F
il a d e l f ii
......................................................................... 258
Św.
G
r z e g o r z
P
alamas
........................................................................ 265
Św.
M
aksym
K
ausokalybos
................................................................ 277
KALIKST
i
ICNACY KSANTOPULOI
........................................................... 282
Św.
SYMEON
z
TESALONIK
......................................................................293
Ś
w ię t e g o
A
nonim a
................................................................................ 298
S
kr ó ty
.......................................................................................................306
A
utorzy
-
dane bibliograficzne
......................................................307
B
ibliografia
F
il o k a l ii
......................................................................... 318
S
ł o w n ik t e r m in ó w
................................................................................ 323
W
stęp
Filokalia,
największa i najbardziej znana w duchowości
wschodniej antologia pism ascetyczno-mistycznych, zajmuje
ważne miejsce w całej tradycji chrześcijańskiej. Obejmuje
teksty autorów IV — XV wieku, niemal wyłącznie greckich
i bizantyńskich, ale ważnych również dla kultury zachodniej.
Niniejszy tom zawiera fragmenty tej antologii, traktujące
o modlitwie Jezusowej, zwanej też modlitwą serca. Jest to te­
mat obszerny, trudno bowiem wyłączyć modlitwę z właściwe­
go kontekstu, pomijając jej ścisłe związki z ascezą i sakra­
mentami, ze słowem Bożym i całym życiem wiary. Należy
ufać, że takie ujęcie, właściwe dla
Filokalii,
pomoże czytelni­
kowi nie tylko poznać oryginalną metodę nieustannej modli­
twy, ale w ogóle lepiej i chętniej się modlić.
1.
Filokalia
—jej powstanie i charakter
Omawianą antologię w końcu XVIII wieku ułożyli dwaj
greccy duchowni: Nikodem Hagioryta i Makary z Koryntu.
Pierwszy z nich, uczony mnich z Góry Atos, zajmował się wy­
dawaniem tekstów ascetycznych, pisał także traktaty o mo­
dlitwie Jezusowej i częstej komunii świętej. Drugi, pozbawio­
ny stolicy biskupiej przez Wielką Portę ottomańską, prowa­
dził życie wędrowne i eremickie. Kilka razy odwiedzał Świętą
Górę Atos, gdzie spotykał się z Nikodemem.
Obaj duchowni dokonali wyboru i opracowania tekstów,
w części nigdy nie drukowanych jeszcze w greckim oryginale.
Całą księgę Nikodem poprzedził programowym wstępem, a do
8
FILOKALIA —Teksty o modlitwie serca
poszczególnych autorów dodał krótkie wprowadzenia, najczę­
ściej o charakterze biograficznym.
Ze względu na to, iż zbiór nie mógł się ukazać w kraju za­
jętym przez Turków, został wydany w 1782 roku w Wenecji,
gdzie znajdowała się znacząca kolonia grecka. Otrzymał po­
zwolenie władz kościelnych stwierdzające, że nie zawiera po­
glądów przeciwnych wierze katolickiej.
Dzieło cytowane jest najczęściej pod skróconym tytułem
Filokalia.
Wyrażenie to znaczy dosłownie: „miłość tego, co
piękne i dobre” , zwłaszcza do Boga jako źródła piękna i do
wszystkiego, co prowadzi do jedności z owym pięknem. Zasto­
sowane do książki, słowo przyjmuje sens: „zbiór wybranych
części” , „antologia”
Pełny tytuł jest dłuższy:
Filokalia świętych ojców neptyc-
kich, ułożona z pism świętych i teoforycznych Ojców, w której
przez duchową filozofię działania i kontemplacji, umysł zostaje
oczyszczony, oświecony i udoskonalony.
Nazwa ta jest znacząca. Wskazuje, że spośród ascetycznych
autorów, którzy doświadczyli Bożej obecności - stąd zwanych
teoforycznymi czyli „noszącymi Boga” — zostali wybrani
głównie „Ojcowie neptyczni” . Byli to duchowi mistrzowi na­
uczający o tym, w jaki sposób osiągnąć stan wewnętrznej
czujności (gr.
nepsis),
potrzebnej, by skupić się na obecności
Boga. Czujność tę, zwaną też „uwagą” lub „strażą serca” ,
traktowano jako podstawę modlitwy, wręcz —całego życia du­
chowego.
Z tytułu wynika również, że antologia uwzględnia dwa po­
ziomy duchowości: „działanie”
(praxis)
i „kontemplację”
(the-
oria),
a więc zarówno ascezę prowadząca do opanowania sie-
1
Filo kalię ojców neptycznych
należy odróżnić od
Filokalii,
ułożonej w IV
wieku przez Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nazjanzu i zawierającej wyciągi
- w 27 rozdziałach —z pism Orygenesa.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin