praca-zbiorowa-efekt_ekranu.pdf

(17321 KB) Pobierz
EFEKT EKRANU
Ku l t u r a c y f r o w a
opowiedziana w tekstach
z d w u t y g o d n i k .c o m
AREST
BAUMAN
CHMIELECKA
CICHOCKI
DESPONDS
DRENDA
DYMEK
FILICIAK
JAKUBOWIAK
KR AJEWSKI
KURZ
MARJANKOWSKA
MASTALERZ
PLINTA
PRZEGALIŃSKA
SCHREIBER
SŁODOWNIK
SMOLIŃSKI
STAŚKO
ZMYŚLONY
Piksel, ekran, powidok
***
Uczucia
żądają
refleksji
Michał Merczyński
Zygmunt Bauman
Agnieszka Słodownik
5
7
9
Rozdział 1
Nawroty bylejakości
Zobaczyć kulturę
Sól powolnej sieci
NADZIEJE I ZACHWYTY
Aleksandra Przegalińska
Rozmowa z Lvem Manovichem
Rozmowa z Casparem Sonnenem
Rozmowa z Pawłem Janickim
Rozmowa z Thomasem Wallnerem
13
15
21
28
34
40
47
Czytelnicy wszystkich krajów,
łączcie
się!
Maja Staśko
Kuratorzy są bezradni wobec C++
Jak wynaleźć kino
Rozdział 2
Ja po internecie
Smart Boredom
LĘKI I NIEPOKOJE
Rozmowa z Natalią Sielewicz
i Romualdem Demidenką
Marek Krajewski
Jakub Dymek
Iwona Kurz
Marek Krajewski
Darek Arest
53
55
64
70
77
82
88
Stawka – prywatność?
Lubię, nie lubię, klikam i postuję
Staliśmy się mediami
Kino pełnego zanurzenia
Rozdział 3
ZABAWY i PRACE
Ludwika Mastalerz
Paweł Schreiber
Rozmowa z Jakubem Górnikiem
i Jackiem Karaszewskim
Sebastian Smoliński
Rozmowa z Krzysztofem Golińskim
i Jakubem Koźniewskim
Rozmowa z Hubem Wydawniczym
Rozdzielczość Chleba
93
95
101
107
118
123
131
Złe czasy, złe obyczaje
Nie ma kogoś takiego jak gracz
Kod gazety
Suchary
Coraz mniej trytytek
Podłoga. Wiertarka. Kwiatek.
Śmieci
Rozdział 4
NOSTALGIE
Rozmowa z Mikołajem Baliszewskim
i
Łukaszem
Kozakiem
Olga Drenda
Piotr Cichocki
141
143
149
152
Skrolowanie dziedzictwa
Aura przegranych technologii
Net art: reinkarnacje
Rozdział 5
Algorytmy piszą
KOŃCE
Rozmowa z Alexandrem Knetigem
Jakub Dymek
Karolina Plinta
Mirek Filiciak
157
159
166
173
179
183
Telewizja: koniec i nowy początek
Udręka interaktywności
Nisze na stosie
Autorzy
PIKSEL, EKRAN, POWIDOK
Michał Merczyński
Dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego
Zygmunt Bauman, którego jeden z  ostatnich tekstów powstał na  zaproszenie NInA
i znalazł się w niniejszej książce, twierdził,
że współczesny świat
można opisać tylko
w  kategoriach „i-i”.
Istnieje to, istnieje też tamto.
Świat
jawi się jako pointylistyczny
obraz: każdy moment jest tu  osobnym, równie istotnym punktem, ułożonym wzglę-
dem innego poza ustaloną raz na zawsze sekwencją.
Ta filozoficzna metafora nabiera realności w codziennym doświadczeniu
życia
wobec
ekranu. Właśnie:
wobec
– a  nie
przed
czy
ekranem. Jako odbiorcy, twórcy i  uczest-
nicy kultury stale opowiadamy się
wobec
treści, obrazów emitowanych na  czarnych
płaszczyznach, towarzyszących nam od momentu przebudzenia (budzik w telefonie)
do późnej nocy (kiedy zasypiamy przy oglądaniu filmu na laptopie). Jakie jest znacze-
nie tego doświadczenia? Co zrobić z podstawową konstatacją,
że nasze życie
dzieje się
tu  – na  ekranie? Twórcy kultowego serialu „Black Mirror” widzą w  ekranie czarne
zwierciadło pokazujące odbicie nas samych – naszych marzeń, ambicji i lęków, a także
twarzy, utrwalanych w milionach produkowanych codziennie
selfie.
Plamka farby z XX-wiecznego obrazu pointylistów stała się w wieku XXI pikselem –
najmniejszą składową obrazu cyfrowego. Nie zmienia to jednak aktualności stawianej
przez Zygmunta Baumana diagnozy o rozproszeniu poczucia rzeczywistości i niesta-
bilnym podmiocie płynnej ponowoczesności. Atomizacja doświadczenia nie umniej-
sza jego wagi. Choć nie istnieje ekran, który mówi wszystko, to  na  każdym z  osobna
dzieje się coś wyjątkowego, powstaje krótkotrwały obraz rzeczywistości.
Świetnie
oddaje to ostatnia scena w filmie Jerzego Skolimowskiego „11 minut”. Kamera pokazuje
wielką
ścianę
migoczących ekranów, tylko jeden z nich jest czarny – to martwy piksel,
błąd systemu, obraz, który wygasł i pozostawił pustkę.
Władysław Strzemiński – klasyk polskiej awangardy powojennej i  zarazem bohater
ostatniego dzieła Andrzeja Wajdy „Powidoki” – sądził,
że w obrazie
widzimy tak na-
prawdę tylko to, co jesteśmy w stanie sobie uświadomić. Zebrane w niniejszym tomie
teksty tworzą swoisty fresk – konstelację opinii i diagnoz na temat przemian kultury
audiowizualnej, a  więc (także) kultury cyfrowej po  roku 2005. Okres dwunastu lat
działalności Narodowego Instytutu Audiowizualnego (każdy rok symbolicznie re-
prezentują karty z  różnymi widokami ekranów, dołączone do książki) przypadł
na fascynujący czas konwergencji mediów. Jako pierwsi uczyniliśmy z tego fenomenu
podstawowy grunt dla działalności programowej instytucji kultury. Nasze działania,
choć początkowo w skromnej skali Polskiego Wydawnictwa Audiowizualnego, zawsze
5
MERCZY
Ń
SKI
miały rys transmedialny –
łączenia
form, języków, nowych technicznych możliwości
komunikacji z  użytkownikiem oraz dystrybucji treści. Naczelną wartością nie była
bezrefleksyjna pogoń za nowością, ale uważna obserwacja teraźniejszości, tego, jak
pod wpływem rozwoju mediów zmieniają się pojęcia estetyczne, praktyki artystyczne,
ale też
życie
społeczne. Ten charakter pisma „Instytutu Teraźniejszości”, jak w ostat-
nich latach, po otwarciu nowej siedziby w 2015 roku, lubiliśmy nazywać NInA, odnajdą
Państwo także w tej książce, kończącej naszą działalność w dotychczasowej formie.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin