Odpowiedzi z ochrony lasu.doc

Odpowiedzi z ochrony lasu

1.       Czynniki szkodotwórcze w lasach.
Biotyczne, abiotyczne, antropogeniczne
- owady (gradacje owadów)
- choroby grzybowe
- zwierzyna, gryzonie, ptaki
- pożary
- mróz
- wysoka temperatura
- susze
- nadmiar wody
- pokrywa śnieżna
- wiatr
- przymrozki
- zanieczyszczenia przemysłowe
- drogi szybkiego ruchu przebiegające przez las
 

2.       Rodzaje szkodnictwa leśnego.
Szkodnictwo leśne jest to bezprawne korzystanie z lasu oraz pozyskiwanie produktów leśnych lub naruszanie przepisów dotyczących PGL LP, szczególnie ochrony lasów. o najczęściej występujących szkód leśnych należą nielegalne pozyskiwanie i zabór drewna, nielegalne pozyskiwanie zwierzyny, naruszanie stanu posiadania, nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych obszarów leśnych, nieprzestrzeganie przepisów o prawidłowym zachowaniu się w lesie.
Rodzaje:
Grupa 1 - bezprawne korzystanie z lasu
Grupa  2 – kłusownictwo
Grupa  3 – kradzież lub zniszczenie mienia
Grupa  4 – kradzież drewna z Lasu Państwowego
 

3.       Ogólne zasady ochrony lasu
Ochrona lasu, jako jedna z podstawowych dziedzin działalności gospodarczej w leśnictwie, ma na celu zabezpieczenie lasu przed szkodami wyrządzanymi przez czynniki abiotyczne (np. huragany, okiść, mróz, susze), biotyczne (np. owady fitofagiczne, grzyby pasożytnicze, zwierzynę) i antropogeniczne (np. pożary, skażenie powietrza, szkody górnicze).
W ochronie lasu obowiązuje zasada profilaktycznego (zapobiegawczego) działania. Jest to całokształt działań i środków mających na celu zapobieganie procesom chorobowym oraz zwiększenie zdolności obronnej drzew w stosunku do szkodników i czynników chorobotwórczych.
Obiektem działalności jest ekosystem leśny, co oznacza, że cele ochronne odnoszą się nie tylko do drzewostanu, mimo że jest to najważniejszy komponent ekosystemu leśnego, ale także do biotopu i całej biocenozy, a więc do wszystkich elementów składowych lasu (gleba, ściółka, runo, podszyt, struktura piętrowa, drzewostan, fauna). Ochrona ekosystemu leśnego oznacza ochronę struktur i procesów odpowiedzialnych za sprawność homeostazy tych układów, w których obecność szkodników owadzich, grzybów patogenicznych, drzew chorych lub martwych jest zjawiskiem naturalnym i pożądanym.
Ważną zasadą ochrony lasu jest wymóg minimalizacji szkód w ekosystemach, które mogą wystąpić na skutek wykonywanych zabiegów. Celem ochrony lasu przed szkodnikami i patogenami chorobotwórczymi nie jest całkowite ich wyniszczenie, lecz ograniczenie występowania tych organizmów do poziomu nie powodującego szkód gospodarczych. Stosowane zabiegi powinny zapewniać stan równowagi i możliwie swobodny przebieg procesów ekologicznych w biocenozie . Należy wybierać i stosować metody o jak najmniejszych skutkach ubocznych dla ekosystemów leśnych, jak również dla sąsiednich agro- i biocenoz , oczywiście przy zapewnieniu wysokiej efektywności użytych metod oraz zachowaniu różnorodności biologicznej.
Metody ochrony lasu różnią się skutecznością, wpływem na środowisko, nakładami finansowymi, przydatnością w zróżnicowanych i zmieniających się warunkach atmosferycznych, siedliskowych, topograficznych, epidemiologicznych. Z tego względu celowe jest stosowanie integrowanych metod ochrony lasu, opartych na starannie przemyślanym i zaplanowanym programie, obejmującym działania modyfikujące środowisko w kierunku zmian niekorzystnych dla sprawców szkód, a korzystnych dla ich wrogów naturalnych (parazytoidów, drapieżców itp.). Modyfikując środowisko, należy w pełni wykorzystać możliwości metod biologicznych, chemicznych, hylotechnicznych i innych. Ochrona ekosystemów leśnych powinna integrować wiedzę wielu dyscyplin leśnych (ekologii, hodowli, urządzania, użytkowania lasu). Jej strategicznym celem staje się tworzenie nowych ekosystemów leśnych zagospodarowanych przez człowieka, dostosowanych do szybko zmieniających się warunków środowiska. Podejście do tych zagadnień powinna cechować indywidualizacja rozwiązań, odchodzenie od schematyzmu, elastyczność w podejmowaniu decyzji oraz swoboda w czerpaniu z zasobów aktualnie obowiązującej wiedzy, z uwzględnieniem rzeczywistego stanu ekosystemów leśnych i bieżących uwarunkowań.
Ważną zasadą ochrony lasu jest uwzględnianie w działalności praktycznej progu ekonomicznej szkodliwości choroby czy szkodnika. Określa się go jako przekroczenie liczb krytycznych w drzewostanach zagrożonych przez owady lub taki poziom rozwoju choroby, który powoduje znaczącą szkodliwość i straty finansowe, uzasadniające decyzję o podjęciu zabiegów ochronnych. W gospodarstwie leśnym, ze względu na długotrwały cykl rozwoju drzewostanów oraz wielofunkcyjny charakter lasu, występują trudności ze zdefiniowaniem „spodziewanego plonu”, „teoretycznego zbioru” i wyliczeniem pod względem ilościowym i jakościowym części „plonu” (zasobów leśnych), którą traci się w wyniku wystąpienia gradacji owadów lub masowego pojawu patogenicznych grzybów. Dlatego jednoznaczne określenie progu ekonomicznej szkodliwości nie jest łatwe. Potrzebna jest w tym względzie praktyka i doświadczenie oraz konsultacje z jednostkami naukowymi.
 

4.       Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny.
 Jesienne poszukiwania szkodników sosny wykonuje się na powierzchniach podokapowych w drzewostanach sosnowych lub wielogatunkowych z przewagą sosny w wieku powyżej 20 lat, na stałych partiach kontrolnych drzewostanów o wielkości ok. jednego ha. Minimalna odległość między stałymi partiami kontrolnymi wynosi co najmniej 200 m.
Ustala się liczby partii kontrolnych (PK) wg tabeli I (z wyłączeniem pkt. 2).
 

Tabela I. Liczby partii kontrolnych w zależności od siedliska i wieku drzewostanu.

Partie kontrolne oznaczone są trwale w terenie i zaznaczone na mapie ochrony lasu. Za okresową aktualizację partii kontrolnych przeprowadzaną nie rzadziej niż co 5 lat odpowiedzialny jest nadleśniczy.
Najwłaściwszą porą wykonywania próbnych poszukiwań jest późna jesień, ale przed nadejściem mrozów i trwałej pokrywy śnieżnej. Dla poszczególnych regionów kraju termin ten, na podstawie wieloletnich obserwacji, określają właściwe terytorialnie placówki ZOL.
W razie wykrycia ogniska gradacyjnego (tj. stwierdzenia na którejkolwiek powierzchni podokapowej, że liczba osobników jakiegoś gatunku szkodnika przekracza liczby ostrzegawcze umieszczone w tabeli II), konieczne jest zagęszczenie powierzchni podokapowych. Liczba dodatkowych powierzchni w ogniskach gradacyjnych powinna być taka, aby umożliwiała wstępne ustalenie granic występowania szkodnika.
 

Tabela II. Orientacyjne liczby ostrzegawcze szkodników liściożernych drzewostanów sosnowych.

Nadleśnictwo sprawdza otrzymane z leśnictw materiały. Zebrane owady (chronione nie podlegają zbieraniu) wraz z formularzem nr 11 przekazuje niezwłocznie do ZOL, a kopie na specjalne żądanie do RDLP.
ZOL przesyła wyniki analiz jesiennych poszukiwań szkodników sosny dotyczące powierzchni i lokalizacji zagrożeń do zainteresowanych nadleśnictw (formularz 10). Zestawienie powierzchni zagrożonych (formularz 10) ZOL przesyła do RDLP, DGLP i IBL w terminie do 15 stycznia.
Metodę tę stosujemy w nadleśnictwach nie znajdujących się na terenach Leśnych Kompleksów Promocyjnych.
Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny służą do oceny zagrożenia drzewostanów sosnowych przez szkodniki liściożerne, głównie takich gatunków, jak: strzygonia choinówka, poproch cetyniak, siwiotek borowiec (zawisak), (gatunki te zimują w stadium poczwarki w ściółce pod okapem drzewostanu), barczatka sosnówka, (zimuje gąsienica), osnuja gwiaździsta (zimuje larwa bez oprzędu) oraz gatunków z rodziny borecznikowatych (zimują larwy w oprzędach kokonach).

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny wykonuje się w stałych partiach kontrolnych (PK), wyznaczanych w drzewostanach sosnowych lub wielogatunkowych z przewagą sosny w wieku powyżej 20 lat na polecenie nadleśniczego. Wielkość stałej partii kontrolnej wynosi około 1 ha.

Liczbę partii kontrolnych ustala się w zależności od siedliska, wieku i powierzchni drzewostanu (tabela 5). W krainie przyrodniczo-leśnej Sudeckiej - VII i Karpackiej - VIII ZOL w porozumieniu z RDLP może zalecić inne liczby partii kontrolnych.
Partie kontrolne oznaczone są trwale w terenie i zaznaczone na mapie ochrony lasu. Za okresową aktualizację partii kontrolnych, wykonywaną nie rzadziej niż co5 lat, odpowiedzialny jest nadleśniczy.

Do wykonania poszukiwań niezbędne są:

-         schemat rozmieszczenia powierzchni próbnych,

-         taśma miernicza lub sznurek o długości 35 m,

-         drewniane ramki o wymiarach 0,5 × 1 m, w liczbie 1-10 szt. (po jednej dla każdej osoby wykonującej poszukiwania),

-         tekturowe pudełka do zbierania i przechowywania zebranych owadów,

-         lekkie motyczki lub pazurki ogrodnicze do przeszukiwania ściółki i gleby,

-         nakolanniki,

-         ołówek, kartki papieru.

W każdej partii kontrolnej poszukiwania jesienne prowadzi się na 10 powierzchniach próbnych o wielkości 0,5 m2 każda. W drzewostanie pod wybranym pierwszym skrajnym drzewem układa się ramkę. Każdy kolejny punkt wyznacza się w odległości około 35 m od poprzedniego i przy najbliższym w zasięgu wzroku drzewie układa się kolejną ramkę, zachowując zgodnie ze schematem (ryc. 2) odpowiedni kierunek i odległość od poszczególnych drzew. Metodę tę należy stosować w Leśnych Kompleksach promocyjych z godnie z § 36 niniejszej instrukcji.

Podczas poszukiwania owadów, na wyznaczonych powierzchniach próbnych przeszukuje się ściółkę i glebę wyłącznie wewnątrz ramki, a na pięciu powierzchniach (o numerach nieparzystych) także całą powierzchnię pnia drzewa do wysokości 1,5 m, ...