REJESTR FAKTÓW REPRESJI NA OBYWATELACH POLSKICH ZA POMOC LUDNOŚCI ŻYDOWSKIEJ W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU WARSZAWA 2014 REJESTR FAKTÓW REPRESJI NA OBYWATELACH POLSKICH ZA POMOC LUDNOŚCI ŻYDOWSKIEJ W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ Redakcja naukowa dr Aleksandra Namysło dr hab. Grzegorz Berendt Recenzenci dr hab. Dariusz Libionka dr hab. Marek Wierzbicki Redakcja Jan M. Ruman Korekta Magdalena Pabich Skład i łamanie Wojciech Czaplicki Na okładce: zdjęcie z planu filmu „Historia Kowalskich” (reż. Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki), fot. Maciej Łabudzki © Copyright by Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa 2014 ISBN 978–83–7629–669–2 Zapraszamy na stronę internetową www.ipn.gov.pl oraz do księgarni internetowej www.ipn.poczytaj.pl Spis treści Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Wykaz skrótów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Materiały procesowe i prokuratorskie niemieckich Sądów Specjalnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Karty i akta personalne więźniów osadzonych w zakładach karnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Karty i akta personalne więźniów osadzonych w obozach koncentracyjnych w Żabikowie i Stutthof w Sztutowie. . . . . . . . . 191 Ankiety Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. . . . . . . . . . . . . 207 Dokumentacja Departamentu Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem i Żydowskiego Instytutu Historycznego. . . 299 Dokumentacja archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. . . . . . . . . . . 345 7 WPROWADZENIE Niniejsza publikacja jest pierwszym efektem prac prowadzonych przez grupę badaczy w ramach projektu Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej. Zawiera ona 289 krótkich opisów represji wobec 505 Polaków za pomoc niesioną ludności żydowskiej. Zarówno poszczególne noty, jak i cała publikacja ma charakter otwarty i – w miarę pojawienia się kolejnych ustaleń oraz nowych informacji – treści będą uzupełniane i modyfikowane. *** Z inicjatywą uruchomienia projektu Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej wystąpiło w 2005 r. środowisko związane z krakowską Fundacją Instytut Studiów Strategicznych, która do 2009 r. pełniła funkcję koordynatora i patrona organizacyjnego tego przedsięwzięcia. Pierwotnie do współpracy przy realizacji projektu zostały zaproszone: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych i Instytut Pamięci Narodowej (od 2006 r.), a także Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Instytut Yad Vashem, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie oraz Żydowski Instytut Historyczny. W latach 2009–2011 instytucją koordynującą prace nad projektem był Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (koordynator ks. prof. dr hab. Jan Szczepaniak), od 2012 r. partnerem IPN została Fundacja ISS z Krakowa. Przedsięwzięciu patronuje Rada Programowa powołana w 2005 r. W jej skład wchodzą obecnie: prof. Władysław Bartoszewski – przewodniczący, dr hab. Władysław Stępniak – Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, dr Łukasz Kamiński – Prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Piotr Setkiewicz – Kierownik Działu Naukowego Państwowego Muzeum Auschwitz- 8 -Birkenau, prof. dr hab. Paweł Śpiewak – Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz prof. dr hab. Adam Strzembosz – przewodniczący Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów. I. Cele, założenia i opis projektu Podstawowym, a zarazem nadrzędnym celem działań podejmowanych w ramach realizacji projektu Indeks jest ustalenie nazwisk polskich obywateli nieobjętych ustawodawstwem norymberskim, mieszkających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w granicach z 31 sierpnia 1939 r., którzy ponieśli represje za pomoc udzielaną Żydom podczas II wojny światowej. Na potrzeby niniejszego projektu przyjęto następującą definicję pomocy i represji. Pomoc to udokumentowane lub poświadczone zabronione przez prawo niemieckie świadome, czynne i pozytywne działania podję- te na rzecz wyodrębnionej prawem ludności żydowskiej. Aby uznać dany czyn za pomoc, musi być spełniony warunek jego wymiernej efektywno- ści, a dane działanie musi prowadzić do konkretnego rezultatu, tj. poprawy sytuacji, w której znajdowała się osoba, zanim nadeszła pomoc. W tym ujęciu mieszczą się zatem: ukrywanie, zorganizowanie lub pośredniczenie w znalezieniu kryjówki; dostarczanie żywności, pieniędzy, medykamentów i odzieży ukrywającym się i do getta; przekazywanie korespondencji do getta i na „aryjską stronę”; zorganizowanie ucieczki z getta; organizowanie nielegalnego przerzutu za granicę; wyrabianie fałszywych dokumentów i utrzymywanie kontaktu z żydowskim ruchem oporu. Pod pojęciem represji rozumie się działania organów władzy wojskowej i cywilnej III Rzeszy, w tym przede wszystkim sądów i prokuratury, organów policji i służb bezpieczeństwa przy współudziale partii nazistowskiej i jej organizacji afiliowanych i kolaboracyjnych, wobec osób, które naruszyły uregulowane okupacyjnym prawem zasady kontaktowania się z ludnością żydowską. W tej definicji mieszczą się następujące formy represji: · sankcje karne, cywilne i administracyjne określone w wyniku postę- powania organów wymiaru sprawiedliwości, · umyślne pozbawienie życia i wolności, · znęcanie się fizyczne i psychiczne, · pozbawienie, uszkodzenie lub zniszczenie mienia. 9 *** Ustalanie nazwisk represjonowanych, faktów pomocy i okoliczności represji dokonuje się dzięki prowadzonej od 2005 r. szeroko zakrojonej kwerendzie w archiwach, muzeach martyrologicznych, instytucjach badawczych, prasie i literaturze polsko- i obcojęzycznej. Dzięki przystąpieniu do projektu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II zakres badań objął również zasoby archiwów diecezjalnych, parafialnych i zakonnych, w któ- rych kwerenda prowadzona jest na bieżąco. Do tej pory przeprowadzono kwerendę w następujących instytucjach: Instytucje polskie: · Archiwum Akt Nowych · Archiwum Państwowe w Bydgoszczy · Archiwum Państwowe w Częstochowie · Archiwum Państwowe w Kaliszu · Archiwum Państwowe w Katowicach · Archiwum Państwowe w Kielcach · Archiwum Państwowe w Kielcach Oddział w Jędrzejowie · Archiwum Państwowe w Kielcach Oddział w Sandomierzu · Archiwum Państwowe w Krakowie · Archiwum Państwowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu · Archiwum Państwowe w Lublinie · Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Kraśniku · Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim · Archiwum Państwowe w Łodzi · Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział w Pabianicach · Archiwum Państwowe w Opolu · Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim · Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim · Archiwum Państwowe w Płocku Oddział w Łęczycy · Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile · Archiwum Państwowe w Przemyślu · Archiwum Państwowe w Radomiu 10 · Archiwum Państwowe w Rzeszowie Oddział w Sanoku · Archiwum Państwowe m.st. Warszawy · Archiwum Państwowe w Zamościu · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie Delegatura w Kielcach · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie · Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie · Archiwum Muzeum Stutthof w Sztutowie · Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu · Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie · Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy · Archiwum Kurii Diecezjalnej w Sosnowcu · Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie · Archiwum Archidiecezjalne w Częstochowie · Archiwum Parafii św. Stanisława BM w Czeladzi · Archiwum Parafii Świętej Trójcy w Będzinie · Archiwum Parafii Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu · Archiwum Parafii NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej · Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie · Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Instytucje zagraniczne: · Archiwum Federalne w Koblencji (Bundesarchiv Koblenz) · Oddział Archiwum Federalnego w Berlinie (Bundesarchiv – Berlin Lichterfelde) · Oddział Archiwum Federalnego w Ludwigsburgu (Bundesarchiv Ludwigsburg) · Archiwum Państwowe w Münster (Staatsarchiv Münster) 11 · Archiwum Państwowe w Norymberdze (Staatsarchiv Nürnberg) · Archiwum Krajowe w Nordrhein-Westfalen (Landesarchiv Nordrhein-Westfalen) · Archiwum Yad Vashem w Jerozolimie · Litewskie Archiwum Specjalne (LYA – Lietuvos ypatingasis archyvas) · Litewskie Centralne Państwowe Archiwum (LCVA – Lietuvos centrinis valstybes archyvas) · Państwowe Muzeum Żydowskie im. Gaona w Wilnie (VVGŽM – Valstybinis Vilniaus Gaono žydų muziejus) · Archiwum Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie (United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie) · AYIVO – Archiwum YIVO Institute w Nowym Jorku Uzyskane w wyniku kwerendy dowody represji będących konsekwencją niesionej pomocy rejestrowane są w kwestionariuszach, a następnie w postaci pojedynczych rekordów umieszczane w komputerowej bazie danych. Według stanu z 31 grudnia 2012 r. liczba rekordów wynosi 50191 . Zespolenie, uporządkowanie i zweryfikowanie informacji pochodzą- cych z różnych kwestionariuszy (rekordów), a dotyczących tego samego przypadku represji, wzbogacanych o stale napływające nowe ustalenia, stanowiły podstawę do przygotowania not o Polakach represjonowanych za pomoc Żydom. *** Poniżej, w układzie alfabetycznym, publikujemy pierwszą partię 290 not o faktach represji za pomoc niesioną ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej. Zgodnie z założeniami projektu Indeks przeważają tu noty o osobach, których postawy wobec ludności żydowskiej, a co za tym idzie przyczyny i okoliczności ich represji nie były dotąd znane i odnotowane. Pozostałą część stanowią historie oparte na niewykorzystanych 1 Każdy kwestionariusz sporządzany jest na podstawie analizy jednego źródła (jednostki archiwalnej, materiału prasowego, publikacji książkowej), dlatego też jedna osoba lub jeden przypadek represji może pojawić się w kilku kwestionariuszach (rekordach), a co za tym idzie liczba rekordów nie odpowiada liczbie przypadków represji. 12 dotychczas przez historyków źródłach lub opisane w literaturze przedmiotu marginalnie i lakonicznie2. O wyselekcjonowaniu publikowanych faktów represji zadecydowało przede wszystkim kryterium wiarygodności materiału dokumentacyjnego. Pierwszą kategorię źródeł, na podstawie których powstały noty stanowią materiały wytworzone przez władze niemieckie (w tym: materiały procesowe Sądów Specjalnych – Sondergericht oraz karty i akta personalne więźniów osadzonych w zakładach karnych i obozach koncentracyjnych). Drugi rodzaj źródeł wykorzystanych do opracowania not stanowi materiał relacyjny gromadzony od 1945 r. w formie ankiet przez pracowników Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz dokumentacja Departamentu Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem i ŻIH w ramach postępowań w sprawach o przyznanie Medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Kolejna grupa materiałów, na podstawie których przygotowano ostatnią partię zamieszczonych w niniejszej publikacji not na temat faktów represji, została wyselekcjonowana w wyniku kwerendy przeprowadzonej w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej, głównie w zasobach po Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz oddziałowych KBZpNP. *** Układ: Prezentowane noty nie mają formy klasycznych biogramów, nie zawierają bowiem wszystkich informacji niezbędnych do odtworzenia pełnego, zamkniętego życiorysu osoby represjonowanej. Celowo pominięto w nich 2 Z tego powodu zdecydowano się nie umieszczać w publikacji biogramów Polaków represjonowanych za pomoc Żydom, których historia została już szeroko i wyczerpująco opisana w literaturze przedmiotu, np. historie rodziny Ulmów z Markowej, Kowalskich z Ciepielowa czy Henryka Sławika. Aby uniknąć wtórności, pominięto również osoby, których biogramy znajdują się w The Encyclopedia of Righteous Among the Nations: Rescuers of News during the Holocaust. Poland, t. 1–2, red. I. Gutman, Jerusalem 2004 (wyjątek stanowią przypadki, dla których, od momentu wydania wspomnianej encyklopedii, pozyskano nowe, alternatywne materiały wzbogacające wiedzę na temat udzielonej pomocy i poniesionych w związku z tym represji). Nie włączono również do tej serii biogramów niezweryfikowanych do tej pory przez osoby realizujące projekt Indeks historii osób, zamieszczonych w archaicznych już, ale wciąż reprezentatywnych dla poruszanego tematu pracach W. Bielawskiego, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1987 oraz Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1997. 13 informacje dotyczące losów osób represjonowanych po zakończeniu II wojny światowej, jako nieistotne dla meritum projektu. Autorzy skupili się wyłącznie na rekonstrukcji zdarzenia pomoc–represja, uwzględniając takie elementy jak: motywacje i rodzaj pomocy oraz okoliczności i przyczyny represji. Dostępność i charakter materiału źródłowego decydowała o tym, czy odtworzenie wszystkich tych elementów było możliwe, a opis faktów mógł być wyczerpujący i szczegółowy. Noty składają się z trzech zasadniczych części: 1. danych osoby represjonowanej (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców, wyznanie, narodowość, wykształcenie, stan cywilny, zawód wykonywany w czasie wojny i miejsce zamieszkania oraz data śmierci, jeśli nie była ona skutkiem represji i nastąpiła po zakończeniu wojny)3 ; 2. charakterystyki przyczyn, okoliczności i rodzaju represji; 3. wykazu źródeł i literatury, któ- re stanowiły podstawę do przygotowania not. W przypadku, kiedy w akcję pomocy zaangażowanych było kilka osób, przygotowano tzw. noty zbiorcze, zespalając dane osobowe poszczególnych osób z jednym, wspólnym dla wszystkich opisem działań na rzecz Żydów i poniesionych z tego powodu represji. *** Charakterystyka materiałów źródłowych Materiały prokuratorskie i procesowe niemieckich sądów specjalnych Do niniejszej publikacji wyselekcjonowano 33 sprawy podejmowane w latach 1941–1944 przez prokuratury i niemieckie sądy specjalne z terenu Generalnego Gubernatorstwa4 . Na ich podstawie sporządzono noty o faktach represji wobec 73 polskich obywateli za pomoc Żydom. Liczbę spraw prowadzonych przez terenowe niemieckie sądy specjalne wobec osób „udzielających pomocy Żydom”, które udało się odnaleźć w wyniku kwerend archiwalnych5 ilustruje poniższa tabela: 3 W wielu przypadkach ustalenie wszystkich danych było niemożliwe. 4 Wykorzystane w publikacji materiały procesowe sądów specjalnych pochodzą głównie z archiwów niemieckich (Bundesarchiv Koblenz), trzy sprawy z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy. 5 Dane te nie mogą zostać uznane za ostateczne ze względu na kontynuację prowadzonych kwerend w archiwach. 14 Lp. Siedziba sądu specjalnego Liczba spraw Liczba osób 1 Lwów 14 25 2 Warszawa 4 9 3 Tarnopol 2 3 4 Stanisławów 3 12 5 Rzeszów 2 3 6 Piotrków 1 1 7 Lublin 3 6 8 Kraków 2 3 9 Kielce 1 6 10 Częstochowa 2 5 RAZEM 33 73 Wyk. A. Namysło Zdecydowana większość pozyskanych materiałów, zwłaszcza odnosząca się do dystryktów galicyjskiego i lubelskiego, została wykorzystana po raz pierwszy. Jest to więc pionierski materiał badawczy. Jego wartość polega również na tym, że ze względu na mnogość zawartych w nim informacji podawanych wielokrotnie w odmiennych wersjach przez strony, może stanowić podstawę do pogłębionej analizy zjawiska pomoc–represja. Z jednej strony pozwala to pełniej odtworzyć fakty związane z działaniami pomocowymi oraz wskazać okoliczności i bezpośrednie przyczyny wykrycia nielegalnego w świetle prawa niemieckiego procederu „kontaktu z Żydami”, z drugiej dokładniej ustalić prawne konsekwencje poniesione przez oskarżonego, a także jego losy od momentu aresztowania. Należy jednak pamiętać, że wykorzystany w publikacji materiał sądowy nie może być traktowany jako zamknięty zbiór, a wyniki jego analizy jako ostateczne, a to ze względu na prowadzoną na bieżąco kwerendę w archiwach różnej proweniencji, która może dostarczyć materiał uzupełniający lub wzbogacający dotychczasową wiedzę. Analiza materiałów sądowych i prokuratorskich pozwoliła na wyodrębnienie kilku kategorii działań, które w rozumieniu niemieckiego specjalnego prawa karnego uznawane były za „pomoc ludności żydowskiej”, oraz na określenie częstotliwości ich podejmowania przez oskarżonych. Najczęstszą występującą karalną formą relacji z ludnością żydowską było jej ukrywanie (w tym pośrednictwo w znalezieniu miejsca schronienia). Z tego powodu oskarżono prawie 67 proc. wszystkich oskarżonych. Kolej- 15 ną przyczyną zatrzymania było dostarczanie Żydom korespondencji, pieniędzy i pośredniczenie „w załatwianiu spraw”, dostarczanie żywności, organizowanie transportu lub transportowanie Żydów z obszaru zamkniętego oraz zorganizowanie fałszywych dokumentów. Według zachowanych akt procesowych, wszyscy podsądni, którzy zamierzali zapewnić lub zapewnili schronienie Żydom bądź też pośredniczyli w tym procederze, np. organizując transport, zostali oskarżeni o łamanie § 4 rozporządzenia o ograniczeniu pobytu w Generalnym Gubernatorstwie z 13 września 1940 r. w brzmieniu rozporządzenia z 15 października 1941 r. Wobec pozostałych stosowano odpowiednie do przestępstwa paragrafy znowelizowanego po 1933 r. niemieckiego kodeksu karnego z 1871 r. Zakłady karne W niniejszej publikacji włączono represjonowanych, osadzonych za pomoc Żydom w niemieckich zakładach karnych w Radomiu, Częstochowie, Rawiczu, Sieradzu i Kielcach oraz obozie koncentracyjnym w Sztutowie i obozie karno-śledczym w Żabikowie. Podstawę informacji zaczerpnięto z akt i kart personalnych więźniów skazanych na pobyt w więzieniu lub obozach koncentracyjnych. Informacje zawarte w tych aktach są lakoniczne i ograniczają się zazwyczaj do krótkich komunikatów o rodzaju pomocy, która stała się podstawą odosobnienia w więzieniu. Liczbę więźniów zakładów karnych, skazanych za pomoc Żydom podano w poniższej tabeli: Miejsce osadzenia Liczba osadzonych za pomoc Żydom Radom 37 Częstochowa 30 Rawicz 2 Sieradz 13 Kielce 11 Łódź 7 RAZEM 100 Obóz karno-śledczy w Żabikowie Z dokumentacji zgromadzonej w Muzeum Martyrologicznym w Żabikowie udało się pozyskać dane ośmiu osób, w tym sześciu osadzonych w byłym obozie karno-śledczym (Forcie VII) za działania na rzecz ludno- 16 ści żydowskiej. Wszystkie trafiły tam z powodu zaopatrywania ludności żydowskiej w żywność, w tym dwie osoby także za udzielenie pomocy medycznej zbiegłym. Jedna została skazana na karę śmierci (brak informacji, czy karę wykonano), trzy trafiły ostatecznie do KL Auschwitz. KL Stutthof Kwerenda zachowanych kart personalnych więźniów KL Stutthof wykazała, że pomoc ludności żydowskiej stała się przyczyną skierowania do obozu 9 osób. Czworo więźniów zmarło w trakcie odbywania kary. Dwie osoby trafiły do obozu z powodu ukrywania Żydów, działania pozostałych określono mianem „sprzyjania Żydom”, „komunikowania się z Żydami”, „utrzymywania stosunków z Żydami” i „udzielania im pomocy”. II. Relacje i ankiety Podstawą do przygotowania kolejnych 105 not opisujących fakty represji stały się relacje rodzin i krewnych zarówno tych osób, które poniosły represje za pomoc ludności żydowskiej, jak i tych, którym pomoc została udzielona. Zostały one wyselekcjonowane na potrzeby projektu z zasobów archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu oraz Departamentu Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem. Ankiety Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu W wyniku kwerendy przeprowadzonej przez archiwistów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w zbiorze ankiet sporządzanych w formie oświadczeń po 1945 r. przez pracowników tej instytucji na podstawie relacji byłych więźniów obozu lub ich krewnych udało się pozyskać informacje, które posłużyły do przygotowania not biograficznych 95 osób represjonowanych za pomoc Żydom. Dokumentacja Departamentu Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem Materiał dokumentacyjny zebrany przez Departament Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem i ŻIH w ramach postępowań w sprawach o przyznanie medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata stanowił podstawę do sporządzenia 29 not (62 osoby) o faktach represji n. W tym zespole znalazły 17 się zarówno biogramy osób, których starania zakończyły się powodzeniem po 1999 r., a zatem nieopublikowane w The Encyclopedia of Righteous Among the Nations: Rescuers of News during the Holocaust. Poland, t. 1–2, red. I. Gutman, Jerusalem 2004, jak i tych, których wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych. Ta ostatnia grupa obejmuje dzieci represjonowane za pomoc Żydom tak, jak ich uhonorowani wcześniej rodzice, a które według regulaminu Yad Vashem nie kwalifikowały się do odznaczenia, ze względu na rok urodzenia6 . Dotyczy to również osób dorosłych, którym nie przyznano medalu, a które wraz z innymi odznaczonymi członkami rodziny zostały poddane represjom lub zamordowane w trakcie zbiorowych egzekucji. Spośród zdyskwalifikowanych przez Yad Vashem wniosków osób starających się o odznaczenie, do publikacji wybrano również historie, któ- rych wiarygodność potwierdzają inne materiały źródłowe (w tym głównie proweniencji niemieckiej). III. Materiały zgromadzone przez Instytut Pamięci Narodowej Ostatnią grupę źródeł, na podstawie których powstało 59 not o faktach represji 158 osób za pomoc Żydom, stanowią przede wszystkim materia- ły zgromadzone w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Rzeszowie, Kielcach, Białymstoku, Lublinie, Krakowie i Katowicach, wytworzone i zgromadzone przez Główną i Okręgowe Komisje Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Część materiałów pozyskano ze spraw podjętych w ostatnich latach przez prokuratorów Oddziałowych Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dotyczących zbrodni popełnionych na ludności żydowskiej oraz na ludności polskiej za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej. Kilka biogramów powstało na podstawie materiałów procesowych powojennych sądów powszechnych. Wszystkie uzupełniono dodatkowym materiałem źródłowym, wiedzą zaczerpniętą z literatury przedmiotu lub informacjami pochodzącymi z rozmów z krewnymi bohaterów zdarzeń. 6 Według regulaminu przyznawania medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, nie mogą go otrzymać osoby urodzone po 1930 r. 18 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 1 Abram Natalia ukrywanie, dostarczanie żywności aresztowanie, kara śmierci [zamieniona na 5 lat ciężkiego więzienia] 2 Adamczyk Edward ukrywanie aresztowanie, zesłanie na roboty przymusowe 3 Adamczyk Henryk ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 4 Adamczyk Maria ukrywanie aresztowanie, zwolnienie 5 Adamczyk Stefan ukrywanie aresztowanie, zwolnienie 6 Ambroziak Henryk ukrywanie pobicie 7 Ambroziak Ignacy ukrywanie aresztowanie, zamordowanie (powieszony w publicznej egzekucji) 8 Ambroziak Rozalia ukrywanie pobicie 9 Antoniak Bazyli ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 10 Augustyn Józef ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 11 Augustyn Józefa ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 12 Augustyniak Franciszek dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 13 Bafia Władysław dostarczanie korespondencji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 14 Balawander Feliks ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, torturowanie, dalsze losy nieznane 15 Balawander Tadeusz ukrywanie aresztowanie, torturowanie, zwolnienie 16 Balawander Wiktoria ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, torturowanie, dalsze losy nieznane 19 17 Balicka Katarzyna ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, kara śmierci (zamieniona na 2 lata więzienia) 18 Balicki Józef ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (zamieniona na 3 lata wię- zienia), zginął w więzieniu 19 Baranek (imię nieznane) ukrywanie rozstrzelanie 20 Baranek Henryk ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 21 Baranek Łucja ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 22 Baranek Tadeusz ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 23 Baranek Wincenty ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 24 Barbachowska Stanisława ukrywanie aresztowanie, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 25 Barszcz Marianna brak informacji rozstrzelanie na miejscu 26 Bartczak Marta sprzyjanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 27 Bartkiewicz Michalina ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 28 Bartkiewicz Roman ukrywanie aresztowanie 29 Bartosik Jan dostarczanie żywno- ści do getta aresztowanie, pobyt w więzieniu 30 Bartosik Władysław dostarczanie żywno- ści do getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, osadzenie w obozie koncentracyjnym 31 Bartyzel Bronisława brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 32 Bednarska Czesława ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 20 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 33 Bednarski Tadeusz ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, brak informacji o dalszych losach 34 Belniak Franciszek dostarczanie żywności, dostarczanie korespondencji rozstrzelanie na miejscu 35 Bernatowicz Anna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 3 lata wwiezienia o zaostrzonym rygorze) 36 Bernatowicz Józef ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (nie wyk.) 37 Bielecka Franciszka ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wymiar kary nieznany) 38 Bielecki Jan ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wymiar kary nieznany) 39 Bilański Rudolf brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnych, zmarł w obozie 40 Binkowski Zygmunt handel aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 41 Biskup Bronisława ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 42 Błasiak Wiktoria ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 43 Bobowska Weronika ukrywanie zagrabienie mienia 44 Bobowski Jan ukrywanie torturowanie, rozstrzelanie na miejscu 21 45 Bochniak Stanisław ukrywanie, wyrabianie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 46 Bogdan Maria ukrywanie aresztowanie, zwolnienie 47 Bogdanowicz Anna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 48 Bogucka Irena ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, brak informacji o dalszych losach 49 Bogucki Marian ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 50 Bogusz Jan pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, ucieczka z obozu 51 Bonderski Józef przekazanie informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 52 Borysiuk Michał sprzyjanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 53 Boss Julius pomoc w ucieczce z getta, ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 54 Brandhuber Jerzy wyrabianie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 55 Braun Antonina brak informacji aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 56 Breś Zygmunt dostarczanie żywności aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 57 Broszkiewicz Julia ukrywanie aresztowanie, zwolnienie 22 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 58 Broszkiewicz Tomasz ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, ucieczka z transportu 59 Brzozowska Feliksa ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 60 Brzozowski Marian ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 61 Buchacz Józef ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 62 Budziszewski Wacław ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 63 Burghardt Jerzy ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 64 Buzowicz Anna pomoc w ucieczce z getta, ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 65 Buzowicz Wincenty pomoc w ucieczce z getta, ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 66 Bylica Józef brak informacji aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 67 Chalupinski Julian dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 5 lat) 68 Chełchowski Bogusław ukrywanie, dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 69 Chojnacka Stanisława dostarczanie żywności aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, brak informacji o dalszych losach 23 70 Chowaniak Karol ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 71 Chowaniak Stanisław ukrywanie, transport aresztowanie, pobicie, zesłanie na roboty przymusowe 72 Chowaniak Tekla ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 73 Chudziak Stanisław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 2 lat i 6 miesięcy) 74 Chwalana Jadwiga dostarczanie żywności aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 75 Chwiesińska Bronisława z d. Wołopiuk dostarczanie żywności, ukrywanie, pomoc w ucieczce kara grzywny 76 Cicha Stanisława ukrywanie, organizowanie żywności, zorganizowanie pomocy medycznej aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 77 Ciesielska Romualda ukrywanie, dostarczanie żywności i ubrań, pomoc w ucieczce z getta, zorganizowanie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 78 Ciesielski Feliks ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 79 Ciesielski Józef brak informacji rozstrzelanie na miejscu 80 Cybulska Maria brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 81 Cynkiel Antoni dostarczanie żywno- ści do getta aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 24 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 82 Cyran Antoni dostarczanie żywno- ści do getta Aresztowany, rozstrzelanie w więzieniu 83 Czachura Michał ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 84 Czajka Adam ukrywanie aresztowanie, torturowanie, pobyt w więzieniu, rozstrzelanie 85 Czajka Stanisław ukrywanie aresztowanie, torturowanie, zwolnienie 86 Danilczuk Antoni ukrywanie zagrabienie mienia 87 Danilczuk Apolonia ukrywanie zagrabienie mienia 88 Dąbrowska Maria ukrywanie, dostarczanie żywności aresztowanie, pobicie, uwolnienie w nieznanych okolicznościach 89 Dąbrowski Paweł brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 90 Dec Bronisław dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 91 Dec Stanisław dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 92 Dec Tadeusz dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 93 Dec Władysław ukrywanie, dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 94 Dębowski Edward ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 3 lata) 95 Długosz Józef ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 96 Dobrogowski Konstanty ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 25 97 Dobrogowski Stanisław ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 98 Dobrowolski Tadeusz ukrywanie, wyrabianie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w szpitalu 99 Dombrowski Henryk utrzymywanie kontaktów aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 100 Dorosz Kazimierz ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego (wyrok 3 lata) 101 Drąg Franciszek zorganizowanie schronienia, brak informacji rozstrzelanie na miejscu 102 Drąg Józef zorganizowanie schronienia, brak informacji rozstrzelanie na miejscu 103 Drąg Władysław ukrywanie aresztowanie, brak informacji o dalszych losach 104 Drgas Zygmunt dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 105 Duszyńska Sabina dostarczanie korespondencji aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 106 Dzieglewski Jan transport aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, kara śmierci (zamieniona na 3 lata więzienia) 107 Dziubek Franciszek zorganizowanie schronienia, brak informacji rozstrzelanie na miejscu 108 Erbel Stefan dostarczenie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 109 Fołta Maria ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 26 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 110 Forscher Halina dostarczanie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 1 rok) 111 Fortuńska Lidia ukrywanie, dostarczanie żywności pobicie 112 Fortuński Józef ukrywanie pobicie 113 Frączek Genowefa brak informacji aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, zwolnienie 114 Fudała Maria ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 115 Fürgang Władimir pośredniczenie w załawieniu spraw aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 116 Furmanek Stanisław transport aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, śmierć w więzieniu 117 Gacoń Apolonia ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 118 Gacoń Stanisław ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 119 Galec Maria ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 120 Galec Stanisław ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 121 Gamoń Walenty zorganizowanie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu (uciekł z wię- zienia) 122 Ganczar Maria ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 123 Garbuliński Andrzej ukrywanie aresztowanie, rozstrzelanie 124 Garbuliński Władysław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zamordowanie 27 125 Gargasz Jakub ukrywanie aresztowanie, kara śmierci (zamieniona na 3 lata pozbawienia wolności), zesłanie do obozu 126 Gargasz Zofia ukrywanie aresztowanie, kara śmierci (zamieniona na 3 lata pozbawienia wolności), zesłanie do obozu 127 Gawryś Feliks ukrywanie pobicie, rozstrzelanie na miejscu 128 Gierula Kajetan Michał ukrywanie aresztowanie, rozstrzelanie w więzieniu 129 Gierula Katarzyna z d. Błońska ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zamordowanie w więzieniu 130 Gieruszka Jan ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 131 Glied Elza ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 132 Głowacki Czesław ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 133 Gołębiecka Anna ukrywanie, dostarczanie żywności zagrabienie mienia 134 Gołębiecka Zuzanna ukrywanie, dostarczanie żywności zagrabienie mienia 135 Gołębiecki Czesław ukrywanie, dostarczanie żywności zagrabienie mienia 136 Gołębiecki Franciszek ukrywanie, dostarczanie żywności zagrabienie mienia 137 Gołębiecki Kazimierz ukrywanie, dostarczanie żywności zagrabienie mienia 138 Gołosz Bolesław ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 28 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 139 Górniak Stanisława ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 140 Górska Maria brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 141 Grabiec Stanisława pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 142 Gregorczyk Maria brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 143 Grudziński Stefan ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 144 Grudzińska Zofia ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, rozstrzelanie 145 Gryniecka Zofia ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 146 Gryszko Władysław transport aresztowanie (brak informacji o dalszych losach) 147 Grzelak Bronisław pomoc w ucieczce z getta, dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 148 Grzyb Jadwiga ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 149 Grzyb Jan ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 150 Guzik Jan wyrabianie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 151 Harasimiuk Marianna z d. Jurkowska ukrywanie, dostarczanie żywności pobicie 29 152 Harasimiuk Stanisław ukrywanie, dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 153 Haraś Felicja ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 154 Holtzer Marianna zatrudnienie, ujęcie się rozstrzelanie na miejscu 155 Holtzer Mieczysław zatrudnienie, ujęcie się rozstrzelanie na miejscu 156 Hornung Magdalena ukrywanie, dostarczanie korespondencji aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 3 lata) 157 Hrenkiw Wasyl ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 158 Hubicki Wiktor ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 159 Hubka Michał ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego (wyrok 1 rok) 160 Jabłoński Władysław dostarczanie żywności, dostarczanie dokumentów, pomoc w ukrywaniu aresztowanie, torturowanie, pobyt w więzieniu 161 Jakubowska Walentyna z d. Pietraszko ukrywanie, dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 162 Jakubowski Stefan dostarczanie żywno- ści do getta, dostarczanie pieniędzy aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 163 Janczyszyn Stanisława brak informacji pobyt w więzieniu, kara śmierci (zamieniona na 3 lata więzienia) 30 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 164 Janiszewska Marianna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 165 Jankowski Stefan utrzymywanie kontaktów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 166 Janus Genowefa ukrywanie zamordowanie na miejscu 167 Janus Helena ukrywanie zamordowanie na miejscu 168 Janus Krzysztof ukrywanie zamordowanie na miejscu 169 Jasiński Teodor dostarczanie żywności i lekarstw, wyrabianie fałszywych dokumentów, przekazywanie informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 170 Jędrzejowski Stanisław ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 171 Jóźwiak Władysław Janusz dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 172 Jungowski Edmund ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (4 miesiące) 173 Jurczak Franciszek pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w wię- zieniu (wyrok 6 miesięcy) 174 Juszczykowska Karolina ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 175 Kaczmarska Alina transport aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, śmierć w więzieniu 176 Kaczorek Leon utrzymywanie kontaktów aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 177 Kalek Weronika dostarczanie żywno- ści, doprowadzenie do miejsca schronienia aresztowanie, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 31 178 Kaleta Stanisław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 1 rok), zwolnienie 179 Kałużyński Jan ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 180 Kamińska Józefa zorganizowanie schronienia aresztowanie, uniewinnienie 181 Karasiński Józef brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu pracy (wyrok 3 lata i 6 miesięcy) 182 Kazak Agnieszka ukrywanie utrata mienia, konieczność ukrywania się 183 Kazak Józefa ukrywanie utrata mienia, konieczność ukrywania się 184 Kazak Katarzyna ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 185 Kazak Sebastian ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 186 Kenigsman Antoni ukrywanie pobicie, rozstrzelanie 187 Kępa Walenty ukrywanie aresztowanie, pobytw wię- zieniu, kara śmierci (zamieniona na 1 rok więzienia) 188 Kierth Josef brak informacji aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, brak informacji o dalszych losach 189 Kierylak Franciszek dostarczanie żywno- ści, ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 190 Kiszka Katarzyna ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 191 Klepadło Józef ukrywanie aresztowanie, rozstrzelanie 192 Klepadło Mieczyslaw ukrywanie aresztowanie, rozstrzelanie 32 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 193 Kliś Michał wyrabianie fałszywych dokumentów, zorganizowanie schronienia, ukrywanie, dostarczanie żywności, przekazywanie informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 194 Kluzińska-Żelechowska Janina ukrywanie, transport, zorganizowanie schronienia aresztowanie, pobyt w więzieniu, rozstrzelanie 195 Kmiecik Maria ukrywanie aresztowanie, torturowanie, pobyt w więzieniu, rozstrzelanie w więzieniu 196 Kmiecik Zygmunt ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 197 Kochanowicz Bolesław brak informacji aresztowanie, zwolnienie 198 Kochanowicz Bronisława brak informacji aresztowanie, zwolnienie 199 Kochanowicz Maria brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 200 Kochanowicz Stanisław brak informacji aresztowanie, zwolnienie 201 Kochman Maria ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 202 Kokoszka Piotr ukrywanie, pośredniczenie w załatwieniu spraw aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (brak informacji o wykonaniu wyroku) 33 203 Kołba Wincenty wyrabianie fałszywych dokumentów aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 204 Kopyciński Adam brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 205 Kopydłowski Wacław przekazywanie żywności aresztowanie, pobyt w w więzieniu (wyrok 6 lat) 206 Kornecka-Grajek Stanisława ukrywanie aresztowanie, kara śmierci (zamieniona na pobyt w więzieniu), zesłanie do obozu koncentracyjnego 207 Kostrzeba Ludwika ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 208 Kościelewski Piotr ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 209 Kotowska Ewa dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 210 Kotowski Józef dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 211 Kotowski Stanisław dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 212 Kowalik Marian dostarczanie korespondencji aresztowanie, pobyt w wię- zieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć 213 Kowalska Anna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 5 lat) 214 Koziara Leon utrzymywanie kontaktów aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 215 Kozłowski Jan brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w trakcie transportu ewakuacyjnego 216 Kozub Władysław zorganizowanie wyjazdu aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 34 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 217 Krajewska Eugenia ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, brak informacji o dalszych losach 218 Krawczuk Stanisława ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (zamieniona na 3 lata wię- zienia) 219 Krawczyk Adam brak informacji rozstrzelanie na miejscu 220 Krawczyk Józef pomoc medyczna rozstrzelanie na miejscu 221 Krawczyk Zofia brak informacji rozstrzelanie na miejscu 222 Krenz Józefa ukrywanie aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 223 Kruk Michał brak informacji rozstrzelanie na miejscu 224 Kryczka Leon ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 225 Kryczka Wiktoria ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 226 Krygowski Jakub brak informacji poszukiwanie 227 Krysa Klaudia pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 228 Krysiewicz Stanisław ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 229 Krysiewicz Władysława ukrywanie aresztowanie, rozstrzelanie 230 Krzysztyniak Władysław ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 231 Kubacki Henryk brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 232 Kubicka Justyna z d. Kuszek dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 35 233 Kucharski Stanisław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 234 Kuciel Helena ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 235 Kuczyński Jan ukrywanie aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, ucieczka z obozu 236 Kukiełka Jan ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego (wyrok 3 lata) 237 Kułaga Stanisław transport aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 3 lata) 238 Kupis Bronisława ukrywanie pobicie, rozstrzelanie na miejscu 249 Kupis Piotr ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 240 Kurdziel Jan pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 241 Kurdziel Stanisław pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, pobyt w więzieniu, kara śmierci (wykonana) 242 Kurowski Stefan ukrywanie, dostarczanie żywności do getta aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 243 Kurpiel Alfreda ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 242 Kurpiel Franciszka ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, torturowanie, rozstrzelanie 245 Kurpiel Irena ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 246 Kurpiel Romana ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 36 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 247 Kurpiel Stanisław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, torturowanie, rozstrzelanie 248 Kusaj Franciszek pomoc w ucieczce z getta aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego 249 Kuszek Jakub dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 250 Kuszek Zofia dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 251 Kwaśniewski Stefan pomoc w dostarczaniu żywności aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 252 Kwiatosz Bolesław ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 253 Lang Bronisława brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 254 Lao Antoni ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, ucieczka z obozu 255 Lesiak Antoni brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 256 Lewandowska Emilia dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 257 Lewandowski Wincenty dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 258 Leżeński Jerzy ukrywanie, zorganizowanie schronienia, zorganizownie pracy, zorganizowanie fałszywych dokumentów, pomoc finansowa aresztowanie, rozstrzelanie 37 269 Likos Apolonia dostarczanie żywno- ści, ukrywanie rozstrzelanie na miejscu 260 Likos Natalia ukrywanie poszukiwanie 261 Lisek vel Lisowski Marian ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 262 Łojek Marcyjanna brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu (wyrok 3 lata) 263 Łóżna Adela ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 264 Łóżny Władysław ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, śmierć w wię- zieniu (szpitalu) 265 Łukaszewska Anna dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego (śmierć w obozie) 266 Łukaszewska Helena dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 266 Łukaszewski Antoni dostarczanie żywności aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 267 Machul Jan ukrywanie, dostarczanie żywności rozstrzelanie na miejscu 268 Maciejewski Alfons ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, brak informacji o dalszych losach 269 Madej Mieczysław ukrywanie zamordowanie na miejscu 270 Madej Zofia ukrywanie zamordowanie na miejscu 271 Majtczak Henryk handel aresztowanie, pobyt w wię- zieniu 272 Malarecki Michał zorganizowanie wyjazdu aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu pracy 273 Maliszewska Julianna Helena ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zwolnienie 38 Lp. Nazwisko i Imię Forma udzielonej pomocy Rodzaj represji 274 Marek Karolina brak informacji aresztowanie, zesłanie do obozu koncentracyjnego, śmierć w obozie 275 Margasińska Klementyna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 276 Margasińska Krystyna ukrywanie aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego 277 Martyniuk Maria zorganizowanie schronienia aresztowanie, pobyt w więzieniu (uniewinnienie) 278 Matyjaszek Józefa brak informacji aresztowanie, pobyt w więzieniu, zesłanie do obozu koncentracyjnego, ucieczka z obozu 279 Mazanowski Roman obrona aresztowanie...
PowerWislak123