grupa 7
ZESTAW PYTAŃ EGZAMINACYJNYCH
Z ODPOWIEDZIAMI
biologia z genetyką
1. Jakie są podstawowe różnice w budowie komórek Procaryota i Eucaryota?
Procaryota (Prokarioty) – organizmy, których komórki nie mają jądra (bakterie, archeonty).
Eucaryota (Eukarioty) – organizmy, których komórki mają jądro otoczone błoną (wszystkie pierwotniaki, grzyby, zwierzęta i rośliny).
Cecha
Procaryota
Eucaryota
1. Wielkość komórek
Rozmiary komórek prokariotycznych są kilkukrotnie mniejsze od rozmiarów komórek eukariotycznych. Wynoszą one zwykle od 0,5μm do 10μm.
Komórki eukariotyczne są większe od prokariotycznych — średnio ich długość mieści się w granicach 10-100 μm.
2. Jądro komórkowe
Prokarionty zamiast jądra mają nukleoid, który nie jest wyraźnie odgraniczony od cytoplazmy. W obrębie nukleoidu znajduje się genofor złożony z pojedynczej cząsteczki DNA.
Eukarionty posiadają jądro komórkowe, oddzielone od cytoplazmy podwójną błoną białkowo-lipidową i zawierające charakterystyczną dla gatunku liczbę cząsteczek DNA, które są materiałem genetycznym komórki.
3. Struktura DNA
W komórce prokariotycznej występuje pojedyncza, koliście zamknięta, splątana cząsteczka DNA niepołączona z białkami histonowymi; DNA komórki nie jest, w przeciwieństwie do Eucaryota, osłonięty błoną i pływa dość swobodnie w cytoplazmie.
W komórce eukariotycznej występuje dwuniciowe DNA, nawinięte na rdzenie histonowe; tworzy chromatynę
4. Ściana komórkowa
Obecna u większości komórek prokariotycznych; zbudowana z mureiny, często otoczona warstwą śluzu.
U eukariontów nie występuje w komórkach zwierzęcych, obecna natomiast w komórkach roślinnych (zbudowana z celulozy) i komórkach grzybów niższych (zbudowana z celulozy) oraz wyższych (zbudowana z chityny)
5. Cytoplazma
W komórkach prokariotycznych gęsta, bez cytoszkieletu, nie wykazuje ruchu. Często na jej obszarze występują materiały zapasowe (glikogen, tłuszcze, białka, wolutyna). Nie jest podzielona na kompartymenty.
W komórkach eukariotycznych bardziej płynna, obecny cytoszkielet umożliwiający ruch cytoplazmy, a czasami całej komórki. Brak w niej materiałów zapasowych. Różne jej części oddzielone są od siebie systemem błon (kompartmentacja).
6. Mitochondria
U Procaryota brak mitochondriów, w komórkach oddychających tlenowo ich funkcje spełniają mezosomy (wpuklenia błony komórkowej bogate w enzymy wspomagające oddychanie komórkowe).
U Eucaryota zwykle obecne w komórkach oddychających tlenowo
7. Plastydy (np. chloroplasty)
U prokariontów nie występują. W komórkach samożywnych bakterii zielonych, purpurowych i sinic ich funkcje spełniają chromatofory lub tylakoidy (wpuklenia błony komórkowej bogate w barwniki fotosyntetyczne)
Obecne w eukariotycznej komórce roślinnej, nieobecne w zwierzęcej — występują w komórkach roślinnych przeprowadzających fotosyntezę.
8. Rybosomy
W komórkach prokariotycznych pływają swobodnie w cytoplazmie, są to tzw. rybosomy małe, 70S.
W komórkach eukariotycznych występują na zewnętrznej powierzchni siateczki śródplazmatycznej szorstkiej. W cytoplazmie znajdują się także rybosomy wolne — nie związane z błonami. Rybosomy w komórkach jądrowców występuję także w mitochondriach i plastydach (70S). Rybosomy związane z reticulum endoplazmatycznym, to tzw. rybosomy duże, 80S.
9. Wici i rzęski
U prokariontów obecne. Są wytworem cytoplazmy, powstają na powierzchni komórki. Rzęski bakteryjne zbudowane są ze spiralnie skręconych włókien flageliny. Występują też fimbrie (białkowe wyrostki cieńsze i krótsze od rzęsek, służą do przyczepiania się do różnych powierzchni a tzw. fimbrie płciowe do rozpoznawania osobników przeciwnej „płci”).
U eukariontów występują, ale bardzo rzadko. Są wypustkami cytoplazmy, wewnątrz których znajdują się mikrotubule zbudowane z tubuliny (dwie mikrotubule znajdują się w centrum rzęski a 9 dwójek w części peryferycznej).
10. Retikulum endoplazma tyczne (siateczka śródplazmatyczna)
Brak w komórkach prokariotycznych
W komórkach eukariotycznych dobrze rozbudowane
11. Inne
W komórkach prokariotycznych brak jest wakuoli, aparatu Golgiego, centrioli, wrzeciona podziałowego charakterystycznych dla eukariontów
2. Jakie są podstawowe różnice w budowie komórek roślinnej i zwierzęcej?
Różnice w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej:
CECHA
KOMÓRKA ROŚLINNA
KOMÓRKA ZWIERZĘCA
1. NIE WYSTĘPUJE:
· Lizosomy
· Centrosomy z centriolami
· Glikokaliks
· Ściana komórkowa
· Centralna wakuola
· Plastydy
· Plazmodesmy
anetushek