PREZENTACJA MATURALNA.doc

PLAN PREZENTACJI MATURALNEJ

Imię i nazwisko:

Klasa:

Temat: Literackie i filmowe obrazy II wojny światowej. Omów temat na wybranych przykładach.

I.                   Literatura podmiotowa:

1.      Borowski Tadeusz: U nas w Auschwitzu; Proszę państwa do gazu „[W:]” Wybór opowiadań, Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo KAMA, 1994. ISBN 83-86235-80-2.

2.      Krall Hanna: Zdążyć przed Panem Bogiem, Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Gamma, 1992. ISBN 83-900364-1-X.

3.      Herling-Grudziński Gustaw: Inny świat. Warszawa: S. W. Czytelnik, 1995. ISBN
83-07-02406-4

Filmy:

4.      Benigni Roberto: Życie jest piękne. 1997.

5.      Vilsmaier Joseph: Ostatni pociąg. 2006.

II.                Literatura przedmiotowa:

1.      Nawrot Agnieszka: Encyklopedia języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Greg, 2009. ISBN 978-83-7327-666-6. (s. 309-318, 623-624, 142, 981-985).

III.            Ramowy plan wypowiedzi:

1)     Określenie problemu:

a)      Opis historyczny II wojny światowej.

b)     Wpływ II wojny światowej na ludzką psychikę.

2)     Kolejność prezentowanych treści:

a)      Degradacja uczuć w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego:

•         Zanik instynktów ludzkich - Proszę państwa do gazu.

•         Zatracenie szacunku dla zmarłych, zanik więzów rodzinnych – U nas
w Auschwitzu.

b)     Problem życia i śmierci:

•         Prawo do miłości i nadziei w filmie Życie jest piękne.

•         Bóg jako partner w walce o śmierć i życie w prozie reportażowej Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall.

c)      Głód, choroba, śmierć:

•         Bohaterowie w walce o zachowanie własnej godności, honoru oraz resztek normalnej egzystencji na podstawie powieści Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego oraz filmu Josepha Vilsmaiera Ostatni pociąg.

3)     Wnioski

a)      Zróżnicowane postawy wobec śmierci.

b)     Człowieczeństwo – jego aspekty zależne od warunków i ekstremalnych sytuacji w życiu ludzi.

IV.             Materiały pomocnicze:

Nie wykorzystano.

…………………..…………………..

Temat mojej prezentacji brzmi: Literackie i filmowe obrazy II wojny światowej. Omów temat na wybranych przykładach.

Druga wojna światowa była największym konfliktem zbrojnym w historii świata. Rozpoczęła się 1 września 1939 roku nagłym atakiem Niemiec na Polskę, z czasem zaczęła obejmować coraz większy obszar. Zakończyła się w 1945 roku. Ten sześcioletni ucisk wyrządził bardzo wiele szkód ekonomicznych, gospodarczych i politycznych. Zostawił również głęboki ślad w psychice ludzkiej. Granice moralności zostały mocno zachwiane. Wielu ludzi zatraciło wartości wyższe, wielu nie zachowało resztek godności. Na przestrzeni lat powstało wiele dzieł upamiętniających wszystkie okropieństwa wojny, między innymi w formie literatury oraz filmów, które powinny być traktowane jako przestroga dla przyszłych pokoleń. Ich autorami są ludzie różnych narodowości, wyznań, poglądów. Akcje osadzone są w rozmaitych miejscach, ukazane
z różnych perspektyw. Postaram się państwu przybliżyć temat mojej prezentacji na podstawie przykładów z literatury i filmu.

Pierwszym wybranym przeze mnie przykładem są opowiadania Tadeusza Borowskiego, które ukazują  degradację ludzkich uczuć. Przedstawię państwu dwa z nich: „U nas w Auschwitzu” oraz „Proszę państwa do gazu”. Głównym bohaterem jest młody człowiek Tadeusz, który występuje w utworach jako narrator pierwszoosobowy. W czasie wojny przetrzymywano go
w kilku obozach. Był przedmiotem obozowej edukacji a z biegiem czasu uzyskał pewne przywileje.

Opowiadanie „U nas w Auschwitzu” napisane jest w formie listów Tadeusza do jego ukochanej Marii, przebywającej w kobiecym obozie koncentracyjnym Birkenau w Brzezince (FKL Birkenau – Frauenkoncentrationslager Birkenau). Bohater wraz z grupą towarzyszy zostaje przeniesiony z obozu Birkenau do obozu Auschwitz na kursy sanitarne. Tadeusz opowiada
o lepszych warunkach obozowych, uśmiechach na twarzach ludzi. Przedstawia także wiele sytuacji zaniku rodzinnych więzów oraz utraty czci i szacunku dla zmarłych. W jednej z opisanych sytuacji syn wpycha własnego ojca do komory gazowej, ze strachu przed esesmanem. W ostatnim rozdziale opowiadania, kiedy bohater powraca już do Birkenau, spotyka znajomego Żyda z obozu Auschwitz. Mówi mu on o nowym sposobie palenia zwłok dzieci, który daje obserwatorom wiele rozrywki.

Opowiadanie „Proszę państwa do gazu” to wstrząsające świadectwo o zaniku wszelkich instynktów ludzkich. Tadeusz wraz z towarzyszami zgłasza się na ochotnika do rozładowywania pociągowego transportu ludzi – szczególnie w celu znalezienia pożywienia. Dobrze wiedzą co tych ludzi czeka, lecz nie mogą ich przed tym ostrzec. Zabierają im bagaże, kosztowności. Ludzie
z transportu nadający się do pracy pozostają w obozie, reszta jest wywożona na śmierć
w komorach gazowych. Gdy dochodzi do posprzątania wagonów z poduszonych niemowląt
i innych leżących w nich zwłok, Tadeusz opada z sił. Zaczyna odczuwać nienawiść do ludzi, którzy przyjechali tym pociągiem.

Po pewnym czasie spędzonym w obozach bohaterowie uodpornili się na obraz śmierci. Przyzwyczaili się już do widoku tysięcy ludzi prowadzonych do komór gazowych. Pobyt
w obozach wpływa na Tadeusza bardzo negatywnie. Mężczyzna zaczyna tłumić w sobie wszelkie ludzkie uczucia. Walczy o swój byt nawet za cenę życia innych ludzi. Nie reaguje na ludzką krzywdę. Z biegiem czasu staje się „człowiekiem zlagrowanym”. Przystosowuje się do rzeczywistości obozowej oraz akceptuje warunki życia narzucane przez Niemców.

W następnym punkcie mojej wypowiedzi pragnę zwrócić uwagę na problem życia
i śmierci, na podstawie filmu „Życie jest piękne” reżyserstwa Roberto Benigni oraz książki „Zdążyć przed Panem Bogiem” autorstwa Hanny Krall.

Film „Życie jest piękne” opowiada historię zabawnego pół-żyda Guido, który prowadzi księgarnię w centrum miasta, a jego żona, Dora uczy w szkole. Ich największą radością jest pięcioletni synek, Giosue. Ich rodzinne szczęście pryska, gdy Guido wraz z synkiem zostają zabrani pociągiem do obozu koncentracyjnego. Dora chcąc być w obozie razem ze swoimi bliskimi wsiada do tego samego pociągu na ochotnika. Kiedy przybywają do obozu zostają rozdzieleni. Guido sprytnie ukrywa Giosue w baraku, gdyż dzieci były od razu zabijane. Przedstawia on synkowi rzeczywistość obozową jako konkurs, w którym pierwszy kto zdobędzie tysiąc punktów wygrywa czołg. Guido zdobywa je za pracę, a Giosue za umiejętność ukrywania się. Chłopak powoli się niecierpliwi i chce wrócić do domu, ale ojciec wyzywając go w zabawny sposób od tchórzy, motywuje synka do dalszej „zabawy”. Wszystko robi dla jego dobra, nawet za cenę własnego cierpienia. Ryzykuje życiem wyznając miłość Dorze przez obozową rozgłośnię. Gdy obóz powoli upada Guido ukrywa swojego syna w innym, bezpieczniejszym miejscu, a sam zostaje schwytany i rozstrzelany przez hitlerowca. Po opustoszeniu obozowego placu, Giosue wychodzi z ukrycia i napotyka wyzwolicieli. Jeden z nich pozwala mu jechać razem z nim czołgiem. Chłopiec zdobywa nagrodą i zarazem traci ojca. Jadąc czołgiem po drodze spotyka matkę, szczęśliwą na jego widok. Guido w bohaterski sposób poświęcił się i oddał swoje życie za ich szczęście. Elementy humorystyczne mają największy wpływ na dramaturgię bohaterów. Roberto Benigni w poruszający sposób przedstawił tragedię rodzinną na tle wydarzeń II wojny światowej, ukazując wyższość nadziei, wiary i miłości nad śmiercią.

Proza reportażowa ”Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall jest zapisem trzymiesięcznych rozmów pisarki z jedynym ocalałym przywódcą powstania w getcie warszawskim, lekarzem Markiem Edelmanem. Akcja książki rozgrywa się w dwóch płaszczyznach czasowych. W pierwszej opisane są wydarzenia związane z wybuchem, przebiegiem i końcem powstania oraz z eksterminacją Żydów. Drugą płaszczyznę książki stanowią informacje o dokonaniach polskich kardiochirurgów pracujących w klinice w Łodzi i związane
z tym przemyślenia oraz refleksje bohatera. Jego zdaniem zawód lekarza ma na celu ubieganie Pana Boga w zabraniu duszy człowieka - stąd tytuł utworu. Technika przekazywania przeżyć bohatera w utworze ma charakter fotograficznych migawek. Edelman mówi o tym co najbardziej nim wstrząsnęło, najgłębiej zapadło w pamięci. Dzięki relacji pozbawionej koloryzacji opisywane wydarzenia są wstrząsające a zarazem pełne realizmu. Hanna Krall ukazuje różne aspekty życia
w getcie: niewolniczą pracę Żydów; głód; strach przed śmiercią; akty zarówno bohaterstwa jak
i tchórzostwa. Bohater przywiązuje dużą wagę do tego w jakich okolicznościach się ginie. Według niego w takiej sytuacji każdy ma prawo do wolności w wyborze rodzaju własnej śmierci. Uważa, że lepiej strzelać, walczyć, umrzeć z karabinem w ręku niż dać się po prostu zabić. Edelman nie potępia także samobójczych śmierci swoich kolegów ze sztabu powstańczego, ani podawania przez pielęgniarki cyjanku dzieciom, w celu uchronienia ich od śmierci w komorach gazowych. Druga część utworu stanowi zaś przeciwwagę do śmierci. Mówi o pracy lekarza jako o ratowaniu życia, ubieganiu Pana Boga. Jego praca jest miła Bogu. Nie sprzeciwia On się tym, którzy w imię dobra drugiego człowieka nie zgadzają się na jego wyroki.

Trzeci i ostatni aspekt na jaki chciałbym zwrócić uwagę to głód, choroba i śmierć przeplatające się z zachowaniem resztek godności ludzkiej, honoru oraz normalnej egzystencji. Przy jego rozwinięciu posłużę się powieścią Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „Inny świat” oraz filmem Josepha Vilsmaiera „Ostatni pociąg”.

Utwór „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego jest zapisem doświadczeń z pobytu w sowieckim łagrze...