skrypcik z rzymu pdf.pdf

PODBÓJ ITALII I JEJ ORGANIZACJA

Wg tradycji już w końcu IV wieku Latynowie walczyli przeciwko Etruskom pod

wodzą Porsenny z Clusium, zwyciężając ich pod Aricją (504). Rzymianie brali

udział jako etruscy podwładni, choć tradycja rzymska woli ich określać jako

sojuszników Porsenny.

Rzym prowadził walkę ze Związkiem Latyńskim. Nie wiemy jaki miała

przebieg, ale wiemy, że zakończyła się tzw. foedus cassianum, którego autorem

był Spurius Cassius.

Najniebezpieczniejszym przeciwnikiem Rzymu, było etruskie miasto Weje. Dla

obu miast priorytetem było opanowanie ujścia rzeki Tybr. W bitwie pod

Kremerą 477 miał wyginąć cały ród Fabiuszy. Opanowanie przez Rzymian pod

koniec V wieku miasta Fidenae zmieniło sytuację i Weje po 10 letniem

oblężeniu zostały zdobyte w 396 roku przez dyktatora Marka Furiusa Camillusa.

Potem przyszła klęska. Celtyccy Gallowie, którzy na przełomie V i IV wieku

opanowali Nizinę Nadpadańską. Oddziały Senonów po wodzą Brennusa

przekroczyły w 386 Apeniny. Rozgromiły wojska Rzymu przy rzece Allia w

dolinie Tybru. Po wycofaniu się Gallów Rzymianie rozpoczęli budowę

potężnego muru kamiennego.

W latach 340-338 doszło do wojny z Latynami. Zakończyła się ona

rozwiązaniem Związku Latyńskiego.

- nie można nawiązywać umów między sobą ani się żenić

- Aricia i Tusculum zostały wcielone w państwo rzymskie

Ciężkim przeciwnikiem okazali się Samnici. Zajęli oni Kapui w 438 roku.

Popadki w konflikt również z Grekami. Kapua zwróciła się do Rzymu o pomoc

w zamian za uznanie zwierzchnictwa. I wojna samnicka (343-341).

Do właściwego starcia doszło w trakcie tzw. II wojny samnickiej ( 326-304 )

Powodem do wojny stało się zajęcie przez Rzymian miasta Neapol w Kampanii.

W 321 roku wojska rzymskie poniosły klęskę na terenie Samnium, w 321

kolejna klęska w Wąwozie Kaudyńskim(koło Kaudium). Rzymianie wydali

Samnitom zakładników i musieli przejść pod jarzmem. W 316 roku Rzym

rozpoczyna penetracje Apulii gdzie zawiązuje szereg sojuszy politycznych.

Samnici wkraczają do Lacjum i zadają klęske Rzymowi pod Lautulae gdzie

wojsko prowadził Kwintus Fabiusz Rullianus. Rzymianie zmieniają taktykę

tworząc szybkie oddziały. Samnici z kolei zawiązują sojusz z Etruskami

jednakże zostają oni szybko rozbici przez Kw. Fabiusza Rullianusa. Samnici

zostali zmuszeni do zawarcia pokoju w 304 roku a Rzym wkrótce zawiązał

szereg sojuszy z Marsami, Pelignami, Frentanami.

W ciągu kilku lat pokoju utworzono koalicję. Samnici, Lukanowie, Umbrowie,

Gallowie. III wojna samnicka (298-290). W 299 Gallowie wkraczają do Itali

gdzie przyłączają się do nich Etruskowie. Rzym prowadził wojnę na dwóch

frontach północnym – Gallowie i Etruskowie i południowym Samnici i Lukanie.

Po wyeliminowaniu Etrusków w Umbrii połączyły się oddziały Gallów i

Samnitów i doszło do bitwy pod Sentinum w 295 roku. Wojskami kierował

Fabiusz Rullianus i Publiusz Decjusz Mus. Koalicja się rozpadła a Samnici po

latach potyczek zdecydowali się na honorowy pokój.

Potem nowa walka z Gallami. W 284 Rzym pod wodzą konsula Lucjusza

Cecyliusza Metellusa został pobity przez senonów. Dowództwo objął Kuriusz

Dentatus który wyrzucił Senonów a ziemie ich nazwał ager gallicus i zamienił

we własność państwa. Bojowie widząc to połączyli się z Etruskami jednak

zostali rozbici w 283 roku w bitwie nad Jeziorem Wadymońskim.

Niepodległy był jeszcze Tarent. Rzym na prośbę thuriów zaangażował się w

walkę z Lukanami i osadził w 282 załogę w Thuriach. Gdy flota rzymska

wypłynęła na wody Zatoki Tarenckiej została ostrzelana. Rzym wypowiedział

wojnę. Po stronie Tarentu opowiedzieli się Lukanowie, Brucjowie i Samnici.

Taren zwrócił się o pomoc do króla Epiru, Pyrrusa. Wiosną 280 król Epiru

wyruszył do Italii. Rzymianie podpisali traktat z Kartaginą. Pod Herakleą Pyrrus

odniósł zwycięstwo. Mógł iść na Rzym jednak ze względu na zimę musiał

zatrzymać się w Tarencie. Potem w 279 Pyrrus wygrał krwawą bitwę pod

Ausculum w Apulii. Jednak jego uwagę odciągali Gallowie, którzy najechali

Macedonie. Tron tam był wolny. Zaproponował Rzymowi zawarcie pokoju,

Rzym się nie zgodził. W 278 Pyrrus przeprawił się na Sycylię gdzie zaatakował

zachodnią kartagińską część wyspy. Nie powiódł się atak na twierdzę Lilybeum.

Powrócił więc do Italii a tam rozegrała się rozstrzygająca bitwa w 275 pod

Malaventum. Wojskami dowodził Mariusz Kuriusz Dentatus. Rzymianie

zmusili miasta greckie do podpisania sojuszu. Poddał się Tarent, samnici,

brucjowie, lukanowie. Ostatnim pkt oporu okazało się miasto Volsinni, które

Rzym

obległ

zdobył

264

roku.

Kolonie: zakładano na terenach trudnych do ujarzmienia. Baza wojskowa i

zaspokojenie głodu ziemi. Były to ośrodki rzymskie na terytorium wroga. Ustrój

ściśle wzorowany na Rzymie, dwaj urzędnicy – duumwirowie. Rada

dekurionów niczym rzymski senat. Były elementem romanizacji Italii.

Obok kolonii rzymskich istniały kolonie na prawie latyńskim. Przyczyniały się

do rozwoju języka łacińskiego – Narnia, Cales, Venusia, Hadria.

Municypia – rozciągnięcie prawa obywatelskiego na część podbitej ludności.

Miasta italskie które otrzymały prawo ograniczonego obywatelstwa bez prawa

głosowania i kandydowania. Charakterystyczne było dla nich połączenie zasad

autonomii i starych form ustrojowych z przejęciem wzorców rzymskich.

Wybierały własnych urzędników w zgodzie z lokalną tradycją. Władzę

najwyższą stanowiło kolegium dwóch, 4 lub 8 urzędników kwatuorwirów.

Socii – oficjalny sojusznik Rzymu. Nie mieli praw obywatelskich zachowywali

pełnię swojej odrębności ustrojowej. Byli zobowiązani do pomocy wojskowej i

nie mogli między sobą zawierać sojuszy.

I wojna punicka (264-241)

Powodem stało się udzielenie przez Rzym pomocy Mamertynom, którzy

opanowali Messynę narażając się na konflikt z Hieronem II. W 264 wojska

rzymskie przeprawiły się na Sycylię. Starły się z Kartagińczykami i z

Syrakuzańczykami. Przystąpili do oblegania Syrakuz co zmusiło Hierona do

podpisania pokoju w 263 stał się teraz sojusznikiem.

W 262 Rzym zdobywa Agrigentum. Jednak przewaga floty rzymskiej utrudniała

działania armii. Wybudowano flotę.

W 260 przegrana bitwa przy Wyspach Liparyjskich jednakże zaraz po tym

konsul Gajusz Duiliusz wygrywa bitwę pod Mylae. W Rzymie postawiono

kolumnę ozdobioną dziobami statków. Wojna na Sycyli się przeciągała ze

względu na opór twierdz Lilybeum, Panormus.

Atiliusze i Klaudiusze zdołali przekonać o walkach w Afryce. W 256 roku

skierowano tam wojska, którymi kierował Marek Atilusz Regulus. U przylądka

Eknomos Rzymianie odnieśli zwycięstwo i weszli do Afryki. Tam jednak zostali

pobici przez spartanina Ksantipposa, flota wycofała się jednak została

zniszczona przez burzę.

Na Sycylii Rzymianie zepchnęli Kartagińczyków na zachód wyspy. W 250 roku

konsul Appiusz Klaudiusz Pulcher otrzymał ogromną klęske floty po Drepanum.

W 247 dowództwo obiera Hamilkar Barkas, w Rzymie ostateczny wysiałek

finansowy i flota rzymska pod wodzą Gajusza Lutacjusza Katullusa zadaje w

241 klęskę Kartaginie przy wyspach Egackich. Hamilkar i Lutacjusz zawarli

rozejm.

- Kartagina rezygnuje z posiadłości sycylijskich

- 3200 talentów

II wojna punicka (218-201)

Hannibal po długim oblężeniu zniszczył Sagunt. Rzym nie pomógł swojemu

sojusznikowi ale teraz wypowiedział wojnę. Hannibal ruszył z wojskiem w górę

Rodanu wchodząc w wysoką partię Alp Graickich. Hannibala wsparli

Insubrowie i Bojowie. Zaskoczeni Rzymianie próbowali przeciwstawiać armie

konsularne jednakże Hannibal je pokonał i miał otwartą drogę do Rzymu. Znów

zaskoczył, wybrał bagnistą drogę doliną rzeki Arnus(Arno). Zaskoczył konusla

Flaminiusza wciągając go w zasadzkę nad Jeziorem Trazymeńskim. Umocniło

się ugrupowanie Fabiuszy, na dyktatora powołana Kwintusa Fabiusza

Maksimusa. Był wodzem, który strasznie zwlekał w walkach. Hannibal nie

zdecydował się na atak wprost w Rzym. Pustoszył pola. Scipionowie i

Emiliusze powołali na konsulów Terencjusza Warrona i Emiliusza Paulusa. W

216 doszło do bitwy pod Kaanami gdzie ukazał się talent Hannibala, który

okrążył wojska rzymskie i wyciął je w pień. Ocalał tylko jeden oddział pod

wodzą Publiusza Korneliusza Scypiona.

Organizowano różne obrzędy religijne w samym Rzymie. Do służby wojskowej

powołano obywateli 17 +. Sformowano dwa legiony z niewolników

wykupionych przez państwo. Samnici, Lukanowie, Brucjowie i Kapua przeszły

na stronę Hannibala.

Rzymianie zaczęli atakować Kartagińczyków na ich terenie. W 214 oblężono

Syrakuzy przez Marka Klaudiusza Marcellusa. Zdobyto je 3 lata później.

W Hiszpanii sukcesy odnosili Scipionowie. Brat Hannibala, Hazdrubal młodszy

nie opanował sytuacji. Stracił on Nową Kartaginę. Scipio w 208 roku pokonał

Hazdrubala w bitwie pod Bekulą. Hazdrubal szedł z pomocą Hannibalowi.

Rzymianie zajęli Kapuę, zagrodzono drogę Hazdrubalowi, który poniósł

całkowitą klęskę. Scipio został konsulem w 205 roku.

Wylądował w Afryce, Hannibal tam wrócił i w 202 roku pod Zamą rozegrało się

ostateczne starcie. Doszło do pokoju;

- 10 000 talentów

- nie wolno prowadzić wojny bez zezwolenia Rzymu

Wojny macedońskie i wojna syryjska

Ścierały się dwie koncepcje polityki zagranicznej. Pierwsza Scipiona „dziel i

rządź”. Rzym miał starać się o utrzymanie jak najszerszego systemu sojuszy

politycznych z państwami. Z państwami hellenistycznymi starano się o poparcie

słabszych przeciw silniejszym. Drugą tendencją była jawna zaborczość, dążenie

do powiększenia terytorium przez tworzenie nowych prowincji. Reprezentowało

ją nobilitas a przywódcą był Kato Starszy. Zwyciężyło to stronnictwo w II

wieku

Przyczyną wojen macedońskich były podboje Rzymu w 229-219 na wybrzeżu

Illyryjskim(Dalmacja). W 228 Rzym ustalił rodzaj protektoratu nad Dalmacją,

sojusznik Demetrios z Faros zaczął łamać postanowienia i rozszerzać swoje

wpływy. Szukał oparcia w Macedonii. W 219 rozstrzygnięto spór i Demetrios z

Faros uciekł do Macedonii.

Rozpoczął się zatem konflikt z państwem Antygonidów Filipa V, która

Macedonii.

I wojna macedońska 215-205

Rzymianie zawarli sojusz z państwem Eolskim. Etolowie jednak zostali pobici

przez Filipa. Król Macedonii wycofał się jednak z wojny zawierając pokój w

Foinike (205). Obszar protektoratu podzielono między Rzym a Macedonie.

Rzym wystąpił w 201 w obronie Rodos. Już jasne było, że chcą wojny z

Macedonią. Grali na emocjach wyzwolenia Grecji. Za Rzymem opowiedziały

się

Ateny.

II wojna macedońska 200-196

W 198 dowództwo objął w armii rzymskiej Titus Quinctius Flaminius. Chciał

wolności greków i doprowadzenia Macedonii do tylko ich terenów.

Reprezentował tzw filohellenizm walczący. Zyskał powszechną sympatię,

pozyskał część miast Związku Achajskiego. W 197 pod Kynoskefalai doszło do

bitwy. Odniósł triumf. Filip zawarł pokój w 196.

- zrzekł się zdobyczy na rzecz Pergamonu i Rodos

- 1000 talentów

- wydać mu flotę

W 196 na Istmie Korynckim Flaminiusz ogłosił wolność Hellenów. W 194

wojska rzymskie wycofały się z Grecji.

Wojna syryjska 192-188

Rzym rozpoczął wojnę z państwem Seleukidów. Antioch III zajął posiadłości

Lagidów w Syrii a także miasta greckie. Ekspedycja na teren Grecji nie

powiodła się Antioch poniósł klęske pod Termopilami, wojna została

przeniesiona na teren Azji Mniejszej. W 190 wyladował tam Lucjusz Korneliusz

Scipion w bitwie pod Magnezją Antioch poniósł klęskę i zawarto pokój w

Apamei

- oddać obszary Pergamonu i Rodos

- 15 000 kontrybucji

- wydanie Hannibala

III wojna macedońska 171-167

Umocnienie się państwa Antygonidów, którego krół Perseusz prowadził w

latach 174-171 ekspansywną politykę. Operował hasłami podziału ziemi.

Poparli go grecy niechcący oligarchii, zbliżył się do związku achajskiego gdyż

ze skargą do niego zwrócili się najpierw Etolowie i Tessalczycy, potem

Pergamon.

W 168 armią rzymską kierował utalentowany wódz Lucjusz Emiliusz Paulus. W

22 VI 168 roku pod Pydną pokonał wojska Perseusza. Był to kres monarchii

Antygonidów. Macedonia uznana została jako wolna. Została zmieniona na 4

zależne od Rzymu republiki, które musiały płacić daniny. Grecy musieli wydać

1000 zakładników, Rzym spustoszył Epie, ogłoszono wyspe Delos wolnym

portem co ugodziło w Rodos. Od tej pory obywatele rzymscy płacili jedynie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: