PEELINGI CHEMICZNE.doc

PEELINGI CHEMICZNE

• W dosłownym znaczeniu peeling to procedura polegająca na złuszczaniu naskórka lub tylko jego części.

• Niektórzy proponują, aby peeling obejmujący jedynie martwe komórki naskórka nazywać złuszczaniem (exfoliation).

• Peeling chemiczny polega na kontrolowanej aplikacji substancji chemicznych reagujących z powierzchniowymi warstwami skóry i powodujących ich złuszczanie.

• Efekty działania dotyczą zarówno powierzchniowych, jak i głębszych warstw skóry i służą pobudzeniu procesów odnowy biologicznej.

Głębokość złuszczania jest zależna od:

n       rodzaju substancji (składu chemicznego),

n       możliwości penetracji niezdysocjonowanej cząsteczki substancji (kwasu) przez barierę warstwy rogowej (biodostępność)

n       mocy / stężenia,

n       pH

n       podłoża, w którym ten kwas jest umieszczony

n       czasu aplikacji

n       ilości preparatu nałożonego na jednostkę powierzchni skóry.

n       kojarzenia z innymi środkami (techniki łączone).

n       odtłuszczenia skóry bezpośrednio przed zabiegiem (zależnie od procedury, alkoholem, eterem, firmowym preparatem myjącym).

n       grubości naskórka i skóry.

n       ilości mieszków włosowych.

Penetracja kwasów owocowych przez warstwę rogową

• Warstwa rogowa naskórka składa się z 14-30 warstw korneocytów i stanowi skuteczną barierę dla cząstek o masie większej niż 1000.

• Biodostępnością kwasów owocowych określa się ilość AHA w postaci wolnego kwasu (niezdysocjonowanego), która przenika przez warstwę rogową naskórka.

• W celu zwiększenia biodostępności AHA, pH stosowanego kwasu musi być niskie (kwasowe) ponieważ w tych warunkach większość cząsteczek kwasu pozostaje w postaci niezdysocjowanej.

• Np.. jeżeli pH kwasu glikolowego wynosi 3.8 to wówczas tylko 50% kwasu glikolowego jest niezjonizowana, czyli ma postać wolnego kwasu.

Moc kwasu

• Oznacza się ją jako pKa, czyli ujemny logarytm stałej dysocjacji danego kwasu w określonych warunkach.

• Dla przykładu: pKa kwasu glikolowego równa się 3,83, kwasu cytrynowego-3.13 a dla kwasu migdałowego-3.41.

• Znajomość wartości pKa AHA ma zastosowanie w ustaleniu najbardziej optymalnego pH danego kwasu w celu zwiększenia jego działania.

• Jeśli pH kwasu glikolowego (kwasowość) jest równe jego pKa i wynosi 3,8 to oznacza, że 50% kwasu pozostaje w postaci wolnej, czyli niezdysocjowanej.

• Obniżenie pH do 2,8 (pH < pKa) sprawia, że ilość wolnego kwasu wzrasta dziesięciokrotnie.

• Natomiast zwiększenie pH do 4,8 powoduje, że ilość wolnego kwasu zmniejsza się dziesięciokrotnie.

• Praktyczny wniosek z powyższego jest następujący: w celu oceny możliwości skutecznego działania AHA, w opisie preparatu należy zwrócić uwagę na informację dotyczącą:

n       pKa danego kwasu (który jest wartością stałą dla danego kwasu),

n       pH tego preparatu (które jest wartością zmienną, zależną od sposobu jego produkcji).

• Czym niższe pH, tym kwas ma większą moc, przez co wzrasta jego działanie złuszczające i drażniące na skórę.

Podłoże, w którym kwas jest umieszczony

• Wiele kwasów owocowych takich jak kwas glikolowy, mlekowy czy cytrynowy jest rozpuszczalna w wodzie, więc preferowanym podłożem jest krem lub lotion w postaci zawiesiny olej w wodzie.

• Wówczas większość cząsteczek kwasu obecna w zewnętrznej fazie wodnej emulsji ma lepszy kontakt z powierzchnią skóry.

• Natomiast dla kwasów, które rozpuszczalne są w tłuszczach jak np. kwas migdałowy lepsza jest zawiesina typu woda w oleju.

• Wówczas cząsteczki kwasu rozpuszczone w zewnętrznej olejowej fazie emulsji bezpośrednio przylegają do skóry podczas zewnętrznego stosowania.

• Ze względu na głębokość działania wyróżnia się peelingi chemiczne:

1.       bardzo powierzchowne,

2.       powierzchowne,

3.       średniogłębokie,

4.       głębokie

9

• Posługując się tą klasyfikacją, pod pojęciem peelingu kosmetycznego rozumiemy:

n       peeling bardzo powierzchowny z użyciem różnych substancji (najczęściej kwasów owocowych - alfa- i beta-hydroksykwasów w stężeniach 10-35%),

n       który nie wymaga nadzoru lekarza i może być wykonany przez kosmetyczkę.

• Jednak nie każdy peeling bardzo powierzchowny jest peelingiem kosmetycznym, gdyż zależy to również od rodzaju i stężenia użytych substancji.

• Działanie peelingu kosmetycznego z zastosowaniem kwasów owocowych w niskich stężeniach polega na rozluźnieniu połączeń pomiędzy komórkami warstwy rogowej a cementem międzykomórkowym, co prowadzi do złuszczania komórek.

• Dodatkowo, wskutek rozluźnienia całej struktury cementu międzykomórkowego, peeling ułatwia wnikanie substancji.

• Peeling lekarski oznacza zwykle głębszy zabieg wykonywany pod nadzorem wyszkolonego lekarza, najczęściej dermatologa.

• Wiąże się z kontrolowanym uszkodzeniem i obumarciem, a w efekcie złuszczeniem komórek naskórka na różnej głębokości.

• Często dotyczy całej grubości naskórka aż do granicy skóry właściwej, tak aby pobudzić procesy regeneracyjne.

• „Uszkodzenie" skóry wywołane peelingiem lekarskim może powodować podrażnienie i kilkudniowy proces gojenia przebiegający z intensywnym złuszczaniem.

• Zaburzenie procesu gojenia wiąże się z ryzykiem powikłań (przebarwień, blizn itd.) i dlatego wymagana jest wiedza i doświadczenie lekarza.

• WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO ZŁUSZCZANIA CHEMICZNEGO

• Wybór metody peelingu zależy przede wszystkim od rodzaju i rozległości zmian skórnych.

• Ważne są również oczekiwania pacjenta:

n       jak chce wyglądać tuż po zabiegu,

n       czy będzie stosował zalecenia lekarskie,

n       jak znosi tego rodzaju zabiegi,

OMÓWIENIE RÓŻNYCH PEELINGÓW CHEMICZNYCH

Peeling bardzo powierzchowny i powierzchowny wykonywany jest najczęściej przy użyciu :

n       kwasu glikolowego (20-70%),

n       salicylowego (10-30%),

n       migdałowego (20-50%),

n       pirogronowego (25-50%),

n       płynu Jessnera (mieszaniny kwasu mlekowego 14%, salicylowego 14% i rezorcynolu 14%)

n       kwasu trichlorooctowego (15-30%).

Bardzo łagodne pilingi chemiczne wnikają w warstwę rogową i być może w górne partie warstwy kolczystej.

• Z powodu bardzo powierzchownego przenikania są one raczej bezpieczne i odpowiednie dla wszystkich typów skóry, ale muszą być stosowane rozważnie.

• Pojedyncza terapia bardzo powierzchownym pilingiem może wywołać złuszczanie.

• Do osiągnięcia dodatkowych korzyści (poprawa struktury skóry, zmniejszenie zmian typu ostuda, posłoneczne plamy soczewicowate) potrzebna jest seria bardzo powierzchownych pilingów.

• Pilingi zawierające AHA, kwas glikolowy, oraz kwas salicylowy mogą być pożyteczne w leczeniu trądziku pospolitego, gdyż charakteryzują się działaniem keratolitycznym i mogą pomóc w usuwaniu zaskórników.

• Szczególnie kwas salicylowy jest pomocny w terapii trądziku, ponieważ cechuje się lipofilnością.

Łagodne pilingi chemiczne przenikają przez całą grubość naskórka.

• Są bardziej skuteczne niż bardzo łagodne pilingi w leczeniu zrogowaceń posłonecznych, plam barwnikowych soczewicowatych oraz rozrostów naskórkowych, np. zrogowaceń łojotokowych.

• Jakkolwiek bardzo łagodne i łagodne pilingi mogą być wykorzystywane właściwie we wszystkich typach skóry, należy zachować ostrożność u pacjentek z ciemniejszą skórą, zwłaszcza ze skórą typu IV-VI według Fitzpatricka.

Kwas glikolowy

• Kwas glikolowy jest najpopularniejszym alfa-hydroksykwasem (AHA) stosowanym w dermatologii i kosmetologii.

• Jego naturalnym źródłem jest trzcina cukrowa poddana fermentacji. Występuje także w winogronach, jabłkach, agreście.

• Posiada bardzo małą cząsteczkę dzięki czemu łatwo penetruje warstwę rogową naskórka.

• Dużą popularność zawdzięcza:

n       szerokiemu zastosowaniu (zmarszczki, trądzik, przebarwienia, blizny, zaburzenia rogowacenia i inne),

n       bardzo krótkiemu okresowi gojenia po zabiegu,

n       małemu ryzyku powikłań.

• Wykazuje szeroki zakres działania:

n       Przy niskim pH:

• • • hamuje aktywność enzymów odpowiedzialnych za spójność korneocytów,
    • powoduje rozluźnienie i rozrywanie wiązań komórkowych, czego widocznym efektem jest złuszczanie komórek naskórka,
    • pobudza odnowę komórkową (zwiększa syntezę kolagenu i glikozaminoglikanów),
    • zwiększa grubość żywych warstw naskórka. Poprawia jego nawilżenie. Skóra poddana peelingom staje się gładsza, jaśniejsza.

n       Przy wyższym pH wykazuje działanie wyłącznie nawilżające.

• Kwas glikolowy nie powoduje nadwrażliwości na promienie UV i dlatego peelingi glikolowe mogą być wykonywane przez cały rok (w okresie letnim wskazana jest fotoprotekcja), w przypadku wszystkich typów skóry (Fitzpatrick I-VI) oraz u osób ze skórą naczyniową, wrażliwą i suchą.

• Aby ograniczyć ryzyko powikłań, serię zabiegów należy rozpoczynać od niskich stężeń i krótkiego czasu aplikacji.

• Ostrożność zalecana jest zwła...