PRZEBARWIENIA SKÓRNE
ILOŚĆ PRODUKOWANEJ W SKÓRZE MELANINY ZALEŻY OD:
· Rasy,
· Czynników genetycznych/wrodzonych,
· Czynników hormonalnych (wpływ stymulujący na melanogenezę ma MSH-hormon przysadki mózgowej, hormon tarczycy i hormony płciowe-głównie estrogeny),
· Ekspozycji na słońce,
· Innych czynników.
· Różnice zabarwienia skóry wynikają z różnej aktywności melanocytów a nie ich liczby.
Istnieją 2 typy melaniny:
· Eumelanina (barwnik brązowo-czarny),
· Feomelanina (barwnik żółto-czerwony).
· Stosunek ich obu i ich całkowita zawartość określają kolor skóry.
· Podstawową rolą melaniny jest ochrona przed UV - co zależy głównie od eumelaniny.
· Feomelanina ma działanie fotouwrażliwiające, gdyż nasila produkcję wolnych rodników, prowadząc do powstawania plam pigmentacyjnych i nowotworów skóry.
Przebarwienia skóry (hiperpigmentacje) – to ograniczone (nieregularne plamki lub plamy) lub uogólnione zmiany ciemniejsze od koloru skóry danej osoby.
Zmiany typu przebarwień ograniczonych (np. piegi, plamy soczewicowate, ostuda) są szczególnie widoczne,
Zmiany uogólnione są bardziej rozlane i zazwyczaj mniej intensywne (mogą towarzyszyć ciąży, chorobom endokrynologicznym tj. choroba Addisona, nadczynność tarczycy, guzki przysadki, choroby wątroby, a także schorzeniom dermatologicznym, np. w twardzinie i po niektórych lekach).
Mechanizm powstawania różnych rodzajów przebarwień:
Przebarwienia mogą mieć podłoże:
Genetyczne: piegi, rozlana hiperpigmentacja w okolicy oczodołów, liczne plamy soczewicowate,
Hormonalne: ostuda,
Wtórne (tzw.hiperpigmentacje wtórne) powstające w odpowiedzi na różne bodźce
Hiperpigmentacje wtórne:
Przebarwienia dzieli się w zależności od stopnia kumulacji melaniny na:
naskórkowe,
skórne,
mieszane.
Zabiegi rozjaśniające są najbardziej skuteczne w odniesieniu do przebarwień powierzchownych (naskórkowych).
Wybrane ograniczone zaburzenia barwnikowe
Piegi
Są to wyraźnie odgraniczone żółtawobrązowe plamki wielkości 1-5mm , które mogą się ze sobą zlewać, tworząc bardziej nieregularne obszary przebarwienia.
Mogą mieć różne nasilenie, pojawiają się symetrycznie na odsłoniętych obszarach ciała, najczęściej w centralnych częściach twarzy, a także przedramionach, ramionach i barkach.
Pojawiają się najczęściej ok. 5 roku życia i wykazują sezonowe różnice w intensywności zabarwienia w zależności od nasilenia ekspozycji słonecznej-są bardziej wyraźne w okresie wiosenno-letnim.
W ciągu życia mogą ulec spontanicznej regresji.
Tak zwane „słoneczne piegi” są większymi plamami zlokalizowanymi na obszarach szczególnie intensywnej ekspozycji na słońce i stanowią w zasadzie odmianę plam soczewicowatych.
Występowanie piegów jest uwarunkowane genetycznie i dotyczy szczególnie osób o jasnej karnacji i rudych włosach.
Można stosować kremy ze środkami wybielającymi, zabiegi złuszczające, kriomasaż lub krioterapię, ale efekty są zwykle niezadowalające i nietrwałe.
Ważne jest stosowanie preparatów z filtrami UV zwłaszcza w lecie.
Plamy soczewicowate
Jasno lub ciemnobrązowe, drobne ale większe od piegów, dobrze odgraniczone plamy, które zajmują głównie tułów i pojawiają się w dzieciństwie.
Występują różne rodzaje plam soczewicowatych:
plamy powstające pod wpływem przewlekłego działania promieniowania słonecznego-plama soczewicowata słoneczna,
plamy pojawiające się w wieku starszym –plama soczewicowata starcza,
plamy w wyniku wielokrotnego i długiego leczenia PUVA, czyli psolarenami i naświetlaniami UVA np. w terapii łuszczycy.
Plamy soczewicowate słoneczne/starcze są zwykle brunatne, nieregularnego kształtu, o gładkiej powierzchni, pojedyncze lub liczne i zlokalizowane na odsłoniętych częściach ciała (twarz, przedramiona, dłonie).
Preparaty wybielające jedynie rozjaśniają plamy soczewicowate, dlatego poleca się postępowanie zabiegowe (laser, IPL).
Ostuda/melazma
Zmiany skórne o charakterze żółtobrunatnych do ciemnobrunatnych plam o nierównomiernych zarysach, dość dobrze odgraniczonych, bez towarzyszącego stanu zapalnego występujące często symetrycznie głównie w obrębie twarzy.
Zmiany dotyczą głównie kobiet.
Przyczyny:
ciąża,
zaburzenia hormonalne związane z dolegliwościami jajników (nieregularne cykle, stany zapalne przydatków),
choroby tarczycy, nadnerczy, wątroby,
kosmetyki zawierające substancje światłouczulające,
środki antykoncepcyjne i HTZ,
leki, np. chloropromazyna, hydantoina i zioła na. napar z dziurawca.
Ostuda występuje częściej u osób z ciemniejszą karnacją.
W każdym przypadku ostudy jej objawy nasilają się pod wpływem UV.
Zmiany mają zazwyczaj trwały charakter, niektóre np. związane z ciążą mogą samoistnie ustępować.
W postępowaniu należy uwzględnić leczenie przyczynowe.
Koniecznie stosować kremy z wysokim filtrem.
Poleca się środki wybielające, kriomasaż, zabiegi złuszczające, często jednak dla zadawalającego efektu niezbędne są zabiegi laserowe lub IPL.
Przebarwienia pozapalne
Są to częste zmiany skórne powstające w przebiegu różnorodnych stanów zapalnych, częściej u osób z fototypem III i IV.
Zwykle ustępują samoistnie po różnie długim okresie trwania.
Zaleca się jedynie stosowanie filtrów UV.
Postępowanie i pielęgnacja
Kosmetyki wybielające przebarwienia
Najkorzystniejsze jest stosowanie w skojarzeniu kilku czynników rozjaśniających wraz z ochroną przeciwsłoneczną.
Jeden czynnik wybielający można zastosować rano (np. kwas azelainowy), a drugi wieczorem (kwas glikolowy).
Takie postępowanie jest ważne gdyż niektórych środków (np. AHA) nie zaleca się stosować w ciągu dnia z uwagi na działanie słońca.
Można używać też mieszanki różnych składników, które w ten sposób wpływają wzajemnie na wzmocnienie swojego działania i zmniejszenie niepożądanych działań związanych z poszczególnymi substancjami aktywnymi.
Używając większości preparatów wybielających, zwłaszcza o silnym działaniu, powinno się je aplikować tylko w miejscu przebarwień z ominięciem skóry o prawidłowym zabarwieniu.
Najlepsze efekty uzyskuje się stosując preparaty wybielające razem ze składnikami złuszczającymi.
Zawsze stosować ochronę przed promieniowaniem UV !!!
Poza kosmetykami można stosować kosmeceutyki (dermokosmetyki) które zawierają w swym składzie wyższe stężenie substancji aktywnych.
Zabiegi rozjaśniające w gabinecie kosmetycznym
Należy pamiętać, że pielęgnacja gabinetowa musi być uzupełniana odpowiednią pielęgnacją domową!
Zabiegi mechanicznego złuszczania naskórka
Zabiegi te bezpośrednio mogą powodować rozjaśnianie przebarwień lub stanowić przygotowanie do stosowania aktywnych substancji wybielających zawartych np. w masce wybielającej.
Należą tu:
mikrodermabrazja (korundowa/diamentowa) stosowana najczęściej w seriach, może być łączona z peelingiem chemicznym,
oksydermabrazja
Złuszczanie fizyczne: peeling kawitacyjny
Złuszczanie chemiczne: np. peelingi z kwasem glikolowym w stężeniu do 30%.
Zabiegi przeprowadza się w seriach.
Stosuje się też peelingi złożone, np. ze składników złuszczających (kwas glikolowy) z czynnikami depigmentacyjnymi i wybielającymi (kwas kojowy, retinol). Należy pamiętać że w trakcie serii zabiegów z kwasami należy stosować ochronę przeciwsłoneczną.
3
Leczenie:
sweet.seli.bebe.seli