Remigiusz Mróz
Behawiorysta
Mieszkańcom mojego rodzinnego Opola
Behawioryzm - koncepcja psychologiczna sprowadzająca się do przekonania,
że każde zachowanie człowieka jest jedynie reakcją na określony bodziec.
W komunikacji najważniejsze jest usłyszeć to, co nie zostało powiedziane.
Peter Drucker, ojciec współczesnego zarządzania
Cień jest w nas, a nie na zewnątrz.
Bartosz Suwiński, Didki
Allegro sonatowe
Osiedle Klonowe, Opole
To nie mogło się dobrze skończyć. Czerwony pasek informacyjny na dole ekranu nie pozostawiał co do tego żadnych wątpliwości.
„Zamachowiec zabarykadował się z dziećmi w przedszkolu”, brzmiał news.
Gerard Edling odstawił kieliszek czerwonego wina na stolik przy fotelu, zadowolony, że zdążył zrobić tylko łyk. W przeciwnym wypadku musiałby zamówić taksówkę, gdy policja w końcu uzna, że sama nic nie wskóra i któryś z funkcjonariuszy po niego pośle.
Poprawiwszy poły jasnej marynarki, odchrząknął i spojrzał na telefon. Jego wysłużony blackberry milczał.
Edling przeniósł wzrok z powrotem na telewizor. Doskonale znał miejsce, w którym ustawiono kamerę. Był to róg niewielkich uliczek na bezbarwnym peerelowskim osiedlu z lat osiemdziesiątych. W kadrze widać było obskurne bloki za przedszkolem, stare, niedziałające latarnie i zaniedbane wierzby płaczące, których gałęzie smętnie sięgały zniszczonego bruku.
Deszcz padał rzęsiście, jesień w tym roku była wyjątkowo uciążliwa.
Idealne warunki dla zamachowca, pomyślał Gerard, a potem podniósł kieliszek. Jeszcze jeden łyk z pewnością nie zaszkodzi.
Kiedy odkładał wino, kamerzysta zrobił zbliżenie na jedno z okien. Porywacz zaciągnął pożółkłe firanki i trudno było cokolwiek dostrzec, więc kadr znów się rozszerzył. Cały teren ogrodzony był zardzewiałym metrowym płotem. Dziennikarzy i gapiów odsunięto, a wokół utworzono strefę bezpieczeństwa. Raz po raz ktoś jednak korzystał z nieuwagi funkcjonariuszy i przechodził pod taśmą.
Policjanci byli zdezorientowani, nie mieli pojęcia, jak odnaleźć się w tej sytuacji - i Edling nie mógł się im dziwić. Nie pamiętał, by kiedykolwiek w Opolu stróże prawa mieli do czynienia z terroryzmem. Może z wyjątkiem wyczynów człowieka, który w siedemdziesiątym pierwszym chciał wysadzić uczelniany budynek w ramach sprzeciwu wobec ówczesnej władzy.
W końcu rozległ się chrobotliwy dźwięk fabrycznego dzwonka telefonu i mężczyzna w jasnym garniturze drgnął. Odczekał trzy sygnały, zanim odebrał.
- Dzień dobry, Gerard Edling - powiedział czterdziestopięcioletni były prokurator.
Rozmówcy dziwili się czasem, że rozpoczyna rozmowę w taki sposób, ale wymagał tego savoir-vivre, który dla Gerarda miał fundamentalne znaczenie. Bez niego zachwiałby się cały jego styl bycia. Nie miało znaczenia, że numer specjalisty od kinetyki znało tylko kilkanaście osób i każdy, kto go wybierał, doskonale wiedział, do kogo dzwoni.
Edling spodziewał się telefonu od komendanta wojewódzkiego, ale najwyraźniej po ostatnich scysjach policja nawet w kryzysowej sytuacji nie chciała mieć z nim do czynienia. Dzwoniła kobieta, którą wprowadził w prokuratorski świat. Kobieta, która teraz zajęła jego miejsce jako naczelnik Wydziału V Śledczego w prokuraturze okręgowej.
- Oglądasz? - zapytała.
W innych okolicznościach zacząłby od upomnienia jej, że najpierw wypada się przedstawić. Informacja o przychodzącym połączeniu na wyświetlaczu nie zwalniała nikogo z dobrych manier.
- Tak - powiedział zamiast tego. - Fascynująca sprawa.
Odpowiedziała mu cisza. Był do tego przyzwyczajony.
- Nie nazwałabym tego w taki sposób - odparła po chwili rozmówczyni. - Te przedszkolanki, dzieci i ich rodzice też z pewnością nie.
- Wiem. Ale ja zwykłem nazywać rzeczy po imieniu.
Odchrząknęła.
- Co widzisz w tym fascynującego? - zapytała.
Gdyby czas nie naglił, chętnie odpowiedziałby wyczerpująco na to pytanie. Kiedy tylko dotarły do niego pierwsze wiadomości, zaczął się zastanawiać, dlaczego ktokolwiek miałby barykadować się z dziećmi w niewielkim opolskim przedszkolu. Gdyby sprawca był zwykłym szaleńcem, po prostu wystrzelałby wszystkich w środku. Gdyby miał wysunąć jakieś żądania, zrobiłby to do tej pory - a w dodatku wybrałby raczej większe miasto. Zresztą czego mógłby żądać? Zakładników brano w określonym celu.
Szamil Basajew kazał zająć szkołę w Biesłanie, by Rosja uznała niepodległość Czeczenii. Irańscy rewolucjoniści uwięzili pięćdziesięciu dwóch amerykańskich dyplomatów w Teheranie, by USA podpisały Deklaracje Algierskie.
Czego mógłby chcieć ten człowiek?
Zdarzali się oczywiście także szaleńcy, tacy jak młody Siergiej Gordiejew, który wtargnął do swojej szkoły i zastrzelił nauczyciela, a potem wziął kilkudziesięciu zakładników. Oni jednak działali chaotycznie, ich obłęd był widoczny we wszystkim, co robili. Ten porywacz nie należał ani do jednej, ani do drugiej grupy.
- Intryguje mnie wiele rzeczy - rzucił wymijająco Gerard. - Choćby to, dlaczego ktokolwiek miałby brać dzieci jako zakładników?
- Dobre pytanie.
- Na które nie macie odpowiedzi. I z tego względu do mnie dzwonisz - odparł, obracając kieliszek na stoliku. - Jakkolwiek przyznam, że spodziewałem się raczej kogoś z policji. Formalnie to jeszcze nie wasza sprawa.
- Formalnie? - zapytała słabo.
- Dopóki nie pojawią się zwłoki - odparł Edling, podciągając lewy rękaw marynarki. - Daję mu jeszcze kwadrans, zanim zabije pierwszą ofiarę.
- Skąd ta pewność?
Gerard wzruszył ramionami, jakby prokurator mogła to zobaczyć.
- Przecież nie zamknął się w tym przedszkolu po to, by leżakować.
Znów cisza.
- Mylisz się - powiedziała w końcu rozmówczyni.
- Więc już zabił.
Nie było to pytanie. Właściwie Edling przypuszczał, że zamachowiec zaczął od morderstwa - on na jego miejscu tak by postąpił. Pierwsze, co należało zrobić, to pokazać dobitnie wszystkim wokół, że to nie są żarty.
- Tak - odparła kobieta.
- Skąd o tym wiecie?
- Transmituje wszystko na żywo w sieci.
- Słucham?
Westchnęła ciężko, jakby sprawiało jej to fizyczny ból.
- Nikt jeszcze nie zwietrzył tematu, ale to tylko kwestia czasu - powiedziała. - Wystarczy, że trafi na to któraś ze stacji telewizyjnych albo przypadkowy użytkownik pierwszego lepszego serwisu społecznościowego.
Najwyraźniej sprawa była jeszcze ciekawsza, niż Gerard początkowo przypuszczał. W takich chwilach żałował, że nie jest już naczelnikiem wydziału lub choćby szeregowym prokuratorem. Nie było jednak możliwości, by pozostał w służbie - po tym, czego się dopuścił, został dyscyplinarnie wydalony bez szansy na powrót.
- Gdzie mogę to zobaczyć? - zapytał.
- A masz na czym?
Edling chwycił kieliszek, podniósł się z fotela i przeszedł do pokoju syna. Nie miał wprawdzie własnego komputera, ale orientował się w tych sprawach na tyle dobrze, by skorzystać z czyjegoś.
- Mam - powiedział, siadając za biurkiem. Otworzył laptopa. - Podaj mi adres.
- Koncertkrwi.pl.
Gerard zmarszczył czoło i otworzył witrynę. Pojawiła się informacja o nieaktualnej wersji jakiejś wtyczki, ale szybko wyłączył komunikat. Potem zobaczył obraz z publicznego przedszkola numer pięćdziesiąt sześć. Kilkanaścioro trzęsących się dzieci siedziało w zwartej grupie pod ścianą, chowając głowy między kolanami. Tuż obok na brzuchu leżały trzy przedszkolanki, a kawałek dalej Edling zauważył powód, dla którego sprawa znajdowała się już w gestii prokuratury.
Ciało.
Głowa kobiety była przestrzelona, krew pozlepiała ciemne, długie włosy. Płyn mózgowy wylewał się na beżowy dywan i wsiąkał w niego wraz z posoką. Jakość nagrania była na tyle dobra, że Edling mógł dostrzec białe, odłupane kawałki czaszki.
- Wszedłeś na witrynę? - zapytała prokurator.
- Tak.
Na moment znów zaległa cisza. Gerard nie znajdował odpowiednich słów. Machinalnie sięgnął po wino - kupaż był polską krzyżówką cabernet cortisa z regentem, ale były oskarżyciel nawet nie poczuł smaku. Jednym łykiem opróżnił pół kieliszka, choć w normalnych okolicznościach nigdy nie pozwoliłby sobie na takie faux pas.
- Zastrzelił ją poza kadrem, a potem przeciągnął ciało przed obiektyw - odezwała się w końcu prokurator.
- Pokazał się?
- Częściowo. Nosi czarną maseczkę chirurgiczną.
- Powiedział coś?
- Tylko tyle, że rozpoczyna się „Koncert krwi”, a on jest wirtuozem.
Edling odstawił kieliszek i potarł skronie. Będzie musiał zobaczyć to nagranie, przeanalizować każdy ruch, ułożenie ciała, oddech, a przede wszystkim mimikę i gesty. W szczególności te na pierwszy rzut oka niezauważalne. Słowa nie miały dla niego znaczenia. Sześćdziesiąt do siedemdziesięciu procent każdego komunikatu ludzie przekazywali pozawerbalnie.
Gerard wbił wzrok w monitor. Dzieci łkały, niektórymi targały już spazmy. Jedna z przedszkolanek sprawiała wrażenie, jakby straciła przytomność, dwie pozostałe się trzęsły. Wszystkie miały ręce skrzyżowane na plecach.
- Znasz to miejsce, prawda? - zapytała prokurator.
- Tak. Mój syn tam uczęszczał.
- Jest wejście od drugiej strony?
- To nie ma znaczenia - odparł stanowczo Edling. - Nie wejdziecie do środka.
- My nie, ale Sekcja Antyterrorystyczna jest w drodze.
- Powinni już być na miejscu - zauważył Gerard.
- Powinni - przyznała. - Ale mieli trzydniowe ćwiczenia w Lublińcu. Medycyna pola walki.
...
Gorgona74