Ochrona malin przed chorobami.pdf

MODR

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

w Karniowicach

Ochrona malin

przed

chorobami

i szkodnikami

Karniowice 2011

Opracowanie:

Józef Rusnak

Dział Systemów Produkcji Rolnej,

Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa

MODR Karniowice

Wprowadzenie

Maliny w Polsce są ważnym gospodarczo gatunkiem uprawy. Uprawia się

je na ponad 10 tysiącach hektarów, co daje 40-60 tys. ton rocznej produkcji

owoców. Od lat należymy do światowych potęg w produkcji malin. Swą po-

zycję zawdzięczamy bardziej dużej powierzchni upraw, niż wielkości uzyski-

wanych plonów. Produkcja w naszym kraju jest bardzo rozdrobniona. Średnia

powierzchnia plantacji nie przekracza 50 arów, a średnie plony są poniżej 5 ton

z hektara. Główną przyczyną tego jest niski poziom pielęgnacji upraw.

Na maliny jest i będzie duże zapotrzebowanie ze względu na ich wartości

dietetyczne i zdrowotne dla ludzi. Owoce bogate są w związki zapobiegające

chorobom nowotworowym. Z tego względu wzrasta konsumpcja zarówno świe-

żych owoców jak i przetworów z malin. Owoce bardzo chętnie są spożywane

w stanie świeżym. Dzięki uprawie malin o różnych terminach dojrzewania, a

zwłaszcza dojrzewających latem i jesienią możemy wydłużyć okres podaży

owoców do bezpośredniej konsumpcji. Jednak dla owoców deserowych ko-

nieczna jest ich wysoka jakość. Owoce malin stanowią też bardzo cenny suro-

wiec dla przetwórstwa. Wyrabia się z nich dżemy, soki, kompoty, mrożonki, kon-

centraty. Ostatnio bardzo popularne są nowe produkty malin np. owoce puree

czy smoothie (owoce zmikso-

wane płynne i mrożone). Jest

też duże zainteresowanie mali-

nami mrożonymi klasy ekstra

tzw. IQF . Maliny są również

ważnym produktem naszego

eksportu, zwłaszcza maliny

schłodzone i mrożonki.

Atutem Polski w produkcji

malin jest to, że prowadzimy

własną hodowlę tego gatun-

ku. Z tego względu możemy

kierować selekcję odmian pod

kątem cech najbardziej przy-

datnych do warunków Pol-

ski, czyli odporności roślin

na mróz i suszę. Przez własną

hodowlę odmian można też

fot. Józef Rusnak

bardziej kontrolować rynek przez limitowanie sprzedaży sadzonek, co może

wpłynąć na wzrost opłacalności produkcji.

Obecnie w uprawie malin wprowadza się nowe technologie. Zmienia się

proil produkcji. Coraz więcej uprawia się malin owocujących na pędach jedno-

rocznych, dojrzewających późnym latem. Zwiększa się również powierzchnia

upraw pod osłonami, a to pozwala uzyskać wyższy plon i zachować ciągłość

dostawy owoców na rynek. Dysponujemy wieloma nowymi i atrakcyjnymi od-

mianami, które cieszą się na rynku dużym popytem, również zagranicznym.

Spory sukces osiągnęły odmiany Polka i Polana, które chcą kupować zagra-

niczni odbiorcy. Jednak powodzenie w produkcji malin zależy nie tylko od

umiejętności w dobieraniu odpowiednich odmian, ale przede wszystkim od

właściwego pielęgnowania plantacji i ochrony malin przed chorobami i szkod-

nikami.

Niskie plony malin w naszym kraju świadczą, że stan zdrowotny plantacji

malin pozostawia wiele do życzenia.

Lustracje i zabiegi ochrony

Maliny, tak jak i inne rośliny sadownicze, atakowane są przez liczne cho-

roby i szkodniki. Powodują one straty w plonie, obniżają jakość owoców oraz

osłabiają wzrost roślin. Ponadto rośliny opanowane przez choroby i szkodniki

są bardziej wrażliwe na przemarzanie w mroźne zimy i znacznie skraca się

okres użytkowania plantacji. W sprzyjających warunkach atmosferycznych dla

rozwoju chorób i szkodników, tj. przy dużej wilgotności i wysokiej temperatu-

rze powietrza straty w plonie mogą być bardzo wysokie. Plonowanie malin w

bardzo dużym stopniu zależy od jakości materiału szkółkarskiego użytego do

zakładania plantacji. Sadzonki powinny być zdrowe, wolne od chorób i szkod-

ników. Szczególną uwagę trzeba zwracać na choroby wirusowe, których nie ma

możliwości zwalczania na plantacjach już założonych.

Dla prowadzenia racjonalnej ochrony plantacji malin bardzo ważne jest

wczesne wykrycie choroby czy szkodnika (agrofaga). Dlatego konieczne

jest prowadzenie obserwacji/lustracji plantacji malin w czasie wegetacji roślin.

Lustracja polega na dokładnym oglądnięciu losowo wybranych roślin. Pod-

czas lustracji przeglądamy pędy, pąki, liście i kwiaty w poszukiwaniu chorób

i szkodników. Trzeba zwrócić uwagę na przezimowanie roślin oraz na dolną

część pędów, gdzie mogą

znajdować się szkodniki

żerujące wewnątrz pę-

dów. Prowadząc lustrację

powinniśmy być wypo-

sażeni w odpowiednie

przyrządy. Koniecznie

trzeba mieć binokular lub

lupę powiększającą przy-

najmniej dziesięć razy

(10x), ponieważ niektóre

ze szkodników są mikro-

skopijnych rozmiarów

(szpeciele i przędziorki)

i nie można ich zoba-

czyć gołym okiem. Do

sprawdzenia obecności

kwieciaka i kistnika ma-

linowca potrzebna jest

płytka do strząsania owa-

dów. Natomiast do wy-

krycia i ustalania liczeb-

ności przeziernika malinowca najlepsze są pułapki feromonowe. Obserwacje

na obecność chorób i szkodników prowadzimy bezpośrednio na plantacji roślin

albo w przypadku trudności z ich rozpoznaniem lub zauważeniem, zrywamy

odpowiednie ilości pędów, liści i kwiatów, a analizy dokonujemy poza plan-

tacją. Otrzymane wyniki zapisujemy w notatniku i porównujemy z progami

zagrożenia zamieszczonymi w programach ochrony roślin, gdzie podany jest

również opis metod lustracji.

Samo stwierdzenie szkodnika, czy objawów choroby nie oznacza jeszcze,

że zabieg jest konieczny. Decyzja o zabiegu powinna być podjęta po prze-

prowadzeniu rachunku ekonomicznego w oparciu o tzw. progi ekonomicznej

szkodliwości choroby lub szkodnika. Próg ekonomicznej szkodliwości jest

to taka liczebność szkodnika czy nasilenia choroby, przy której wartość

przewidywanej utraty plonu przewyższa koszt wykonania zabiegu . Zatem

choroby i szkodniki zwalcza się wtedy, gdy są przekroczone progi zagrożenia.

Z tego powodu każda plantacja malin wymaga indywidualnej oceny zagrożeń.

fot. Józef Rusnak

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: