Wpływ państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela.pdf

(4108 KB) Pobierz
Akademia Podlaska
w Siedlcach
ŁUKASZ
TARASIUK
WPŁYW WYBRANYCH PAŃSTW
OŚCIENNYCH NA DZIEJE
STAROŻYTNEGO IZRAELA
W
ŚWIETLE
HISTORIOGRAFII
Dysertacja doktorska
napisana pod kierunkiem
prof. dra hab. Bernarda Koziróga
Siedlce 2009
SPIS TREŚCI
WYKAZ SKRÓTÓW.........................................................................
.
4
WSTĘP.................................................................................................5
ROZDZIAŁ I. HISTORIOGRAFICZNA OCENA
STAROŻYTNYCH DZIEJÓW IZRAELA..........
.
11
.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
Aspekt historiozoficzny..........................................................................11
Rozumienie hermeneutyki......................................................................16
Kontekst geograficzny............................................................................22
Wpływ archeologii na rozumienie historii.............................................27
Interpretacja narracji historycznej..........................................................33
Podejście metodologiczne......................................................................36
ROZDZIAŁ II. ZARYS DZIEJÓW WYBRANYCH
PAŃSTW OŚCIENNYCH.....................................42
2.1. Imperium asyryjskie...............................................................................
.
42
2.1.1. Okres staroasyryjski.......................................................................................45
2.1.2. Okres
średnioasyryjski...................................................................................47
2.1.3. Okres nowoasyryjski......................................................................................49
2.2. Imperium babilońskie.............................................................................
.
57
2.2.1. Okres starobabiloński.....................................................................................58
2.2.2. Okres
średniobabiloński.................................................................................61
2.2.3. Okres nowobabiloński....................................................................................64
2.3. Starożytny Egipt......................................................................................
.
72
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.3.4.
2.3.5.
2.3.6.
2.3.7.
Epoka Tynicka...............................................................................................
.
73
Stare Państwo.................................................................................................74
I Okres Przejściowy.......................................................................................
.
76
Średnie
Państwo.............................................................................................77
II Okres Przejściowy......................................................................................79
Nowe Państwo................................................................................................81
Epoka Późna...................................................................................................86
2.4. Starożytne państwa Syrii i Palestyny......................................................
.
90
2.4.1.
2.4.2.
2.4.3.
2.4.4.
2.4.5.
Aram...............................................................................................................91
Fenicja............................................................................................................95
Ammon...........................................................................................................99
Moab............................................................................................................
.
102
Edom............................................................................................................
.
103
2
ROZDZIAŁ III. ZARYS DZIEJÓW IZRAELA.........................
.
105
3.1. Początki państwa izraelskiego..............................................................
.
105
3.2. Monarchia izraelska..............................................................................112
3.3. Podział Izraela......................................................................................
.
119
3.3.1. Królestwo Północne.......................................................................................
.
124
3.3.2. Królestwo Południowe...................................................................................127
ROZDZIAŁ IV. WPŁYW WYBRANYCH PAŃSTW
I LUDÓW OŚCIENNYCH NA DZIEJE
IZRAELA........................................................... 134
..
4.1. Ekspansja terytorialna Asyrii................................................................134
4.1.1.
4.1.2.
4.1.3.
4.1.4.
Salmanasar III.....................................................................................…...
.
134
Tiglatpilesar III..............................................................................………
.
136
Salmanasar V..................................................................................….......
.
138
Sancheryb...................................................................................................140
.
.
4.2. Polityka zagraniczna Babilonii
........................................................................
.
142
4.2.1.
4.2.2.
4.2.3.
4.2.4.
Marduk-apal-iddina..........................................................................……..143
Nebukadnesar II......................................................................................... 144
Amel-Marduk.............................................................................................147
Belsazar.....................................................................................................147
.
4.3. Wpływ starożytnego Egiptu na dzieje Izraela.......................................149
4.3.1. Amenhotep II.........................................................................................….150
4.3.2. Siamon..............................................................................................…......152
4.3.3. Szeszonk I.........................................................................................…......154
4.3.4. Necho II...................................................................................................... 155
4.3.5. Tefnacht/Taharka/Apries............................................................................156
4.4. Znaczenie wybranych państw starożytnej Syrii
i Palestyny w dziejach Izraela..............................................................
.
159
6.4.1.
6.4.2.
6.4.3.
6.4.4.
6.4.5.
Wpływ Aramu na dzieje Izraela...................................................................159
Kontakty handlowe Fenicji z Izraelem........................................................
.
162
Stosunek Ammonu do Izraela......................................................................
.
164
Znaczenie Moabu w dziejach Izraela...........................................................167
Wpływ Edomu na dzieje Izraela..................................................................169
ZAKOŃCZENIE.............................................................................172
BIBLIOGRAFIA.............................................................................175
3
WYKAZ SKRÓTÓW
Rdz
Wj
Kpł
Lb
Pwt
Joz
Sdz
Rt
1Sm
2Sm
1Krl
2Krl
1Krn
2Krn
Ezd
Ne
Est
Hi
Ps
Prz
Koh
Pnp
Iz
Jr
Lm
Ez
Dn
Oz
Jl
Am
Ab
Jon
Mi
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Księga Rodzaju
Księga Wyjścia
Księga Kapłańska
Księga Liczb
Księga Powtórzonego Prawa
Księga Jozuego
Księga Sędziów
Księga Rut
1 Księga Samuela
2 Księga Samuela
1 Księga Królewska
2 Księga Królewska
1 Księga Kronik
2 Księga Kronik
Księga Ezdrasza
Księga Nehemiasza
Księga Estery
Księga Hioba
Księga Psalmów
Księga Przysłów
Księga Koheleta
Pieśń nad pieśniami
Księga Izajasza
Księga Jeremiasza
Lamentacje
Księga Ezechiela
Księga Daniela
Księga Ozeasza
Księga Joela
Księga Amosa
Księga Abdiasza
Księga Jonasza
Księga Micheasza
Na
Ha
So
Ag
Za
Ml
Mt
Mk
Łk
J
Dz
Rz
1Kor
2Kor
Ga
Ef
Flp
Kol
1Tes
2Tes
1Tm
2Tm
Tt
Flm
Hbr
Jk
1P
2P
1J
2J
3J
Jud
Ap
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Księga Nahuma
Księga Habakuka
Księga Sofoniasza
Księga Aggeusza
Księga Zachariasza
Księga Malachiasza
Ewangelia
św.
Mateusza
Ewangelia
św.
Marka
Ewangelia
św. Łukasza
Ewangelia
św.
Jana
Dzieje Apostolskie
List do Rzymian
1 List do Koryntian
2 List do Koryntian
List do Galatów
List do Efezjan
List do Filipian
List do Kolosan
1 List do Tesaloniczan
2 List do Tesaloniczan
1 List do Tymoteusza
2 List do Tymoteusza
List do Tytusa
List do Filemona
List do Hebrajczyków
List
św.
Jakuba
1 List
św.
Piotra
2 List
św.
Piotra
1 List
św.
Jana
2 List
św.
Jana
3 List
św.
Jana
List
św.
Judy
Apokalipsa
św.
Jana
4
WSTĘP
Najstarsze cywilizacje powstawały na obszarze Bliskiego Wschodu.
Układ głównych historycznych krain tamtego regionu – Asyrii i Babilonii – w
jakimś stopniu pokrywa się z podziałem geograficznym, aczkolwiek ma raczej
charakter umowny, wynikający z istniejących w przeszłości państw na
określonych terytoriach, a nie z powodu odrębności geograficznej, która w tym
przypadku raczej nie wymuszała takiego podziału, gdyż obie nie są oddzielone
od siebie znaczącymi granicami naturalnymi. Ogólnie można podzielić
Mezopotamię na kilka głównych, historycznych obszarów: północna jej część to
Asyria, a południowa to Babilonia. Ta ostatnia z kolei dzieli się na Sumer
(położony na południu nad zatoką) i Akad (Akkad), leżący w północnej części
Babilonii. Stosowane w literaturze przedmiotu, wymiennie do Asyrii i Babilonii,
określenie Mezopotamia północna i południowa, które ogólnie oddaje ten
podział, jednocześnie jednak jest sformułowaniem bardziej swobodnym,
używanym najczęściej w kontekście czasów prehistorycznych, gdy nie
ukształtowały się jeszcze
żadne
organizmy państwowe. Wyodrębnia się także
często tereny, określane jako Mezopotamia
środkowa,
położone między Asyrią i
Babilonią, chociaż nieco z boku i bardziej nad Eufratem – tutaj przypisuje się
zazwyczaj Mari. Obecnie tereny Mezopotamii (geograficznie niezmienne, poza
może kosmetyczną w sumie różnicą przebiegu linii brzegowej Zatoki Perskiej) z
punktu widzenia podziału politycznego położone są głównie w granicach Iraku,
a także Syrii, Kuwejtu, Iranu oraz Turcji.
Dolina Nilu, obok dorzeczy Tygrysu i Eufratu, była jedną z najstarszych
kolebek cywilizacji. W okresie wczesnodynastycznym (przełom IV i III tys.
p.n.e.) w Egipcie rozwijały się trzy kultury: badariańska, amratiańska i
gerzeańska. W tej pierwszej miedzi używano do wyrobu biżuterii a w ostatniej –
broni i narzędzi. Cywilizacja starożytnego Egiptu była wysoce rozwiniętą
kulturą, wykorzystującą szereg nowatorskich jak na owe czasy osiągnięć
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin