Opinia dr. hab. Jarosława Wyrembaka z 3 stycznia 2017 r.pdf

(133 KB) Pobierz
Warszawa, dnia 3 stycznia 2017 roku
BAS-WAL-2777/16
Pan
Dariusz Salamończyk
Zastępca Szefa
Kancelarii Sejmu
Opinia prawna
w
sprawie
zachowań
grupy
Posłów
w
trakcie
33.
posiedzenia
Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 grudnia 2016 roku, i następujących po nim –
oraz możliwości przywrócenia elementarnego porządku prawnego w sali posiedzeń
Sejmu
I. Tezy opinii
1)
Już wiele lat temu, Sąd Najwyższy bardzo trafnie podkreślił, iż z samej istoty mandatu
poselskiego – piastowanego przez posła w imieniu i z wyboru Narodu – wynika,
że
musi
on być wykonywany przy użyciu godziwych metod postępowania, nienaruszających
zasad dobrej wiary ze strony społeczeństwa do tego, kto go posiada; jego wykonywanie
nie może wyrażać się w podburzaniu do dokonywania aktów przemocy lub braniu w nich
udziału, albo w publicznym nawoływaniu do nieposłuszeństwa obowiązującej ustawie, itp.
(wyrok Sądu Najwyższego I KZP 40/93 z dnia 16 lutego 1994 roku – zobacz także: wyrok
Sądu Najwyższego I CSK 31/07 z dnia 13 kwietnia 2007 roku).
2)
Analiza postępowania każdego posła – oraz ewentualnych konsekwencji prawnych
konkretnych wypowiedzi, gestów, działań, zaniechań, zachowań etc. - w każdym
przypadku prowadzona może być na różnych płaszczyznach (z uwzględnieniem regulacji
dotyczących immunitetu parlamentarnego), w szczególności:
-(a) - w perspektywie uwarunkowanej Zasadami Etyki Poselskiej;
-(b)– w perspektywie odpowiedzialności regulaminowej (dyscyplinarnej),
uwarunkowanej przepisami ustawy o wykonywaniu mandatu posła oraz senatora i
przepisami Regulaminu Sejmu;
-(c)- w perspektywie cywilnoprawnej, na podstawie przepisów Kodeksu
cywilnego;
-(d)– w perspektywie prawnokarnej, na podstawie przepisów Kodeksu
karnego.
3)
W każdym przypadku, dla rozstrzygnięcia o ewentualnej odpowiedzialności posła – i to
w zakresie każdej z wyróżnionych płaszczyzn - konieczne jest przeprowadzenie
stosownego postępowania dowodowego przez właściwy podmiot (dla jednoznacznego
zdefiniowania stanu faktycznego) – i wydanie na tej podstawie stosownego orzeczenia
przez należycie umocowany do tego organ.
4)
Dla prawidłowej oceny prawnej zachowań grupy Posłów w trakcie 33. posiedzenia
Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku, i następujących po nim, zasadnym może być objęcie
stosownym postępowaniem wyjaśniającym i sprawdzającym wypowiedzi, informacji,
okoliczności, zdarzeń rozgrywających się/pojawiających się także poza salą posiedzeń
Sejmu.
5)
Udokumentowany przebieg posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku, jak
również publicznie znane zdarzenia, które nastąpiły później w związku z tymże
posiedzeniem, dają natomiast podstawę do stwierdzenia,
że
zasadnym jest ich zbadanie
2
przez właściwe organy Sejmu oraz przez Prokuraturę – w szczególności: w kontekście
przepisów powołanych w niniejszej opinii. Udokumentowane i publicznie znane fakty
pozwalają bowiem przynajmniej na stwierdzenie,
że
zachodzi poważne podejrzenie, iż w
sali posiedzeń Sejmu, w związku z przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia
2016 roku, doszło do wielokrotnego i rażącego naruszenia Zasad Etyki Poselskiej – a
nawet: podejrzenie popełnienia przestępstw przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej lub
przeciwko działalności instytucji państwowych; nie może być bowiem wątpliwości
przynajmniej co do tego,
że
w sali posiedzeń Sejmu była i jest stosowana niedozwolona
przemoc – i to: według kwalifikacji prawnokarnych.
6)
Regulamin Sejmu dopuszcza – w ramach odpowiedzialności regulaminowej posłów -
możliwość obniżenia uposażenia lub diety parlamentarnej posła, na zasadach
określonych w art. 23-25 tegoż Regulaminu (omówionych bliżej w dalszej części niniejszej
opinii).
7)
Z zachowaniem zawartych w opinii uwag szczegółowych, zasadnym jest
przedstawienie następującego zestawu możliwych sposobów przywracania ładu
prawnego wobec sytuacji zaistniałej w związku z 33. posiedzeniem Sejmu w dniu 16
grudnia 2016 roku:
I.
podjęcie próby zaangażowania Konwentu Seniorów (zgodnie z art. 14
Regulaminu Sejmu, Konwent Seniorów jest organem zapewniającym
współdziałanie klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac
Sejmu);
II.
III.
IV.
podjęcie próby mediacji;
czasowe przeniesienie dalszych posiedzeń Sejmu do innej sali obrad;
podjęcie czynności koniecznych do egzekwowania wszystkich możliwych
konsekwencji prawnych zachowań grupy Posłów – zwłaszcza: stosowanej
przemocy - na wszystkich możliwych płaszczyznach prawnych, to jest:
3
a) na płaszczyźnie odpowiedzialności etycznej;
b) na płaszczyźnie odpowiedzialności regulaminowej (dyscyplinarnej);
c) na płaszczyźnie odpowiedzialności cywilnoprawnej (zwłaszcza w
aspekcie
odpowiedzialności
za
ewentualne
naruszenie
dóbr
osobistych oraz za ewentualną szkodę, powodowaną koniecznością
organizacji posiedzeń Sejmu poza główną salą plenarną Sejmu);
d) na płaszczyźnie odpowiedzialności prawnokarnej;
V.
podjęcie stosownych czynności przez Straż Marszałkowską.
8)
Zastosowanie każdego ze wskazanych sposobów działania – w tym nawet zwrócenie
się o podjęcie stosownych czynności do Straży Marszałkowskiej – może zostać uznane
za uzasadnione. Nie może bowiem być wątpliwości co do tego,
że
blokowanie i okupacja
mównicy sejmowej oraz fotela Marszałka Sejmu stanowi - według klasyfikacji prawnych –
przemoc, wykluczająca możliwość prawidłowego funkcjonowania Sejmu i wypełniania
swoich zadań przez organy Sejmu. Jako taka, stanowi akt niebywałego zamachu,
naruszającego polską kulturę parlamentarną, dobre tradycje i zwyczaje parlamentarne.
Oznacza także sprzeniewierzenie się przez grupę Posłów złożonemu
ślubowaniu
poselskiemu, zobowiązującemu między innymi do przestrzegania Konstytucji i innych
praw Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec faktu,
że
treść
ślubowania
określa sama
Konstytucja, bez wątpienia działania podejmowane przez grupę Posłów - w związku z
przebiegiem 33. posiedzenia Sejmu - można uznać także za sprzeniewierzenie się
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
9)
Decyzja Marszałka Sejmu o wykluczeniu Posła z posiedzenia Sejmu – podjęta w trakcie
33. posiedzenia w dniu 16 grudnia 2016 roku – była w pełni legitymowana prawnie.
Kwestia ta – wobec oczywistej karygodności zachowań Posła, do jakich doszło w trakcie
33. posiedzenia Sejmu w dniu 16 grudnia 2016 roku – nie może budzić
żadnych
wątpliwości.
4
II. Przedmiot opinii
Pismem z dnia 27 grudnia 2016 roku, do Biura Analiz Sejmowych zwrócił się Pan
Dariusz Salamończyk - Zastępca Szefa Kancelarii Sejmu – zlecając wykonanie opinii
prawnych na temat „konsekwencji wiążących się z zachowaniem posłów blokujących od
dnia 16 grudnia 2016 r. mównicę i fotel Marszałka oraz salę posiedzeń, a także na temat
możliwości postępowania Marszałka Sejmu w celu przywrócenia porządku na sali obrad”.
III. Podstawowe akty prawne dotyczące przedmiotu zlecenia
1) Konstytucja RP;
2) ustawa z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora;
3) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny;
4) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny;
5) uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku Regulamin
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej;
6) uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 1998 roku Zasady Etyki
Poselskiej.
IV.
Uwagi
wprowadzające
zarys
kontekstu
normatywnego
materii
stanowiącej przedmiot zlecenia
Z uwagi na przedmiot zlecenia, zasadnym jest, by przypomnieć,
że
zgodnie z art.
14 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora, w
wykonywaniu obowiązków poselskich poseł w szczególności ma prawo:
1)
wyrażać swoje stanowisko oraz zgłaszać wnioski w sprawach rozpatrywanych
na posiedzeniach Sejmu i jego organów;
2)
wybierać i być wybieranym do organów Sejmu;
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin