1.ZMIANY W ZĘBINIE ZACHODZĄCE Z WIEKIEM
- stwardnienie
- przebarwienie(ciemnożółta – brunatna)
- staje się szklista, przeświecająca
- widoczna przezroczystość
Stałe odkładanie się zębiny wtórnej( w sklepieniu, dnie komory, wejściu do korzenia i na jego ściankach) powoduje zmniejszanie światła komory o 50%(w warunkach patologicznych o 80%)
2. ZMIANY POSTĘPUHJĄCE Z WIEKIEM
- zmiana barwy
- zmiany zachodzące w szkliwie
- zmiana zębiny koronowej
- włóknienie miazgi, wapnienie
- apozycja cementu korzeniowego
- starcie
- wtórna zębina
- obniżenie przyczepu nabłonkowego
- nawarstwienie cementu
- resorpcja cementu
- przeświecanie wierzchołkowe
- poszerzenie strefy około kanalikowej
- odkładanie w świetle kanalików zębinowych elementów krystalicznych
- obliteracja kanalików zębinowych
- zmiany zwyrodnieniowe, cofanie się wypustek odonntoblastów
3. WŁÓKNA SHARPEY’A
- włókna wnikające do cementu
- wtórnie wbudowane w cement
- dominują
- grube(średnica 3-6 um) syntezują je fibroblasty ozębnej
4. WŁÓKNA SHARPEY’A
Biegną prostopadle do powierzchni korzenia
- przez całą szerokość cementu
- przechodzą przez pojedyncze warstwy cementu aż do linii cementowo-zębinowej
- mogą wchodzić w głąb zębiny
5. KIERUNEK PRZEBIEGU WŁÓKIEN SHARPEY’A MOŻE SIĘ ZMIENIAĆ!!!!!
Przyczyna -> zrywanie włókien sharpey’a podczas wyrzynania zęba
- tworzenie nowych warstw cementu
- nakładanie się na warstwy starsze leżące bliżej zębiny
- tworzenie i wrastanie nowych włókien z ozębnej o innym przebiegu
Przyczyna -> zrywanie włókien sharpey’a procesy re sorpcyjne brzegu kości zębodołowych
- równoczesne nawarstwianie nowej warstwy cementu jako rekompensata ubytku kostnego
6. ZĘBINA SKLEROTYCZNA – wynik procesów starzenia
- Zębina sklerotyczna występuje u osobników w podeszłym wieku w tak dużych ilościach, że cała zębina wydaje się być przezroczysta nawet w zębach bez widocznych uszkodzeń
7 Kolejność
- cement komórkowy wtórnyosteocement
- cement bezkomórkowy(wtórny pierwotny)
- zębina
- miazga
8. CEMENT KOMÓRKOWY – cement wtórny osteocement
- zaczyna powstawać w okresie wyrzynania zęba
- leży na zewnątrz od cementu pierwotnego (część proksymalna korzenia)
- może wyścielać końcowy odcinek kanału korzeniowego
- grubość wzrasta w kierunku korzenia
- budowa kości splotowa tej
- budowa blaszek cementu wtórnego – podobna do cementu pierwotnego
- między blaszkami – jamki z cementocytami
UWAGA!! Blaszki są grubsze. Utworzone są z substancji podstawowej, zwapniałej, złożonej z drobniutkich włókien kolagenowych biegnących równolegle do powierzchni zębiny
9.DUŻE ZĘBY
Cement może zawierać oprócz blaszek zwykłych ->blaszki systemowe tworzące OSTEONY wówczas od ozębnej do cementu wnikają naczynia krwionośne
10.KOMÓRKI CEMENTU – wyspecjalizowane osteoblasty
- cementoblasty – wydzielają substancję międzykomórkową
- cementocyty
11.CEMENTOCYTY
Powstają z cementoblastów po otoczeniu ich przez substancję międzykomórkową
UWAGA!!!! AKTYWNE WYDZIELNICZO PRZEZ CAŁE ŻYCIE
12.ZĘBINA SKLEROTYCZNA – wynik procesów starzenia Cd.
Powstaje najpierw w połowie wysokości zęba między miazgą a połączeniem szkliwno zębinowym oraz w wierzchołku zęba. Postępujące wraz z wiekiem rozprzestrzenianie się przezroczystej zębiny od okolicy wierzchołka w stronę korony, stanowi jedno z kryteriów ustalenia wieku zęba
13.KSZTAŁT CEMENTOCYTÓW ZRÓŻNICOWANY
Wiąże się ze zmianną czynnością tych komórek w tworzeniu substancji podstawowej cementu. Kształt komórek:
- podłużne prawie wrzecionowate(najwięcej)
- kuliste
- nieregularne
14.CEMENTOCYTY POSIADAJĄ WYPUSTKI:
- długie i rozgałęziające się
- łączą się między sobą i sąsiednimi komórkami
- delikatne
- liczne
- rozchodzą się we wszystkich kierunkach najwięcej ku ozębnej -> związane jest to z odżywianiem cementocytów pochodzącym z ozębnej
15.UMIEJSCOWIENIE CEMENTOCYTÓW
Znajdują się w jamkach i kanalikach, które posiadają rodzaj zwapnionej torebki. Otorbiałe skupiska jamek występują w cemencie blisko szczytu korzenia. UWAGA – duża liczba odcinki powierzchniowe cementu, blisko wierzchołka korzenia
16.NAWARSTWIANIE CEMENTU TRWA CAŁE ŻYCIE ZĘBA
Zmiany zwyrodnieniowe w komórkach, które odsuwają się od ozębnej wskutek nawarstwiania się cementu:
- pyknoza jądrowa
- stłuszczenie cytoplazmy
- utrata dużej liczby wypustek
17 NAWARSTWIANIE CEMENTU TRWA CAŁE ŻYCIE ZĘBA
Obniżanie się żywotności komórek oddzielanych coraz grubszymi warstwami cementu od ozębnej. Faza końcowa – dezintegracja komórek. W jamkach pozostają resztki jądra i kuleczki tłuszczu
18.ROLA CEMENTU
- wiązanie zęba za pośrednictwem ozębnej z kością otaczającą zębodół
- utrzymywanie wraz z innymi elementami przyzębia zęba w zębodole
- łączy ząb z wyrostkami zębodołowymi przez włókna Sharpey’a
19.WARSTWA MAZISTA
Grubość od 0,5-15 um. Skład: Kryształy hydroksyapatytu spojone proteinami, powstałymi w wyniku denaturacji kolagenu w następstwie podwyższonej temperatury
20.WARSTWA MAZISTA – Definicja Posley’a
Warstwa mazista jest aglomeratem cząsteczek kulistych o średnicy od 0,05 do 0,1 um odzwierciedlających strukturę matrycy zębinowej. Struktura ta zależy na jakiej głębokości jest ubytek. Im głębszą warstwę skrawamy, tym więcej odnajdujemy składników organicznych, fragmentów wypustek odontoblastów, proteoglikanów i glikozaminoglikanów.
UWAGA!! Nie można jej usunąć płukaniem np. wodą destylowaną. W warstwie mazistej mogą również znaleźć się fragmenty pochodzenia zewnątrzpochodnego: ślina, bakterie, elementy komórkowe krwi i nabłonka.
21.WRAŻLIWOŚĆ ZĘBINY NA BÓL I UCISK
- odbieranie bodźców przez zakończenia włókien nerwowych i przez same wypustki odontoblastów (włókna czuciowe)
- rola płynu tkankowego w kanalikach zębinowych
· kontaktuje się z płynem tkankowym miazgi zęba
· znaczenie ciśnienia płynu kanalikowego
Zębinę cechuje:
- duża wrażliwość zmniejszająca się z wiekiem
- jest wrażliwa na zmiany temperatury
· odczuwany jest ból przy temperaturze 60*C
· odczuwane jest zimno przy 10*C
- wrażliwość na dotyk
- wrażliwość na kwaśne pokarmy
UWAGA!!! Zębina nie posiada dużej odporności na działanie bakterii i ich toksyn -> uszkodzone odontoblasty nie są zdolne do tworzenia zębiny
22.PROCESY PATOLOGICZNE W ZĘBINIE
- próchnica zębiny
- starcie zębiny
- nadwrażliwość zębiny
- przebarwienia tetra cyklinami
- niedorozwój zębiny związany z niedoborem witamin
Brak witaminy C:
- zwyrodnienie odontoblastów
- tworzenie się zębiny mniej wartościowej
- wadliwe wytwarzanie organicznej matrycy
Niedobór witaminy A:
- niedorozwój zębiny
- szerokie warstwy prazębiny
Brak witaminy D:
- zaburzenie w wapnieniu zębiny
- Niedobór parathormonu : wtórne zmiany w mineralizacji zębiny
- Dziedziczne zaburzenia zębiny pierwotne
· niecałkowity rozwój zębiny(3 typy)
· Dysplazja zębiny(2 typy)
· Dziedziczna dysplazja szkliwa i zębiny
- Dziedziczne zaburzenia zębiny wtórne związane z dziedzicznym schorzeniem ogólnym
- Krzywica oporna na witaminę D- dziedziczna hipofosfatemiczna krzywica
- Osteodystrofia Albrighta
23.PROCESY PRZEMIANY MATERII
- kość wyrostka
- blaszka zbita zębodołu
- ozębna
- cement
24.CEMENT-KOSTNIWO (CEMENTUM)
- struktura stanowiąca miejsce przyczepu włókien więzadeł ozębnej
- jeden z elementów stabilizacyjnych i utrzymujących ząb w zębodole
- podlega stałym procesom resorpcji i nawarstwiania
25.GRUBOŚĆ CEMENTU – OD 20 DO 200UM
- okolica szyjki zęba ok. 4 um (najcieńsza warstwa
- okolica wierzchołka korzenia 200um najgrubsza warstwa
- okolica rozwidlenia korzeni
26. KONTAKT CEMENTU ZE SRODOWISKIEM JU
- Warunki fizjologiczne : cement nie ma kontaktu ze środ. Ju
- Warunki patologiczne: występuje kontakt ze środowiskiem ju
· obnażenie korzenia
· zmiany zanikowe w okolicy przyzębia brzeżnego
27.LOKALIZACJA CEMENTU – pokrywa cienką warstwą zębinę w obrębie korzenia zęba
- WŁAŚCIWOŚCI CEMENTU
· NIEJEST UNACZYNIONY
· NIE jest unerwiony
- kolor: żółty ciemniejszy od szkliwa jaśniejszy od zębiny
- twardość
· bardziej miękki niż zębina
· substancja krucha
· łatwo się ściera pod wpływem czynników mechanicznych
28.CEMENT – BUDOWA
- podobna do tkanki kostnej grubo włóknistej
- podobne zjawiska jak w kości resorpcja i przyrost tkanki
29.GROMADZENIE SIĘ CEMENTU
- wpływ ucisku przez kości zębodołu na gromadzenie się cementu
- fizjologia : gryzienei miażdżenie i żucie pokarmu
- patologia: para funkcje, przeciążenie aparatu zawieszeniowego zęba, choroby tkanek OKW
- postępowanie lecznicze – ortodoncja
30...
PattMan