konspekt 1.docx

PROFILAKTYKA PRÓCHNICY ZĘBÓW

Profilaktyka próchnicy zębów - zespół czynności, których celem jest ochrona uzębienia przed czynnikami wywołującymi próchnicę zębów

·         Zbiorowa - fluorkowanie produktów żywnościowych ( woda pitna, mleko, sól kuchenna,
                    czekolada)

·         Grupowa - nadzorowana w przedszkolach, szkołach i w międzyszkolnych ośrodkach zdrowia

·         Indywidualna - DOMOWA  wykonywana przez pacjenta po odpowiednim instruktażu

                                        - PROFESJONALNA   w gabinecie stomatologicznym, wykonywana głównie
                           przez średni personel medyczny pod nadzorem lekarza dentysty

Profilaktyka profesjonalna

·         Badanie i określenie programu profilaktyki profesjonalnej

·         Instruktaż higieny jamy ustnej

·         Profesjonalne oczyszczenie   i polerowanie koron oraz szyjek zębów

·         Miejscowe stosowanie preparatów profilaktycznych

·         Wypełnianie bruzd

·         Inne działania profilaktyczne

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

ENDOGENNA                                           

·      Tabletki

·      Produkty żywnościowe

EGZOGENNA (kontaktowa)

·         Domowa   pasty do zębów, płukanki, okłady, guma do żucia, nitki, wykałaczki

·         Grupowa    Nadzorowana profesjonalnie - płukanie, szczotkowania

·         Profesjonalna  Indywidualna (na fotelu) - wcieranie, pędzlowanie, okłady, jonoforeza 

MECHANIZM DZIAŁANIA FLUORU

·         Powstawanie fluorohydroksyapatytów   i fluoroapatytów

·         Remineralizacja i rekrystalizacja uszkodzeń powierzchni szkliwa

·         Hamowanie powstawania  dental plaque

·         Utrudnianie transportu glukozy przez błony komórkowe

·         Hamowanie przemiany materii  w komórkach bakteryjnych

PROFILAKTYKA FLUORKOWA GRUPOWA SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW

·         Metoda Berggrena-Welandera  (30 ml 0,5-1% roztworu NaF przez 3 min. 5 razy w ciągu roku co 2 tygodnie)

·         zakwaszony roztwór NaF

·         6-9 kropli roztworu AmF (Fluormex, Elmex-fluid)

·         1 cm żelu  fluorkowego (żel organiczny - Fluormex żel, Elmex gelee; żel nieorganiczny - Fluorożel)

PROFILAKTYKA  FLUORKOWA GRUPOWA   PŁUKANIE JAMY USTNEJ

·         Metoda Torella: płukanie 10 ml 0,2% roztworu NaF  przez 3-5 min co 2 tygodnie przez cały rok

FLUORYZACJA KONTAKTOWA   METODY STOSOWANE   W GABINECIE

Wcieranie   (Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2 tygodnie)                                                                         

1. Roztwory organiczne i nieorganiczne                        

- 2% NaF (Metoda Knutsona)                                            

- Fluocal płyn (1%NaF)                                                                      

- Fluormex płyn (1%AmF)                                                         

- 4-8%Fluorek cynawy                                                         

2. Żele organiczne i nieorganiczne                                     

- Fluormex żel (1,25%AmF)                                               

- Elmex gelee (1,25%AmF)                                                       

- Fluocal żel (2,75%NaF

Pędzlowanie    (2-3 razy w roku)                                                                   

Lakiery fluorkowe                                                            

1. Bezbarwne                                                       2. Barwione  (żółte)

- Fluor Protector (0,1% NaF)                           - Fluoridin (6% F)                                                       

- Bifluorid 12 (6%F)                                            - Duraphat (2,26%F)       

Okłady na łyżce indywidualnej   (Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2 tygodnie)

- Fluormex żel (1,25%AmF)                                                 - Elmex gelee (1,25%AmF)                                                           
- Fluocal żel (2,75%NaF)                                                      - Pianka

Jonoforeza (Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku,  co 1-2 tygodnie)                                                                         

- Roztwór NaF 1-2%                                                                   

- Fluocal płyn (1%NaF)                                        

- Fluocal żel (2,75%NaF)

·         natężenie 1-3 mA

·         czas 5-15 min

Aplikacja preparatu fluorowego w powierzchnie zęba  - technika przeprowadzenia zabiegu

·         oczyszczenie powierzchni zębów z osadu

·         przemycie i osuszenie oczyszczonych powierzchni

·         izolacja zębów od dostępu śliny

·         osuszenie oczyszczonych powierzchni

·         wcieranie preparatu fluorkowego w dostępne powierzchnie zębów przez przynajmniej 1 min.

·         suszenie przez 3-4 min

·         ponowne wcieranie i suszenie

·         dokładne wypłukanie nadmiaru preparatu fluorkowego

·         wskazówki dla pacjenta   (np. 2h zakaz spożywania posiłków;12h zakaz wieczornego mycia zębów)

PROFILAKTYKA PRÓCHNICY

1. Lakiery chlorheksydynowe                             

- Cervitec (nie zawierają jonów fluorkowych,  a tylko chlorheksydynę posiadającą właściwości bakteriostatyczne)

2. Lakierowanie zębów - technika przeprowadzenia zabiegu

·         oczyszczenie powierzchni zębów z osadu

·         przemycie oczyszczonych powierzchni

·         izolacja zębów od dostępu śliny

·         osuszenie oczyszczonych powierzchni

·         naniesienie warstw lakieru fluorkowego   lub chlorheksydynowego  (zwykle powtarzane dwukrotnie w odstępie minutowym)

·         wskazówki dla pacjenta  (np. 45 min zakaz spożywania posiłków; zakaz wieczornego mycia zębów)

Zabezpieczenie powierzchni zgryzowych zębów

·         Mimo, że powierzchnia zgryzowa stanowi tylko ok. 20%   całkowitej powierzchni korony zęba, to                                                     45 - 50%  ubytków próchnicowych znajduje się na tej powierzchni

·         Przyczyną tak częstego występowania ubytków próchnicowych należy upatrywać w uwarunkowaniach anatomicznych - występowaniu bruzd i zagłębień

·         Zaleganie resztek pokarmowych

·         kształt uniemożliwiający penetrację włókien szczoteczki do zębów

·         bliskość granicy szkliwno-zębinowej  w części przypodstawnej bruzdy

·         słabsza, w porównaniu do innych powierzchni mineralizacja tkanek twardych

·         mniejsza , w porównaniu do innych powierzchni koncentracja fluoru

Materiały służące do uszczelniania  bruzd:

·         laki szczelinowe

·         glasjonomery

·         cermety

·         kompomery

·         płynne kompozyty

1. laki szczelinowe zawierające fluor

- w postaci szkła fluoro-krzemowego (Helioseal F)

- w postaci fluorku sodu (Fluoroshields, Fissurit F, Ultraseal XT)

2. laki szczelinowe nie zawierające fluoru

- cyjanoakrylany

- poliuretany

- żywice typu BIS-GMA

a)      chemoutwardzalne  Adaptic-Glaze, Concise BWSS, Contact-Resin, Delton, Epoxylite 9075, Evicrol-Fissur, Kerr, Lumicon, Oralin

b)      1światłoutwardzalne   Alpha-Seal, Espe-717, Estilux-Glaze, Helioseal, Nuva-Seal, TP-2206, Saga-Sealant

Techniki:

1) lakowanie bruzd

2) poszerzone lakowanie bruzd

3) technika PRR

Lakowanie bruzd – wskazania

·         całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe stałe  u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy

·         zęby trzonowe i przedtrzonowe z głębokimi, trudnymi do oczyszczenia bruzdami

·         zęby trzonowe i przedtrzonowe u dzieci niepełnosprawnych

Technika przeprowadzenia zabiegu

- mechaniczne oczyszczenie bruzd  z osadu

- dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni

- odizolowanie zęba od dostępu śliny

- osuszenie pola zabiegu

- wytrawienie bruzd

             - dokładne wypłukanie wytrawiacza

- osuszenie wytrawionej powierzchni

- aplikacja laku

- utwardzenie laku

- kontrola zwarcia

- kontrola wykonania zabiegu

- kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni  i okolicznych tkanek poddanych działaniu
  wytrawiacza

- okresowa kontrola ( jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku)

1.      Lakowanie bruzd poszerzone (inwazyjne) – wskazania

·         słaba retencja laku  (wielokrotne wypadanie laku w całości lub odkruszanie na obwodzie)

·         niepewny diagnostycznie stan bruzd  (haczenie, przebarwienia, utrata połysku)

·         ryzyko słabej retencji laku zwłaszcza u dzieci niepełnosprawnych

Rodzaje bruzd  na powierzchniach zgryzowych wg Nagano

·         Typu V  - lejkowata, nieckowata, szeroka u wylotu, stopniowo zwęża się ku podstawie,                    łatwo dostępna do badania

·         Typu IK -  klepsydrowata, ampułkowata, kolbowata, z wąskim wejściem,                                          rozszerza się ku podstawie, stanowi miejsce predystynowane do powstawania ogniska próchnicowego, które trudno początkowo wykryć   

·         Typu I  - szczelinowata, szparowata, długa, wąska, prosta, jednakowej szerokości przy wejściu             i przy podstawie, stanowi predystynowane miejsce do powstawania ogniska próchnicowego

·         ...