Przewodnik: Rak jelita grubego
What You Need to Know About Colorectal Cancer
Rak jelita grubego – co to jest?
Kiedy lekarze znajdą tę chorobę wcześnie, jest wysoko uleczalna. Występuje kiedy w ściankach jelita dużego (okrężnicy) lub odbytu narastają nienormalne komórki. Dotyka zarówno mężczyzn jak i kobiet, i ma drugi najwyższy wskaźnik zachorowań na raka w USA.
Czym są polipy?
Są to narośle wewnątrz jelit. Większość z nich jest nieszkodliwa, ale niektóre, nie usunięte wcześnie, mogą zamienić się w raka jelita grubego. Dwa najbardziej powszechne rodzaje polipów jelitowych to gruczolaki i polipy rozrostowe. One tworzą się kiedy są problemy ze sposobem rozrostu komórek i naprawą w ściankach okrężnicy.
Nie dające się kontrolować czynniki ryzyka
Niektóre z nich są poza naszą kontrolą:
· Wiek – większość dotkniętych ma ponad 50 lat
· Polipy albo zapalenie jelit
· Rodzinna historia raka jelita grubego lub polipów przedrakowych.
Czynniki ryzyka dające się kontrolować
Spróbuj unikać tych rzeczy zwiększających szanse tej choroby:
· Konsumpcja dużej ilości mięsa czerwonego albo przetworzonego, albo gotowanych w wysokiej temperaturze
· Otyłość (nadmiar tłuszczu wokół talii)
· Zbyt mało ćwiczeń fizycznych
· Palenie cygaretów
· Nadużywanie alkoholu.
Jakie są objawy?
Rak okrężnicy nie pokazuje wczesnych znaków ostrzegających, dlatego ważne są badania. Wczesne wykrycie daje lepsze rezultaty leczenia. Kiedy stan choroby ulegnie pogorszeniu, można zauważyć krew w kale, albo ból brzucha, jak i problemy np. konstypacja lub biegunka, nagła utrata wagi lub zmęczenie. Do czasu kiedy pokażą się te objawy, guzy powiększają się i są trudniejsze w leczeniu.
Testy na wykrycie raka okrężnicy
Testy przesiewowe są kluczem do wczesnej diagnozy. Więcej ludzi powinno mieć kolonoskopię co 10 lat kiedy są wieku 40+. To badanie wykorzystuje rurkę z maleńką kamerą dla obejrzenia całego jelita grubego i odbytu. Ono może zapobiec temu rakowi wcześnie znajdując guzy. Wtedy lekarz może je usunąć (patrz zdjęcie).
Wirtualna kolonoskopia
Skan CT pokazuje okrężnicę w 3 wymiarach. Może pokazać polipy lub inne problemy, bez umieszczania kamery wewnątrz organizmu. Główne wady tego badania są takie, że może pominąć małe polipy, i jeśli lekarz je znajdzie, to i tak musisz przejść kolonoskopię. Lekarz może zalecać wirtualną kolonoskopię co 5 lat.
Elastyczna sigmoidoskopia
Lekarz może zalecić to badanie zamiast kolonoskopii. Rurka jest cieńsza i pokazuje odbyt i dolną część okrężnicy. Rurka ma światełko i kamerę, i pokazuje polipy i raka. Za zgodą lekarza powinno się je stosować co 5 lat.
Badania na obecność krwi w kale
Badanie utajonej krwi w kale i badanie immunochemiczne mogą pokazać obecność krwi w kale, co może być oznaką raka. Zależnie od rodzaju badania, oddaje się do 3 małych próbek kału. Lekarze zwykle zalecają te badania co roku. Jeśli próbki pokazują krew, możesz potrzebować kolonoskopii.
Najnowsze badanie domowe: DNA Test
Nazywa się ono Cologuard i wykrywa w próbce kału krew albo podejrzane DNA. Jest bardzo dokładny, ale jeśli wykryje raka, musisz jeszcze zrobić kolonoskopię. Nie zastępuje kolonoskopii. Amerykańskie Stowarzyszenie Raka / ACS zaleca wykonywanie go co 3 lata.
Poprawna diagnoza
Jeśli test wykaże możliwy guz, następnym krokiem jest biopsja. Podczas kolonoskopii twój lekarz wyjmuje polipy i pobiera próbki tkanek z dowolnej części okrężnicy, które wyglądają podejrzanie. Eksperci badają tkankę pod mikroskopem, aby sprawdzić, czy jest rakotwórcza. Na zdjęciu wzmocniony kolorami, powiększony widok komórek raka okrężnicy.
Etapy raka jelita grubego
Eksperci "etapują" znalezione przez nich nowotwory – proces zobaczenia jak daleko rozprzestrzeniła się choroba. Wyższe etapy oznaczają poważniejszy przypadek raka. Wielkość guza nie zawsze robi różnicę. Etapowanie pozwala też lekarzowi zdecydować o rodzaju leczenia.
· Etap 0: Rak jest w wewnętrznej ściance okrężnicy lub odbytu.
· Etap I: Rak przeszedł do warstwy mięśniowej okrężnicy lub odbytu.
· Etap II: Rak przeszedł w lub przez zewnętrzną warstwę okrężnicy lub odbytu.
· Etap III: Rak przeszedł na 1 lub więcej węzłów chłonnych na tym terenie.
· Etap IV: Przeszedł na inne części organizmu, np. wątroba, płuca czy kości.
<- Od lewej:
węzeł limfatyczny – naczynie krwionośne – przerzut na inne organy
Wskaźniki przeżycia
Perspektywa wyleczenia zależy od stadium raka. Możesz usłyszeć, jak twój lekarz mówi o "5-letnim wskaźniku przeżycia". Oznacza to odsetek osób, które żyją 5 lat lub dłużej po diagnozie. Etap I ma 5-letnie przeżycie 87% - 92%. Pamiętaj jednak, że statystyki te nie są w stanie przewidzieć, co stanie się u pacjenta. Wiele rzeczy może wpłynąć na twoje poglądy na raka jelita grubego, więc zapytaj lekarza, co te liczby oznaczają dla ciebie.
Czy może pomóc operacja?
Chirurgia ma bardzo wysoki wskaźnik wyleczenia we wczesnych stadiach raka jelita grubego. We wszystkich, oprócz ostatniego etapu, lekarze usuwają guzy i otaczającą tkankę. Jeśli są duże, lekarz może usunąć całą część okrężnicy lub odbytu. Jeśli choroba atakuje wątrobę, płuca lub inne narządy, operacja prawdopodobnie nie pomoże, ale może pomóc złagodzić objawy.
Zwalczanie zaawansowanego raka
Rak jelita grubego może być czasami wyleczony, nawet jeśli rozprzestrzenił się na węzły chłonne (etap III). Leczenie zazwyczaj obejmuje chirurgię i chemioterapię. Radioterapia (pokazana tutaj) jest opcją w niektórych przypadkach. Jeśli choroba powróci lub rozprzestrzeni się na inne narządy, prawdopodobnie będzie trudniej ją wyleczyć. Ale radioterapia i chemioterapia mogą złagodzić objawy i pomóc żyć dłużej.
Czy po chemii będę się źle czuć?
Nowsze leki chemo dają mniejsze prawdopodobieństwo złego samopoczucia. Są też leki pomagające kontrolować zawroty głowy.
Radiofrequency Ablation / Ablacja częstotliwościami radiowymi (RFA)
Ten zabieg wykorzystuje intensywne ciepło do spalania guzów. Kierując się skanem CT, lekarz wprowadza igłowe urządzenie do guza i okolicy. Zabieg może zniszczyć niektóre guzy, których nie można usunąć chirurgicznie, jak np. w wątrobie. Chemioterapia może działać z RFA.
Profilaktyka tego raka poprzez zdrowe nawyki
Można podjąć kroki, aby radykalnie obniżyć szanse wystąpienia choroby. Stosuj odżywczą dietę, ćwicz i kontroluj tłuszcz. Te nawyki zapobiegają wielu przypadkom raka jelita grubego.
American Cancer Society zaleca dietę obfitującą w owoce i warzywa, mniej przetworzonego i czerwonego mięsa oraz z pełnymi ziarnami zamiast ziaren rafinowanych. To pomoże utrzymać zdrową wagę.
https://www.webmd.com
OlaGordon