Staniewski E., Pawlikowski R. - 15 lat podboju kosmosu 1957-1972.pdf

(56352 KB) Pobierz
lat
podboju
kosmosu
1957-1972
EDMUND STANIEWSKI
RYSZARD PAWLIKOWSKI
is
lat
podboju
kosmosu
1957-1972
PRZEDMOWA
Podbój kosmosu trwa. W ciągu 15 lat, jakie upłynęły od histo­
rycznej daty wystrzelenia przez ZSRR pierwszego sztucznego sa­
telity Ziemi wysłano w przestrzeń kosmiczną 1460 satelitów oraz
odbyto 45 lotów załogowych. Z roku na rok rozszerza się działal­
ność człowieka w przestrzeni kosmicznej. Badania naukowe pro­
wadzone w kosmosie umożliwiają nie tylko lepsze poznanie praw
rządzących wszechświatem, ale przynoszą również widoczne
sukcesy w takich praktycznych dziedzinach działalności ludzkiej,
jak geodezja, meteorologia, łączność, nawigacja i inne.
„15 lat podboju kosmosu” jest książką, w której naświetlono
wszystkie ważniejsze wydarzenia związane z badaniami i wyko­
rzystaniem przestrzeni kosmicznej. Jest to swego rodzaju ency­
klopedia wiedzy o zwycięskim pochodzie człowieka w kosmos.
Po raz pierwszy naświetlono w niej problem prawno-organiza­
cyjnych aspektów badań przestrzeni kosmicznej, omówiono rolę
i zadania międzynarodowych i narodowych organizacji zajmują­
cych się badaniem przestrzeni kosmicznej. Wiele uwagi poświęca
się w książce omówieniu systemów' wykorzystania sztucznych sa­
telitów Ziemi w różnych programach użytkowych i naukowo-ba­
dawczych. Omówiono problem załogowych lotów kosmicznych,
zwracając uwagę Czytelnika na współpracę Związku Radzieckie­
go i Stanów Zjednoczonych w dziedzinie badań i wykorzystania
przestrzeni kosmicznej.
Walka o zdobycie tajemnic kosmosu realizuje się twórczym
wysiłkiem uczonych, inżynierów i techników projektujących i bu­
5
dujących coraz doskonalsze obiekty kosmiczne, urządzenia czu­
wające nad bezpieczeństwem lotu kosmonautów i poprawnością
działania skomplikowanych urządzeń. W walce tej olbrzymie za­
sługi położyli kosmonauci — nieustraszeni ludzie kosmosu. Szcze­
gólnie pamięć o pierwszym z nich — nieżyjącym już — bohaterze
Związku Radzieckiego Juriju Gagarinie, na zawsze pozostanie
w kronikach ludzkości. Myśl ludzka jeszcze raz zatriumfowała nad
siłami przyrody!
Zamiarem autorów było danie Czytelnikowi książki podsumo­
wującej te gigantyczne zmagania człowieka z przestrzenią kos­
miczną, jakich świadkami byliśmi w ciągu pierwszych piętnastu
lat jej podboju. Stąd też w książce znalazły się nie tylko infor­
macje dotyczące problemów prawno-organizacyjnych związanych
z podbojem kosmosu, ale także wyczerpujące wykazy wszystkich
wystrzelonych w ciągu 15 lat obiektów kosmicznych, zestawienie
odbytych załogowych lotów kosmicznych, życiorysy kosmonau­
tów, a także wykaz światowych rekordów astronautycznych.
Przytacza się również w pracy teksty układów i umów między­
narodowych dotyczących problemów kosmicznych, co okaże się
z pewnością pożyteczne dla licznych czytelników, zważywszy, iż
problematyka kosmiczna weszła na stałe do prawa międzynaro­
dowego.
R ozdział 1
PRAWNO-ORGANIZACYJNE ASPEKTY BADAŃ
PRZESTRZENI KOSMICZNEJ
1.1. PRAWO KOSMICZNE
Prawo kosmiczne stanowi nowy dział
współczesnego prawa międzynarodowego.
Jego zadaniem jest ustalanie wzajemnych
stosunków pomiędzy państwami w zakre­
sie opanowania przez nie przestrzeni kos­
micznej, włącznie z Księżycem i innymi
ciałami niebieskimi.
Przestrzeń kosmiczna różni się zasadni­
czo od wszystkich wykorzystywanych do­
tychczas przez człowieka środowisk zarów­
no pod względem właściwości fizycznych,
jak i technicznych środków jej opanowa­
nia. Z tych względów w odniesieniu do
przestrzeni kosmicznej nie można stosować
istniejących już norm prawnych z takich
specjalistycznych dziedzin prawa między­
narodowego, jak prawo lotnicze i prawo
morskie, lecz trzeba ustalić nowe normy
międzynarodowe, które tworzą prawo kos­
miczne.
Ze względu na to, że w przestrzeni kos­
micznej przebywają i działają ludzie oraz
splatają się interesy wielu państw, prawo
kosmiczne nie może kształtować się w oder­
waniu od całokształtu stosunków między­
państwowych, jak również od przyjętych
już norm i zasad współczesnego prawa
międzynarodowego.
Ważną rolę w międzynarodowym opra­
cowywaniu zasad prawa kosmicznego od­
grywa Organizacja Narodów Zjednoczo­
nych.
Dotychczas istnieją następujące doku­
menty zawierające normy i zasady prawa
kosmicznego:
1. Układ o zaprzestaniu prób z bronią
jądrową w atmosferze, przestrzeni kos­
micznej i pod wodą. z 1963 roku.
2. Układ o zasadach działalności państw
w zakresie badań i użytkowania przestrze­
ni kosmicznej, łącznie z Księżycem i inny­
mi ciałami niebieskimi, z 1967 roku.
3. Umowa o ratowaniu kosmonautów,
powrocie kosmonautów i zwrocie obiek­
tów wysłanych w przestrzeń kosmiczną,
z 1968 r.
4. Konwencja o międzynarodowej odpo-
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin