Psychologia różnic indywidualnych - wykład - Nogaj, 14.10.2017, Nie ma listy
Na zaliczenie - praca pisemna dla chętnych - 20 tyś znaków, ze spacjami i bibliografią, podniesienie oceny o pół stopnia.
Obecność, aktywność, egzamin pisemny - pytania otwarte
(Temperament, osobowość, inteligencja)
Treści programowe:
Historia psychologii różnic indywidualnych - perspektywa myśli starożytnej i narodziny myśli nowożytnych o zdolnościach, temperamencie i osobowości.
Pojęcia wyjaśniające różnice indywidualne - jednostka, cecha, stan, styl.
Rola interakcji dziedziczności i środowiska w różnicach indywidualnych.
Temperament a styl funkcjonowania.
Zdolności intelektualne i ich rola w funkcjonowaniu człowieka.
Osobowość jako zespół cech i koncepcje super czynników osobowości.
Kreatywność i inteligencja emocjonalna, inteligencja społeczna.
Styl funkcjonowania poznawczego a radzenia sobie ze stresem.
Konsekwencje społeczne wynikające z różnic indywidualnych.
Literatura:
Jan Strelau - Różnice indywidualne. Historia, determinanty, zastosowania, 2014
Jan Strelau - Psychologia różnic indywidualnych, wykłady z psychologii, numer 10
Małgorzata Marszał Wiśniewska, Tatiana Klonowicz, Małgorzata …, Psychologia różnic indywidualnych
Jan Strelau - Psychologia
Bolesław Hornowski - Psychologia różnic indywidualnych
Nęcki - Inteligencja, geneza struktura i funkcje
… - Inteligencja wielorakie perspektywy
Howard Gardner - Inteligencje wielorakie
Daniel Goleman - Inteligencja emocjonalna
Seligman - O inteligencji prawie wszystko
Anna Matczak - Diagnoza intelektu
Jan Strelau - Psychologia temperamentu
Jan Strelau - Temperament, jako regulator zachowania
Jan Strelau, Małgorzata Marszał Wiśniewska - Uwikłany temperament
Piotr Oleś - Wykłady z psychologii, Wprowadzenie do psychologii osobowości, numer 11
Pervin oliwer John - Osobowość
Hall, Linsey - Teorie osobowości
Ferens - Psychologia osobowości
Jan Strelau - Osobowość a ekstremalny stres
Jan Terelak - Człowiek i stres
Edward Nęcki - Psychologia twórczości (+podręcznik z ćwiczeniami)
Twórczość w teorii i praktyce
Steven Pinker - Tabula rasa
Mózg a zachowanie
15.10.2017
Historia różnic indywidualnych:
II FUNDAMENTALNE KONCEPCJE NATURY CZŁOWIEKA:
Ludzkie uniwersalia:
Przekonanie ze ludzie są do siebie podobni a każdy człowiek ma nieograniczone możliwości rozwoju
Zadaniem społeczeństwa jest tworzenie właściwych warunków i możliwości rozwoju wszystkim ludziom.
Różnice indywidualne:
Różnice indywidualne są wyznaczone właściwościami biologicznymi, którymi należy się kierować w wychowaniu i kształtowaniu osobowości człowieka
Struktura społeczeństwa zapewnia możliwość, aby każdy człowiek wykonywał prace zgodne ze swoimi dziedzicznymi i wrodzonymi możliwościami i zdolnościami.
Dziś wiemy, że wyjaśniając różnice indywidualne należy uwzględnić zarówno czynnik dziedziczny jak i środowiskowy. Oba czynniki decydują o powstaniu rozwoju intelektualnego. Każdy organizm jest wyposażony w pewne struktury i funkcje biologiczne, które rozwijają się dopiero pod wpływem działania różnych czynników środowiskowych.
Nietuzinkowy przykład wpływu środowiska na potencjał genetyczny: dzikie dzieci - chłopiec z Aveyron, Ukraina - Oxana Malaya? Wychowywała się na podwórku z psami, Kolumbia- Mariana Chapman przez 5 lat wychowywana przez małpki kapucynki.
Asocjacjonizm - założenie, że zjawiska psychiczne powstają poprzez leczenie prostych elementów psychicznych (wrażenia, emocje) w bardziej złożone struktury i zjawiska (spostrzeganie, myślenie)
Pierwsze badania nad różnicami indywidualnymi:
Podjęto na grubnie astronomii a nie psychologii (weryfikacja wrażeń słuchowych i wzrokowych obserwatorów królewskiego obserwatorium astronomicznego w Greenwich - początek XIX w.)
Karol Darwin - twórca teorii ewolucji, dopatrywał się różnych indywidualnych występujących w obrębie gatunku, jednego z głównych źródeł selekcji naturalnej i adaptacji do środowiska.
Badania z zakresu genetyki G.J. Mendla- wyjaśnienie pojęcia dziedziczności; stworzenie modeli zachowań/funkcjonowania zwierząt i ludzi; wpływ na selekcje i krzyżówki, których powstanie doprowadziło do pojawienia się nowych cech; zastosowanie metod statystycznych w badaniach nad podobieństwami i różnicami wśród ludzi.
Różnice indywidualne w obrębie gatunku ludzkiego:
Uniwersalność natury człowieka - uwarunkowana specyficznym wyposażeniem genetycznym; zapewnia charakterystyczna dla gatunku ludzkiego adaptacje psychologiczna, a genetycznie zdeterminowana
Niepowtarzalność człowieka jest kluczem do zrozumienia indywidualnie specyficznych form tej adaptacji.
Twórca teorii różnic indywidualnych Francis Galton:
Prowadził badania nad dziedzicznością geniuszu, autorską metoda drzewa genetycznego - analiza losów niemal 1000 osób z 300 rodzin, wniosek: im bliższe spokrewnienie z osoba genialna, tym częściej widoczne są cechy genialności u krewnych.
Jako pierwszy zadał pytanie „natura czy środowisko?” - opowiadając się za dziedzicznością
Pionier badan psychometrycznych w zakresie progów wrażliwości. Percepcji kolorów i reakcji motorycznych
Kontynuatorzy:
· James Cattell – dokonywał pomiaru charakterystyk psychometrycznych i stosował testy do pomiaru różnic indywidualnych. Jako pierwszy zastosował pojęcie test umysłowy. Współcześnie twórca 16 czynnikowego kwestionariusza osobowości.
· Ch. Spearman (XX w. ) – rozpoznanie czynnika ogólnego jako głównego czynnika odpowiedzialnego za poziom wykonywania zadań/czynności (inteligencja ogólna „g”). Stopień nasycenia tym czynnikiem jest tym większy im bardziej w rozwiazywanie zadania zaangażowany jest umysł.
Elementy inteligencji ogólnej:
· Rozumowanie werbalne
· Rozumowanie ilościowe
· Rozumowanie abstrakcyjne
· Pamięć krótkoterminowa
Pierwszy test inteligencji: Albert Binet, Theodor Simon
· Pierwszy zestaw prób umysłowych przeznaczonych do badania dzieci z deficytami intelektualnymi, umożliwiającymi im odnoszenie sukcesów w szkole.
· Skala inteligencji Bineta i Simon’a – na użytek badań inteligencji dzieci i młodzieży
· Główne założenia: inteligencja przejawiająca się w różnych procesach umysłowych, takich jak rozumowanie
· A. Binet – wiek umysłowy, dzięki któremu został opracowany iloraz inteligencji
Iloraz inteligencji:
· W. Stern – autor podręcznika z zakresu psychologii różnic indywidualnych, autor pojęcia iloraz inteligencji
· IQ = wiek umysłu/wiek życia x 100
· Powstała możliwość dokładniejszego pomiaru poziomu inteligencji niezależnie od wieku osób badanych
Wykład 2 - 29.10.2017
Różnice indywidualne w temperamencie:
Wilhelm Wundt
Realizował badania nad wrażliwością sensoryczną, których wyniki wskazywały, że ludzie różnią się między sobą w tym zakresie i nie był to błąd pomiaru.
Różnice we właściwości sensorycznej są uwarunkowane różnicami emocjonalnego funkcjonowania człowieka, którego źródło jest w temperamencie.
Dwuwymiarowa typologia temperamentu wg Wundta, opiera się na analizie reakcji emocjonalnych w wymiarze intensywności i szybkości zmieniających się emocji.
Silne i słabe emocje oraz powolne i szybkie zmiany emocji - choleryk, melancholik, sangwinik, flegmatyk
Eksperymenty fizjologów - różnice indywidualne w temperamencie:
Iwan Pawłow (XIIX/XX w.)
Laureat Nagrody Nobla w dziecinie fizjologii i medycyny
Laboratoryjne badania nad fizjologicznymi podstawami temperamentu
Badanie indywidualnych w zakresie charakterystycznych cech układu nerwowego
Stworzył typologię układu nerwowego, która traktowana jest, jako fizjologiczna interpretacja czterech temperamentów Hipokratesa-Galena (siła procesu pobudzenia/hamowania)
...
qbgirl