Praca licencjacka Koźlik Lilianna 2013 r.pdf

(2511 KB) Pobierz
KARKONOSKA PAŃSTWOWA SZKOŁA WYŻSZA
W JELENIEJ GÓRZE
WYDZIAŁ NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH
PRACA DYPLOMOWA
AKTUALNOŚĆ KONCEPCJI PEDAGOGICZNEJ CELESTYNA FREINETA
WE WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ
Lilianna Koźlik
Praca napisana pod kierunkiem:
Dr Urszuli Gałęskiej
Jelenia Góra 2013 r.
SPIS TREŚCI
WSTĘP
...........................................................................................................................................4
ROZDZIAŁ
I
-
ZAGADNIENIE
AKTUALNOŚCI
KONCEPCJI
CELESTYNA
FREINETA WE WSPÓŁCZESNEJ PEDAGOGICE W
ŚWIETLE
LITERATURY
PRZEDMIOTU..............................................................................................................................6
I.1 Rozwój pedagogiki wczesnoszkolnej jako nauki..................................................................6
I.1.1 Filozoficzne podstawy edukacji wczesnoszkolnej - kontrowersje wokół nazwy ......6
I.1.2 Geneza pracy pedagogicznej z dzieckiem w młodszym wieku szkolnym .................7
I.1.3 Twórcy współczesnej alternatywnej pedagogiki wczesnoszkolnej w Polsce.............9
I.2
Koncepcja
pedagogiczna
Celestyna
Freineta–twórcy
nowoczesnej
edukacji
wczesnoszkolnej........................................................................................................................14
I.2.1
Życie
i działalność Celestyna Freineta .....................................................................14
I.2.2 Teoretyczne założenia metody pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym ..........19
I.2.3 Istotne atrybuty koncepcji pedagogicznej Celestyna Freineta .................................23
I.3 Uwarunkowania efektywności zastosowania w praktyce wczesnoszkolnego kształcenia
zintegrowanego koncepcji pedagogicznej Celestyna Freineta................................................29
I.3.1 Zastosowanie podstawowych „technik Freineta” w procesie edukacji ....................30
I.3.2 Organizacja i przebieg zajęć według „techniki swobodnych tekstów" ....................35
I.3.3 Wdrażanie uczniów do oceny własnej pracy............................................................38
ROZDZIAŁ II - METODOLOGICZNE PODSTAWY PRACY............................................43
II.1 Przedmiot i cel badań ........................................................................................................43
II.2 Problemy i hipotezy badawcze .........................................................................................45
II.3 Metody, techniki i narzędzia badawcze.............................................................................48
II.4 Organizacja i przebieg badań ...........................................................................................52
II.5. Charakterystyka badanego
środowiska
i badanej grupy ................................................53
ROZDZIAŁ III - ANALIZA I INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH
ORAZ WNIOSKI Z NICH WYNIKAJĄCE.............................................................................62
III.1 Analiza i interpretacja wyników własnych badań ankietowych.....................................62
III.2 Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań własnych ...........................................70
2
ZAKOŃCZENIE
.........................................................................................................................74
BIBLIOGRAFIA
.........................................................................................................................75
INNE
ŹRÓDŁA
...........................................................................................................................76
STRONY INTERNETOWE
.......................................................................................................76
Spis rysunków:
.............................................................................................................................77
Spis tabel:......................................................................................................................................78
Spis wykresów:.............................................................................................................................79
ZAŁĄCZNIKI..............................................................................................................................80
Kwestionariusz ankiety ............................................................................................................80
Oświadczenie ............................................................................................................................86
3
WSTĘP
"Zaufajcie dzieciom, bo one są twórcami przyszłości..."
Przyglądając się z perspektywy czasu wychowaniu dzieci, zwłaszcza teraz, kiedy to
studia pedagogiczne umożliwiły mi poznanie tajników wychowania i kształcenia, przyznaję
priorytet rozwijaniu potrzeb poznawczych dzieci. Idzie za tym potrzeba poszukiwania
i stosowania niestandardowych idei pedagogicznych. Najważniejszą cechą jest oparcie
nowych idei na aktywności własnej dziecka. Dawno temu, na początku XX wieku ideę taką
wysnuł Celestyn Freinet – twórca jednej z najoryginalniejszych koncepcji pedagogicznej
opartej na swobodnej twórczości dziecka.
Ta nowatorska koncepcja za ośrodek zainteresowań i punkt wyjścia, zainteresowań
zarówno teoretyczno-pedagogicznych, jak i praktyczno-wychowawczych, przyjęła dziecko.
Aktywizacja dziecka poprzez rozwijanie jego samodzielności w myśleniu i działaniu,
pozwolenie dziecku błądzić, poszukiwać, swobodnie tworzyć, zaspokajać swoją naturalną
ciekawość, powinno być także naczelną zasadą współczesnej pedagogiki wczesnoszkolnej,
a to oznacza zerwanie z tradycją modelowania czy wręcz „lepienia” dziecka na wzór
i podobieństwo ludzi dorosłych.
E. Fromm stwierdził „Wychowanie
równoznaczne jest z udzieleniem pomocy dziecku
w realizacji jego możliwości. Przeciwieństwem wychowania jest kierunkowanie, oparte na
braku wiary w rozwój tych możliwości i na przekonaniu,
że
dziecko będzie takie jak trzeba
wtedy, jeśli dorośli wpoją mu to, co uważają za pożądane, a usuną wszystko, co wydaje im się
niepożądane […]. Nie trzeba wierzyć w robota, ponieważ robot jest martwym przedmiotem.”
( Fromm E.,1972, s.12).
W
świetle
powyższego bardzo chciałabym się przekonać, na ile nowatorskie nurty
pedagogiki są obecne w dzisiejszej szkole, a jeśli są obecne, to co jest wykorzystywane z tych
pomysłów przez nauczycieli klas I –III. Szczególnie chciałabym zbadać, czy nauczyciele
znają i wykorzystują tak zwane „techniki Freineta”, czy organizują działalność dzieci w taki
sposób, aby zapewnić im maksymalną swobodę indywidualnego rozwoju, pobudzania ich
aktywności samopoznawczej i ekspresji. Swobodna twórczość i inne praktyki mogą stać się
w sprzyjających warunkach, elementem intensyfikującym procesy poznawcze, kontakty
społeczne i ogólny rozwój dziecka.
4
Stąd też, szczególnie odczuwam potrzebę zbadania doświadczeń szkół, nauczycieli klas I –
III, gdyż dzieci z tych najmłodszych klas dobrze się rozwijają, szybko przyswajają i najlepiej
pracują według koncepcji C.Freineta.
Niniejsza praca ma charakter teoretyczno – badawczy i składa się z trzech rozdziałów.
Pierwszy rozdział, zatytułowany jest: „Zagadnienie aktualności koncepcji Celestyna Freineta
we współczesnej edukacji wczesnoszkolnej w
świetle
literatury przedmiotu”. W podrozdziale
pierwszym przedstawiłam genezę i podstawy pracy pedagogicznej z dziećmi w młodszym
wieku szkolnym. Znajomość genezy pracy pedagogicznej z dzieckiem w tym wieku,
filozoficznego podłoża tejże pracy jest podstawą sukcesu pracy nauczyciela w klasach I-III
edukacji wczesnoszkolnej.
Następnie kolejne dwa podrozdziały poświęcone są w całości przybliżeniu
życia,
działalności pedagogicznej Celestyna Freineta oraz podstawowym założeniom koncepcji
pedagogicznej tego pedagoga – nowatora, poszukiwacza ideału podmiotowego wychowania
i nauczania młodszych dzieci.
Rozdział drugi nazwany „Metodologiczne podstawy pracy” prezentuje przedmiot, cel,
problem badawczy i hipotezę. Dalej zajmuję się również metodą, techniką i narzędziami
badawczymi,
a także organizacją i przebiegiem badań oraz przedstawiam krótką charakterystykę badanego
środowiska
i badanej grupy.
Trzeci rozdział: Analiza i interpretacja wyników badań własnych zawiera analizę
ilościową zebranego materiału badawczego. Zakończenie zawiera podsumowanie mojej
pracy, które stanowi uogólnienie wcześniej wysnutych wniosków oraz moje własne refleksje
Praca moja z pewnością nie wyczerpuje tematu, pozostawia wciąż wiele pytań, na
które może kiedyś warto znaleźć odpowiedź, ale może przyczynić się też do spojrzenia na
problem edukacji alternatywnej, z większą uwagą niż dotychczas.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin