wypalenie-zawodowe-nauczycieli---praca-p.-janiny-landowskiej (1).pdf

(1006 KB) Pobierz
GDAŃSKA WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNA
W GDAŃSKU
STUDIUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO
I NAUCZYCIELI W GWSH W GDAŃSKU
Zakres studiów podyplomowych: socjoterapia
Janina Landowska
STRES I WYPALENIE ZAWODOWE W PRACY
NAUCZYCIELA SPECJALNEGO
Praca końcowa
napisana pod kierunkiem
dr Dorota Jaworska-Matys
Nr albumu: G4816
Gdańsk 2014
Akceptuję pracę
………….…………….
Data, podpis
Spis treści
Wstęp ……………………………………………………………………………………5
I. Stres i wypalenie w pracy pedagoga specjalnego……………………………………...7
1.1. Stres w zawodzie nauczyciela……………………………………………………….7
1.1.1. Pojęcie stresu……………………………………………………………………...8
1.1.2. Definicja stresu psychologicznego………………………………………………10
1.1.3. Przyczyny i skutki stresu………………………………………………………...11
1.2. Wypalenie zawodowe nauczycieli placówek specjalnych………………………...12
1.2.1. Objawy wypalenia zawodowego………………………………………………. 13
1.2.2. Podział wypalenia zawodowego ………………………………………………..15
1.2.3. Następstwa wypalenia zawodowego…………………………………………….16
1.2.4. Profilaktyka wypalenia zawodowego…………………………………………...17
1.3. Specyfika obciążenia w pracy nauczyciela specjalnego…………………………...18
1.3.1. Czynniki społeczne obciążenia…………………………………………………..18
1.3.2. Obciążenie wynikające z relacji nauczyciel-uczeń………………………………19
1.3.3. Obciążenie wynikające z relacji nauczyciel-rodzic……………………………...19
1.3.4. Obciążenie wynikające z relacji nauczyciel-przełożeni………………………….20
1.3.5. Inne czynniki wpływające na obciążenie nauczyciela……………………….......21
II. Metodologia badań własnych………………………………………………………..22
2.1. Metoda……………………………………………………………………………..23
2.2. Narzędzia…………………………………………………………………………..23
2.3. Badana grupa…………………………………………………………………........24
III. Wyniki badań własnych…………………………………………………………….25
3.1. Ogólny wskaźnik wypalenia zawodowego………………………………………..25
3.2. Wyczerpanie emocjonalne……………………………………………………........26
3.3. Depersonalizacja…………………………………………………………………...28
3.4. Satysfakcja zawodowa……………………………………………………….........29
3.4.1. Osiąganie celów………………………………………………………….32
3.4.2.Problemy emocjonaln……………………………………………………..32
3.5. Satysfakcja finansowa………………………………………………………….......33
3
3.5.1. Wysokość wynagrodzenia………………………………………….........34
3.5.2. Adekwatność wynagrodzenia……………………………………………35
3.5.3. Potwierdzenie decyzji o wyborze zawodu………………………………36
IV. Podsumowanie ……………………………………………………………………...38
V. Bibliografia……………………………………………………………………….......41
VI. Aneksy ………………………………………………………………………….......42
Aneks 1. Kwestionariusz „wypalenia zawodowego” Maslach (MBI)………………….42
Aneks 2. Wykres ogólnego wyczerpania emocjonalnego szkoły publicznej…………....45
Aneks 3. Wykres ogólnego wyczerpania emocjonalnego szkoły specjalnej………….....45
Aneks 4. Wykres ogólnej depersonalizacji szkoły publicznej……………………….......46
Aneks 5. Wykres ogólnej depersonalizacji szkoły specjalnej………………………........46
Aneks 6. Wykres ogólnej satysfakcji zawodowej szkoły publicznej………………….....47
Aneks 7. Wykres ogólnej satysfakcji zawodowej szkoły specjalnej……………………..47
4
Wstęp
Wypalenie, nazywane niekiedy też wyczerpaniem, stało się popularnym pojęciem
definiującym stan zmęczenia fizycznego oraz psychicznego osób trudniących się udzielaniem
pomocy innym. W procesie rehabilitacji i edukacji osób z niepełnosprawnością zasadniczą
rolę odgrywa szkoła. Od nauczycieli szkoły specjalnej wymaga się wszechstronnej wiedzy, jej
ciągłego przyswajania i weryfikowania. Nauczyciele zmuszeni są do stałego dostosowania
wiedzy i umiejętności nie tylko do możliwości pozostających pod ich opieką wychowanków,
lecz także do sytuacji społeczno-ekonomicznej. Głównym celem nauczycieli uczniów
niepełnosprawnych jest doprowadzenie ich do optymalnego rozwoju oraz przygotowanie do
pracy zawodowej i do życia w społeczności. Nauczyciel specjalny powinien być osobą o
dużej wrażliwości na potrzeby innych. Mieć świadomość odpowiedzialności, jaka na nim
spoczywa. Niepełnosprawni uczniowie powoli i rzadziej osiągają zauważalne sukcesy
edukacyjne. Nauczyciele pracują nie tylko z uczniami ale także z ich rodzinami. Rodzice
oczekują od nauczycieli zarówno pomocy jak i wsparcia oraz porady. Praca nauczycieli
zatrudnionych w szkołach specjalnych związana jest z dużym obciążeniem psychicznym.
Złożoność pracy, troska o dobro niepełnosprawnych podopiecznych i ich rodzin – zwłaszcza
nie najlepsza kondycja finansowa placówek specjalnych, nie zawsze dobra, sprzyjająca
atmosfera w pracy, stosunkowo niskie zarobki powodują, że nauczyciele-pedagodzy specjalni
należą do grupy zawodowej, w której najczęściej pojawia się problem przewlekłego stresu i
wypalenia zawodowego
.
Złożoność pracy nauczycieli placówek specjalnych niesie ze sobą duże obciążenie
psychiczne. Codzienna praca, troska o dobro swoich uczniów i ich rodzin, wciąż trudne
warunki pracy do których zalicza się nie najlepsza kondycja finansowa placówek, niska
satysfakcja finansowa, codzienne dojazdy do uczniów nauczanych indywidualnie i to w
miejsca oddalone po kilkanaście kilometrów na koszt nauczyciela oraz nie zawsze dobra,
sprzyjająca atmosfera w pracy. Wszystkie te czynniki sprawiają, że nauczyciele – pedagodzy
specjalni należą do grupy zawodowej, w której coraz powszechniej zauważa się problem
przewlekłego stresu i wypalenia zawodowego
.1
1
. Por. M. Sekułowicz (2002).
Wypalenie zawodowe nauczycieli pracujących z osobami z niepełnosprawnością
intelektualną. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 7-8.; J. Sowa, F. Wojciechowski
(2001).Proces
rehabilitacji w kontekście edukacyjnym.
Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, 215.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin