Pedagogika penitencjarna – Wykład

5.03.2015

T: pedagogika penitencjarna – podstawowe pojęcia

1.      Resocjalizacja- wg Machela-  resocjalizacja oznacza wtórne uspołecznienie

Machel zgodnie ze swoim stanowiskiem głoszącym mówiąc o  socjalizacji widzi jakby dwa wymiary- socjalizacja prawidłową prowadzącą do postawy społecznie pożądanej oraz socjalizacje wadliwą, prowadząca do nieprzystosowania społ jed, „efektem socjalizacji jest przystosowanie się społeczne człowieka. Efektem wadliwej, zaburzonej socjalizacji jest nieprzystoswanie

Readaptacja

Objawami przystosowania społ  są umiejętności przestrzegania  istotnych norm współżycia społ i norm prawnych- to pozwala na integracje społ jed(  kontakty interpersonalne, przestrzeganie zasad)

Objawami nieprzystosowania jest naruszanie istotnych dla współżycia społ norm i zasad( w skaranych przypadkach również prawne)

2.      Kamiński Milewski- ponowna prawidłowa socjalizacja obejmująca:  wpojenie niezbędnych umiejętności przydatnych do życia, przekształcenie osobowości, przekazywanie właściwego systemu wartości, norm i wzorów kulturowych

3.      Wychowanie resocjalizujące-  nie ma możliwości  aby manipulacja coś uzyskać…- ograniczone efekty ale przyjmowane jako zasadnicze

4.      To ona dyktuje- Pojęcie resocjalizacji- reso powinna by c interpretowana jako wiele modeli oddziaływań traktowanych odrębnie w odniesieniu do  nieletnich, młodocianych, dorosłych o różnym stopniu demoralizacji. Poprzez Wielomodalność reso  może byc interpretowana w sposób  nast.:

·         reso jako modyfikacja zachowań( koncentracja  wyłącznie na eliminowaniu negatywnych przejawów zachowań działań),

·         reso jako zmiana społecznej przynależności ( interpretowana jako odrzucenie ról podkulturowych obciążonych stygmatem przestępcy na rzecz zachowań w grupach konstruktywnych)

·         Reso jako przebudowa emocjonalna- reso rozumiana jako działania zmierzające do odrzucenia emocji negatywnych sprzyjających aspołeczności na rzecz  emocji pozytywnych opartych na empatii i przywiązaniu( nie dokonujemy przebudowy osobowości działamy jedynie na pewien wycinek charakteru)

·         Reso jako działania związane  z prospołecznym modelem zaspokajania potrzeb-  wrastanie w kultura zaspokajania potrzeb-  skutkiem jest empatia- i zaspokajają potrzebę biorąc pod uwagę uczucia innych ludzi

·         Reso jako kształtowanie prawidłowych postaw- blok działań które tylko i wyłącznie wobec nieletnich i młodocianych mogą przynieść oczekiwane rezultaty- warunkiem jest elastyczność osobowości. Działania te polegają  na redukowaniu antagonizmu destrukcyjnego

5.      Resocjalizacja penitencjarna- w odniesieniu do osób odbywających karę pozbawiania wolności w warunkach izolacji więziennej ( dorośli-> osobowość ukształtowana-> tylko wycinkowe oddziaływania)

Reso peni- to ogół oddziaływań zamierzonych i zaprogramowanych na sprawce przestępstwa odbywającego kare pozbawienia wolności , których celem jest uzyskanie u niego  co najmniej poprawy jurydycznej, a zatem zabezpieczenie przed powrotem do przestępstwa

Chodzi nie tylko o przekazanie pewnej wiedzy i zalecanie nowych stylów  zachowań,  ale o zmianę nawyków charakterologicznych, a zwłaszcza o wyeliminowanie niekorzystnych , aspołecznych i antyspołecznych postaw warunkujących aspołeczne i antyspołeczne zachowania człowieka

6.      System penitencjarny:

·         Realizacja kary pozbawienia wolności w danym państwie a także oddziaływań jakie są podejmowane wobec osób ją odbywających jest odbyciem trendów jakie w tym państwie panują. Odzwierciedleniem kierunków tych działań jest system penitencjarny i polityka penitencjarna, której kształt nadaje polityka karna i kryminalna.

·         To ogół zasad, przepisów, reguł obowiązujących i stosowanych względem wykonywania kary pozbawienia wolności

·         System penitencjarny zawiera nast. elementy

ü                       Przepisy określające sposób wykonywania kary oraz instytucje prawa penitencjarne

ü                       Architektura, typ i rodzaj zakładu karnego (zamknięty otwarty półotwarty- wolna progresja)

ü                       Podstawowe środki oddziaływania na  więźniów

ü                       Status prawny więzienia- prawa i obowiązki wynikają z zapisów prawnych wyższego rzędu pakty ratyfikacje

ü                       Personel penitencjarny

ü                       Sposób zarządzania i kontroli

ü                       Środki  ochrony i bezpieczeństwa

ü                       Interakcje zachodzące między personelem, a więźniami

7.      Polityka kryminalna- zakres kryminalizacji określ zachowań. Jest pojęciem najszerszym i donosi się do  całości prawa. Polityka jest pojęciem węższym i odnosi się do stosowania tegoż prawa. Polityka penitencjarna jest pojęciem najwęższym i odnosi się od specyfiki wykonywania kary pozbawienia wolności

Polityka karna- odpowiada za sposób korzystania z dostępnego katalogu środków karnych

Odpowiada za sposób wykorzystania tego co w katalogu  karnym zostało zawarte

Polityka penitencjarna- odnosi się do specyfiki wykonywania kary pozbawienia wolności. Odpowiada za sposób realizowania określonych celów kary w ramach środków izolacyjnych środków wolnościowych (kary w zawieszeniu, probacja, przedterminowe zwolnienie, readaptacja do wolności)

Należy uznać że obraz kary pozbawiania wolności jest uzależniony od   obowiązującego w danym państwie  syst penitencjarnego. Ten z kolei działa w oparciu o wytyczne  polit peni. Charakter polit peni nadaje istniejąca w państwie polityka karna i kryminalna.

8.      Normalizacja- jest pojęciem, który odnosi się do zarówno do wytycznych polit peni jak i do zasad wykonywania kary pozbawienia wolności

·         Chodzi o możliwie skuteczną eliminację  negatywnych efektów uwięzienia i w związku z tym  o zbliżenie wykonywania kary do warunków wolnościowych

·         Normalizacja oznacza spełnienie określonych standardów, które muszą towarzyszyć wykonaniu kary

·         Normalizacja oznacza że więźniowe  zachowują swoje prawa cywilne m. in. Prawdo do udziału w wyborach i przynależności do organizacji politycznych  na zasadach takich jak pozostali obywatele, prawo do wypowiadania się werbalnie i na piśmie zarówno w więzieniu, jak i publicznie przez dostępne media, prawo do członkostwa w stowarzyszeniach,  prawo do życia rodzinnego, prawo do zajmowania się i decydowania o swojej własności, prawo do życia religijnego

9.      Model wychowania restrykcyjnego

·         Podejście restrykcyjne, które reprezentowane jest przez syst. Dyscyplinarno- izolacyjne lub odwetowo-ochronne, wiąże się przede wszystkich z koniecznością izolacji jednostek naruszających akceptowany porządek prawny

·         Model represyjny i wynikające z niego strategie działania odwołują się przede wszystkim do karania

10.  Kategorie skazanych ze względu na ich podatność na resocjalizacje

·         Kategoria przestępców krótkoterminowych i przypadkowych, dla których samo postępowanie policyjno-prokuratorskie oraz osadzenie w więzieniu jest źródłem traumatycznych przeżyć i zwykle wpływa na postanowienie zerwania z przestępczością-  tą kategorie można uznać  za zresocjalizowaną w momencie kiedy przekraczają mury więzienia

·         Kategoria przestępców zdemoralizowanych i groźnych ale podatnych na resocjalizację, zdolnych do autokrytyki i wzbudzenia u siebie poczucia winy- oni nie identyfikują się z wartościami charakterystycznymi dla środowisk przestępczych, opór wobec oddziaływań, ale na nich powinna się koncentrować uwaga wychowawców, mają wyrzuty sumienia  w związku z czynem( 40% ogółu osadzonych)

·         Kategoria przestępców wysoko zdemoralizowanych do których zaliczyć należy  przestępców zawodowych, zabójców z premedytacją i szczególnym okrucieństwem, u których demoralizacja nakłada się na zaburzenia osobowościowe-  działania są bezcelowe, nie przyjmują argumentacji wychowawców-  mają zupełnie inny  system wartości związanych ze zorganizowaną przestępczością, podkulturą

11.  Model permisywny

·         Proponuje się  wprowadzenie systemów alternatywnych wobec modelu karno izolacyjnego. Do najbardziej znanych zaliczyć należy:

ü                                                                                                                             Strategię correctional treatment- postuluje  indywidualizację wykonania kary i stosowania środków wolnościowych. Koncepcja ta  jest podejściem profilaktycznym, gdyż ten typ oddziaływań ( leczniczych) uważa się z a zabezpieczenie przed popełnieniem następnego przestępstwa- izolacja w ostateczności

ü                                                                                                                             Strategia obrony społecznej i odstraszania- strategii mające charakter kryminologiczny.  Uwzględniają głownie możliwości stosowania prawa i instytucjonalnego ograniczenia wolności przestępców z myślą o  bezpieczeństwie społecznym. Są one w pewnym sensie wyrazem regresu i przejawem nieskuteczności podejścia humanistycznego- każdy jest z reguły dobry tylko to dobro ukrywa itd.

ü                                                                                                                             Strategia dejurydyzacji( diversion)- u nas nie ale w  Europie zachodniej tak-  sprowadza się do stwarzania sytuacji odmiennej od sytuacji jaką stwarza wymiar sprawiedliwości. Sprawy nieletnich powinny być rozwiązywane przez społeczność lokalną, bo to problemy powstające w tych społ. Dopiero w dalszej kolejności stanowią one problem ogólnopaństwowy. U podstaw  diverison tkwi racjonalność postulująca prewencje jako środek bardziej efektywny od pozbawienia wolności. Zastosowanie tej strategii wyklucza stygmatyzację i zapobiega obniżaniu samooceny i poczucia własnej wartości u sprawców.

·         Modyfikacje systemowe obejmować mogą rozpowszechnianie kar pośrednich do których zaliczyć należy nadzór elektroniczny, wysoki grzywny, przymusową prace społ..

·         Warunkiem skuteczności kar pośrednich jest między innymi:

ü                                                                                                                             Zindywidualizowanie kryteriów klasyfikowania sprawców-> nie kierujemy się tylko zapisem prawnym, charakterem czynu ale również indywidulanymi odniesieniami do skazanych np. poziom demoralizacji, status ekonomiczny

ü                                                                                                                             Stosowane na dużą skalę ( czyli ich masowość)

ü                                                                                                                             Egzekwowalność-> trudności w egzekwowalności

ü                                                                                                                             Represyjność-> dotkliwość

·         Alternatywa  w postaci kar pośrednich nie powinna być stosowana wówczas gdy:

ü                                                                                                                             Jakakolwiek łagodniejsza kara od kary pozbawienia wolności nie byłaby współmierna do wagi popełnionego czynu ( np.  w przypadku zabójstwa czyli gdy popełniona została ciężka zbrodnia)

ü                                                                                                                             Izolacja sprawcy od społeczeństwa zapobiegałaby kolejnym naruszeniom prawa( czyli gdy trzeba powstrzymać przestępcę)-> osobowość antysocjalna, psychopatyczna itd.

ü                                                                                                                             Wcześniej stosowane już były łagodniejsze dolegliwości ale nie spełniły one swoich celów ( czyli gdy sankcje wydawałby się niewystarczające)-> recydywa

·         Zastosowanie kar probacyjnych powinno odnosić się  się do dwóch zasad

ü                                                                                                                             Ekwiwalentności-> kara adekwatna wobec sprawcy popełniającego określony czyn to taka kara która jest podobna w przypadku wszystkich innych sprawców popełniających czyn podobny ale jednocześnie jest odnoszona do poziomu demoralizacji prezentowanego przez sprawce

ü                                                                                                                             I czy kara jest zasłużona->

1.      Musi wywoływać określone   cierpienie-> psychiczne, poprzez represję

2.      Ograniczenie autonomii->  tonie tylko pozbawienie wolności  ale również ograniczenie wolności poprzez SDE

12.  Istota i cele resocjalizacji penitencjarnej

·         Pojęcia istoty oraz celu reso peni przenikają się i zostały w  ujęciu definicyjnym tego procesu  bowiem istota i celem podejmowanych oddziaływań wobec skazanego jest ukształtowanie w nim postawy społecznie pożądanej, nawiązywanie kontaktów społ w sposób adekwatny, funkcjonowanie w środowiskach które nie mają charteru przestępczego, detotalizacyjnego

·         Cele reso peni z celmi które zostały sformułowane w kkw i dają furtkę

·         Machel  2 cele resocjalizacji penitencjarnej

ü                                                                                                                             Cele minimum- można określić jako taki stan osobowości więźnia , który możliwi jemu funkcjonowanie w społeczeństwie ( po zwolnieniu więzienia) w sposób nie naruszający norm prawnych. Osiągniecie celu mini zabezpiecza byłego więźnia przed recydywą, pozwala byłemu przestępcy na funkcjonowanie na pograniczu normy prawnej, często nie chroni go przed naruszaniem niektórych norm moralnych, uniemożliwia lub bardzo utrudnia wydostanie się z obszaru stygmatyzacji, odpowiedzialnego często za powrót do przestępstwa. Cel minimum oznacza uzyskanie oczekiwanie społ, jedynie w zakresie umiejętności powstrzymywania się od naruszania norm prawnych-> tu tylko powstrzymuje się prze popłenianiem przetsepstwa

ü                                                                      &#x...