FwPiN_4-1995-01Sertralina i imipramina W leczeniu depresji.pdf

(1089 KB) Pobierz
Janusz Rybakowski,
Paweł Gałuszko,
Maria
Beręsewicz,
Elżbieta
Bogdanowicz, Dorota Rosloniec, Maria
Chlopocka-Woźniak,
Janusz Jakitowicz, Jan Jaracz, Antoni Kalinowski, Iwona Koszewska,
Jerzy Landowski, Zbigniew Nowicki, Ewa
Pilaczyńska, Łukasz Święcicki,
Elżbieta Żelechowska-
Ruda
Stanisław Pużyński,
Sertralina
W
leczeniu depresji
Wyniki
badań wieloośrodkowych
w Polsce
Klinika Psy<;hiatryczna AM w Bydgoszczy
Klinika Chorób Psychicznych AM w
Gdańsku
Klinika Psychiatryczna AM w Poznaniu
II
Klinika Psychiatryczna IPN w Warszawie
Streszczenie
sertraliny prowadzono w grupie 51 chorych z rozpoznaniem
dużej
depresji wg
DSM-III-R (37 kobiet i 14
mężczyzn),
a lekiem porównawczym
była
imipramina, stosowana
u 48 osób (33 kobiet i 15
mężczyzn).
Oceniane kuracje
trwały
6 tygodni, stosowano dawki
sertraliny 50-150 mg w
ciągu
doby, imipraminy 150-250 mg w
ciągu
doby.
Sertralina
wykazała wyraźny wpływ
przeciwdepresyjny u 43% chorych w porównaniu z 61 %
chorych leczonych
imipraminą (różnice
nie
istotne statystycznie), przy czym
remisję
lub bardzo
dobrą poprawę
uzyskano u 11 % leczonych
sertraliną
i 24% -
imipraminą.
Działanie sertrałiny
nie
zależało
od obrazu i nasilenia depresji,
długości
nawrotu i
wcześniej­
szego leczenia, jedynie stwierdzono
gorszą reakcję
u chorych z
współistniejącą chorobą
somatycz-
ną.
Stwierdzono,
że
porównywane leki nie
różnią się wpływem
na
dynamikę ustępowania
objawów
depresji, a
także, że
profil kliniczny porównywanych leków jest
zbliżony.
Sertralina wykazuje
najsilniejszy
wpływ
na nastrój
(wskażnik
popraw 51 % - w 42 dniu leczenia, dla imipraminy
- 56%),
następnie
na
napęd (wskażnik
popraw 43%, dla imipraminy - 55%), oraz na
aktywność
złożoną
(dla sertraliny - 39%, dla imipraminy - 46%).
U
większości
osób leczonych
sertrałiną
tolerancja leku
była
dobra (u 57% nie obserwowano
objawów ubocznych).
Najczęściej
obserwowano zaburzenia snu (26% chorych)
wymagające
u wszystkich dodatkowego leczenia, w dalszej
kolejności
-
nudności
(10% chorych), bóle
brzucha (4% leczonych),
drżenie
(4% leczonych).
U
trzech osób
wystąpiło
znaczne pogorszenie
stanu psychicznego (nasilenie objawów depresji,
wystąpienie urojeń, napięcie
psychiczne)
będące
powodem przerwania kuracji. W grupie chorych leczonych
imipraminą najczęściej
obserwowane
objawy
niepożądane były związane
z cholinolitycznym
działaniem
leku. Stwierdzono ponadto,
że
sertralina
częściej niż
imipramina powoduje spadek masy
ciała,
a imipramina -
zwiększenie
masy
ciała.
Summ
ary
Ocenę kliniczną
The
cIinicał
efficacy of sertraline was studied in an open
triał
in 51 patients with Major Depression,
according DSM-III-R criteria (37
femałe,
14
małe),
using imipramine as a reference drug. Patients
were treated with
sertrałine
(50-150 mg/day) or imipramine (150-250 mg/day). The treatment time
was 6 weeks.
4
STANISŁAW PUŻY'ŃSKI
I IN.
43% of patients receiving sertraline and 61 % receiving imipramine significantly improved
(difference is not significant). 11 % of patients in sertraline and 24% of patients in imipramine
groups recovered or showed a very good improvement respecting depressive signs and symptoms.
Clinical picture, severity of depression, episode duration, and positive history of antidepressive
medication seemed to have no influence to sertraline efficacy, although somatic comorbidity had.
There was no observable difTerences among two drugs in the dynamics of antidepressive action,
both showing a similar cIinical profile.
In the sertraline group the best effect was observed respecting depressive mood (improvement
rate was 51 % in the day 42 vs 56% in the imipramine group), psychomotoric retardation (43%
vs 55% respectively), and loos of activity (39%' vs 46%).
Tolerability of sertraline was good (there was no adverse events in 57% of patients). Among
most often observed adverse events were: sleep problems (26% ofpatients), and there was a need
of appropriate co-medication in all cases, nausea (10%), epigastric troubles (4%), and tremor
(4%). The significant psychiatrie worsening was observed in three cases (symptoms of depression
became most severe, eventually psychotic symptoms and/or tension emerged) leading to drop-out.
Anticholinergic adverse events were the most prominent group of problems in the patients
receiving imipramine. Weight loss was often observed in sertraline group vs weight gain in imipramine.
1. Podstawowe dane o preparacie
Sertralina, chem.: dichlorofenylotetrahydro-N -metyl-
H
-naftylamina jest jednym z
pięciu
stosowanych
już
w lecznictwie psychiatrycznym selektywnych inhibi-
torów wychwytu zwrotnego serotoniny. Lek ten wy-
CI
kazuje
dużą selektywność działania,
nie wywiera
wpływu
na receptory histaminowe ani
też
nie
działa
cholinolitycznie. W ustroju jest metabolizowany do
CI
czynnej biologicznie - norsertraliny. Okres biologicz-
Sertralina wzór strukturalny
nego
półtrwania
sertraliny wynosiok. 25 h, norsertrali-
ny jest ponad dwukrotnie
dłuższy
(ok. 65 h),
około
97% leku
wiąże się
z
białkami
(3, 5, 8, 9, 10, 11).
Badania przeprowadzone w
dużych
grupach chorych z
różnymi
postaciami
depresji,
wskazują
na przeciwdepresyjne
działanie
leku w
zespołach
wielkiej
depresji, w tym typu endogennego. Wskazaniem do stosowania sertraliny
głównie
depresje o
łagodnym
i umiarkowanym nasileniu (10). Obecnie jest badana
przydatność
sertraliny w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej jednobiegu-
nowej, w terapii
uzależnienia
od
alkoholu, w leczeniu
zespołów natręctw, zaburzeń
lękowych.
Uzyskane dotychczas
zachęcające
wyniki
wymagają
potwierdzenia na
większym
materiale klinicznym w warunkach kontrolowanych.
W porównaniu z TLPD sertralina jest lekiem lepiej tolerowanym. Nie
wywiera
wyraźniejszego wpływu
na
narząd krążenia
(2, 4). Do
najczęściej
obserwowanych objawów ubocznych
należą: nudności,
bóle
głowy,
wysycha-
nie
błon śluzowych
jamy ustnej, biegunka,
bezsenność,
zawroty
głowy, drżenie
mięśniowe, zmęczenie,
niepokój, pobudzenie psychoruchowe,
senność
(uszere-
gowano wg
częstości występowania
w
kolejności malejącej)
(1,4, 7, 8, 10, 12).
Nie opisano dotychczas
śmiertelnych zatruć sertraliną.
SERTRALINA W LECZENIU DEPRESJI...
5
Sertralina i jej metabolit ustrojowy - norsertralina
inhibitorami cyto-
chromu CYP2D6, co
należy uwzględnić
przy
łączeniu
z niektórymi neurolep-
tykami oraz TLPD.
Należy zachować ostrożność
w
łączeniu
sertraliny z
węg­
lanem litu oraz
warfaryną.
Zakres stosowanych dawek sertraliny
mieści się
w przedziale 50-200 mg.
Leczenie
należy zaczynać
od 50 mg dziennie i w
zależności
od wyników terapii
i toleracji
zwiększać
o 50 mg tygodniowo.
2. Badania
wieloośrodkowe
w Polsce
sertraliny przeprowadzono w latach 1992-1995 na zlecenie
firmy Pfizer w
związku
z procesem rejestracyjnym w Polsce.
Była
to próba
otwarta, stosowano
sertralinę
(preparat Sertraline) firmy Pfizer w postaci
kapsułek
po 50 mg. Lekiem porównawczym
była
imipramina (lmipraminum)
firmy Polfa w tabletkach po 25 mg.
Badania prowadzono w Klinice AM w Bydgoszczy (23 osoby leczone
sertraliną,
20 -
imipraminą),
w Klinice AM w Poznaniu (18 osób leczonych
sertraliną,
18 -
imipraminą),
w Klinice AM w
Gdańsku
(6 osób leczonych
sertraliną,
5 -
imipraminą)
oraz w II Klinice Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii
i Neurologii w Warszawie (4 osoby leczone
sertraliną
i 5 osób leczonych
imipraminą).
Na zlecenie Komisji Rejestracji
Środków
Farmaceutycznych i
Arty-
kułów
Medycznych koordynatorem
badań był
prof. dr hab.
Stanisław Pużyński.
3. Charakterystyka leczonych osób
Do
badań
zakwalifikowano 70 kobiet i 29
mężczyzn spełniających
kryteria
dużej
depresji wg DSM-III-R.
Sertralinę otrzymywało
37 kobiet i 14
mężczyzn,
imipraminę
33 kobiety i 15
mężczyzn.
Nasilenie
zespołu
depresyjnego w obu
grupach pacjentów mierzono za
pomocą
17-punktowej Skali Depresji Hamil-
tona oraz Ogólnej Klinicznej Oceny Stanu Psychicznego (Clinical Global
Impression - CGI). Dane
dotyczące
charakterystyki pacjentów
i
cech
zespołu
depresyjnego przedstawiono w tabeli 1.
Do
udziału
w leczeniu kwalifikowano jedynie tych pacjentów, u których
nasilenie depresji w dniu badania kwaliftk:acyjnego
wynosiło
co najmniej 18 punk-
tów w Skali Hamiltona.
Udziału
w badaniu nie mogli
brać
chorzy, u których po
tygodniu podawania placebo ocena ta
uległa
poprawie o co najmniej 25%.
Kryteria
wyłączające
z
badań:
osoby
poniżej
18 roku
życia,
kobiety
w
ciąży
lub
mogące zajść
w
ciążę
podczas trwania leczenia, osoby
otrzymujące
leki psychotropowe, które
mogłyby wchodzić
w interakcje z badanymi lekami,
ze szczególnym
uwzględnieniem
inhibitorów monoaminooksydazy i trypto-
fanu, osoby z
poważnymi
schorzeniami, które
mogłyby,
w opinii lekarza
prowadzącego, zakłócić
przebieg leczenia, chorzy z nasilonymi
myślami
. sa-
mobójczymi, chorzy na
padaczkę,
osoby
nadużywające
alkoholu, pacjenci
otrzymujący węglan
litu, inhibitor MAO,
rezerpinę
lub alfa-metylodopa
Ocenę kliniczną
6
STANISŁAW PUzYŃSKI
I IN.
sertraliną
imipraminą
Ta bela
1.
Wybrane cechy demograficzne i kliniczne chorych leczonych
i
Sertralina
liczba osób
(n=51)
1.
Płeć:
lmipramina
liczba osób
(n=48)
33
15
44,8±13,6
19-70 lat
37,6±13,4
14-66 lat
7,2±8,18
0-27 lat
kobiety
mężczyźni
37
14
47,5±11,87
20-60 lat
39,9± 13,00
17-63 lat
7,6±7,81
0-34 lat
l
2. Wiek (lata)
3. Wiek zachorowania (lata)
4.
Długość
choroby (lata)
5. Typ choroby:
depresja reaktywna
choroba afektywna
niezróŻfiicowana
choroba afektywna jednobiegunowa
choroba afektywna dwubiegunowa
6.
Długość
-
19
17
12
14,8±11,9
2-50 tyg.
10
15
23
14
24
12
14,6± 10,81
2-54 tyg.
12
15
24
24,8±5,01
21
30
depresji do
podjęcia
leczenia (tyg.)
7. Nasilenie
zespołu
depresyjnego (wg CGI):
d. lekka (pkt. 2 i 3)
d. umiarkowana (pkt. 4)
d.
ciężka
(pkt. 5, 6 i 7)
8. Nasilenie
zespołu
depresyjnego (wg 17 pkt. Skali
Depresji Hamiltona) -
średnia
liczba pkt. w dniu "O"
9.
Współistnienie
24,8±5,32
13
35
chorób somatycznych:
stwierdzono
nie stwierdzono
(aldomet)
W
okresie 2 tygodni przed
rozpoczęciem
badania, leczeni innymi
inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny w okresie 4 tygodni przed
rozpoczęciem
badania, chorzy leczeni aktualnie jakimkolwiek lekiem
przeciw~
depresyjnym oraz EW, osoby o znanej
nadwrażliwości
na leki psychotropowe,
chorzy
uczestniczący
w jakimkolwiek innym badaniu leku w okresie 4 tygodni
przed
rozpoczęciem
próby oraz pacjenci, którzy chcieliby
być
dawcami krwi
w okresie badania lub w
ciągu
4 tygodni od jego
zakończenia.
Do
badań
nie
włączono
chorych, u których
były
przeciwwskazania do leczenia
imipraminą
oraz
otrzymujących
leki
wpływające
na
przekaźnictwo
serotoninowe (fen-
fluraminę,
buspiron, sumatryptan, ondansetron lub granisetron).
Większość
badanych (30 leczonych
sertraliną
i 35 leczonych
imipraminą)
oceniano jako zdrowych somatycznie.
Współistnienie
chorób somatycznych
stwierdzono u 18 pacjentów leczonych
sertraliną
i 11 leczonych
imipraminą,
w tym:
nadciśnienie tętnicze
u 5 chorych leczonych
sertraliną
i 4
otrzymujących
SERTRALINA W LECZENIU DEPRESJI...
imipraminę, przewlekłe
7
u 3 osób leczonych
sertraliną
i 1 leczonej
imipraminą, chorobę wieńcową
rozpoznano u 4 osób
leczonych
sertraliną
i 3
imipraminą.
Ponadto u 1 osoby leczonej
imipraminą
stwierdzono
kamicę moczową,
u jednej -
wrzodziejące
zapalenie jelita grubego,
a jedna pacjentka
przebyła histerektomię
i
mastektomię
z powodu choroby
nowotworowej. W grupie osób leczonych
sertraliną
u 1 pacjenta rozpoznano
chorobę wrzodową,
u jednego -
cukrzycę
i u jednego - wole guzowate w okre-
sie eutyreozy. Trzech pacjentów z grupy leczonej
sertraliną miało
w
przeszłości
wykonywane zabiegi operacyjne
(usunięcie
nerki, operacje wola tarczycy oraz
gruczolaka stercza).
Wszyscy pacjenci byli leczeni w warunkach szpitalnych. Przez 7 dni przed
rozpoczęciem właściwego
badania otrzymywali placebo w
kapsułkach,
w tym
czasie nie podawano leków psychotropowych, za
wyjątkiem
temazepamu i/lub
wodzianu chloralu (u chorych z niepokojem i/lub zaburzeniami snu). Te same
leki
można było także podawać
podczas trwania badania. W grupie chorych
leczonych
imipraminą
podawano
także
inne anksjolityki (p. Dodatkowe leki
psychotropowe). W grupie chorych leczonych
imipraminą
w II Klinice Psy-
chiatrycznej IPN w Warszawie (5 osób) nie stosowano placebo - rozpoczynano
od razu aktywne leczenie. Kuracja
była
planowana na 6 tygodni. Dane o oso-
bach leczonych, przebiegu choroby oraz kuracji zamieszczono w dostarczonej
przez
firmę
Pfizer dokumentacji "Case report form".
Wszyscy pacjenci wyrazili
pisemną zgodę
na
udział
w badaniu.
4. Przebieg leczenia
i
kryteria oceny wyników
stosowano w dwóch, a
imipraminę
w trzech dawkach, po jedzeniu.
Wyjściowa
dawka sertraliny
wynosiła
50 mg. Pacjenci otrzymywali
tę dawkę
w okresie pierwszych 14 dni leczenia. W tym samym okresie chorzy leczeni
imipraminą
otrzymywali lek w dawce 150 mg na
dobę.
Po 14 dniach leczenia
lekarz
mógł
(w
zależności
od stanu chorego)
podwyższyć dawkę
sertraliny do
100 mg na
dobę
lub imipraminy do 200 mg lub
też pozostać
przy dotychczasowym
dawkowaniu. Po 28 dniach leczenia dawka sertraliny
mogła być,
w
zależności
od
potrzeby,
podwyższona
do 150 mg, a dawka imipraminy - do 250 mg. Lekarz
mógł także zmniejszyć dawkę
leku,
jeśli została zwiększona
po 14 dniach leczenia.
Dane
dotyczące wielkości
stosowanych dawek,
długości
kuracji oraz stosowanych
równocześnie
leków psychotropowych zestawiono w tabeli 2.
Większość
chorych leczonych
sertraliną,
jak
też imipraminą otrzymywała
dodatkowe leki psychotropowe z powodu
zaburzeń
snu, niepokoju,
lęku,
napięcia wewnętrznego.
W grupie leczonych
sertraliną otrzymywało
je 47 osób
(92,2%) (u 46
był
to temazepam, 12 pacjentów
otrzymywało również
wodzian
chloralu, jeden
zaś
-
wyłącznie
wodzian chloralu). W grupie leczonych imi-
praminą
dodatkowe leki psychotropowe podawano 42 osobom (87,5%) (u 39
osób
był
to temazepam, w tym 5
otrzymywało równocześnie
wodzian chloralu,
3 -
wyłącznie
wodzian chloralu).
Sertralinę
zapalenie
błony śluzowej żołądka
Zgłoś jeśli naruszono regulamin