Der Stürmer (w dosłownym tłumaczeniu: Szturmowiec bądź Napastnik) – niemiecki tygodnik polityczny, związany z Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partią Robotników (NSDAP). Wydawano go w latach 1923-45 (do końca II wojny światowej ). Redaktorem naczelnym gazety był Julius Streicher . W okresie działalności tygodnika występowały krótkie przerwy wydawnicze, związane z trudnościami prawnymi (zamykanie pisma z powodu naruszenia prawa).
Magazyn stanowił kluczowy mechanizm w narodowosocjalistycznej maszynerii propagandowej . Miał zaciekły, antysemicki charakter. W przeciwieństwie do "Völkischer Beobachter " (Obserwatora ludowego), oficjalnego organu prasowego NSDAP, który przynajmniej stwarzał pozory poważnego magazynu, "Der Stürmer" przejawiał czysto tabloidowy styl. Obfitował w obsceniczne materiały, takie jak antysemickie karykatury oraz propagandowe oskarżenia wobec Żydów o zniewagę krwi (rzekome składanie ofiar z ludzkiej krwi). Poza tym głosił treści antyklerykalne , antykapitalistyczne i "antyreakcyjne".
Rasistowskie karykatury[edytuj | edytuj kod ]
W ramach swojej działalności propagandowej, Streicher przytaczał stare mity ze średniowiecza , głoszące na przykład, że Żydzi składali ofiary z dzieci i pili ich krew. Oskarżeniom towarzyszyły antysemickie karykatury. "Der Stürmer" zawierał rysunki, przedstawiające Żydów jako oszpecone postacie z wyostrzonymi rysami twarzy i posiadające zniekształcone ciała. Do najpopularniejszych rysowników antysemickich należał Philip Rupprecht , tworzący pod pseudonimem Fips, autor ataków łączących wizerunek "Żyda-kapitalisty" z wizerunkiem "Żyda-komunisty", itp. Na dole strony tytułowej pisma drukowano motto: Die Juden sind unser Unglück! (Żydzi są naszym nieszczęściem). Hasło to zaczerpnięto z wypowiedzi XIX-wiecznego nacjonalistycznego historyka, Heinricha von Treitschkego , który był zwolennikiem antysemityzmu. W podtytule gazety widniało natomiast hasło: Deutsches Wochenblatt zum Kampfe um die Wahrheit (Niemiecki Tygodnik w Walce o Prawdę).
Nakład[edytuj | edytuj kod ]
Niemieccy obywatele czytający "Stürmera" (Wormacja , 1933)
Większość czytelników pisma stanowili ludzie młodzi oraz osoby kwalifikujące się do najniższej warstwy niemieckiego społeczeństwa. Egzemplarze gazety "Der Stürmer" wystawiano w gablotach przy najbardziej uczęszczanych ulicach na terenie całej Rzeszy . W roku 1927 osiągnięto sprzedaż w wysokości 27 tys. egzemplarzy tygodniowo. Do roku 1935 nakład wzrósł do blisko 480 tys. egzemplarzy. Hermann Göring zakazał wydawania "Stürmera" we wszystkich podległych mu okręgach. Baldur von Schirach (przywódca Hitlerjugend ) wykreślił magazyn z listy dozwolonych "pomocy dydaktycznych" w ośrodkach należących do Hitlerjugend.
Inni wyżsi urzędnicy, włącznie z Heinrichem Himmlerem (Reichsführerem-SS ), Robertem Ley'em (przywódcą Niemieckiego Frontu Pracy ) oraz Maxem Amannem (prezesem Izby Dziennikarstwa Rzeszy a zarazem właścicielem Zentral Verlag (Głównego Wydawnictwa), obejmującego w 1942 roku 80% prasy niemieckiej), popierali wydawanie pisma. Ich poglądy i oświadczenia często drukowano bowiem w "Der Stürmer". Albert Forster , gauleiter (przywódca oddziału terenowego NSDAP ) w Gdańsku , w roku 1937 napisał:
Z przyjemnością mogę powiedzieć, że "Der Stürmer", w sposób prosty, ale lepszy niż jakakolwiek codzienna bądź cotygodniowa gazeta, wyjaśnił społeczeństwu zagrożenie ze strony żydostwa. Bez Juliusa Streichera i jego "Szturmowca" większość obywateli nie dostrzegałaby potrzeby rozwiązania kwestii żydowskiej. Dlatego można żywić nadzieję, że ludzie, którzy chcą poznać rzetelną prawdę o kwestii żydowskiej powinni czytać "Der Stürmera".
Hitler uważał, że "prymitywne metody" Streichera skutecznie wywierają wpływ na niższe warstwy społeczne. Jeden z wyższych polityków narodowosocjalistycznych powiedział w połowie lat 30. XX wieku:
"Antysemityzm był bez wątpienia najważniejszą bronią w jego [Hitlera] propagandowym arsenale i prawie wszędzie osiągał on zabójczą skuteczność. Dlatego właśnie ludziom takim jak Streicher dano wolną rękę. Poza tym jego artykuły były zabawne i błyskotliwie napisane. [Hitler] zastanawiał się, skąd Streicher stale czerpał inspirację do nowych paszkwili; z niecierpliwością czekał na każde nowe wydanie Stürmera. Był to jedyny periodyk, który [Hitler] czytywał z przyjemnością od deski do deski.
W czasie wojny nakład gazety znacznie spadł ze względu na deficyt papieru, a także z powodu wygnania Streichera z Norymbergi za korupcję . Znacznie bardziej drastycznym powodem spadku popularności gazety był fakt, że główny cel jej ataków - Żydzi, zaczęli znikać z codziennego życia Niemców. Niemniej jednak Hitler nalegał, by nadal wspierać wydawanie "Stürmera". Po wojnie Streichera sądzono w ramach procesów norymberskich o zbrodnie przeciwko ludzkości . Jego udział w akcie ludobójstwa polegał na podżeganiu Niemców do eksterminacji ludności żydowskiej. Działalność wydawnicza Streichera stanowiła główny dowód jego winy. Uznano go winnym postawionych zarzutów i wydano na niego wyrok śmierci przez powieszenie . Wyrok wykonano w więzieniu w Norymberdze.
h.kuz