Sens Życia.pdf

(1524 KB) Pobierz
EUGENIUSZ TRUBIECKOJ
SENS ŻYCIA
PRZEŁOŻYŁ
HENRYK PAPROCKI
WARSZAWA 2005
1
Tytuł oryginału:
Smysł żyzni,
Berlin 1922.
2
SPIS TREŚCI
WSTĘP
WPROWADZENIE
I. Problem sensu w ogólności i problem sensu życia
II. Poszukiwanie przez każdą świadomość sensu ogólnie obowiązującego
i metaczasowego
III. Prawda jako akt bezwarunkowej świadomości
IV. Prawda jako wszechjedna myśl i wszechjedna świadomość
ROZDZIAŁ I. ŚWIATOWY BEZSENS I SENS ŚWIATA
I. Bezsens istnienia
II. Marność życiowa i wymóg sensu
III. Spór o drogę życiową
IV. Sens świata
V. Horyzontalna linia życia i jej uzasadnienie
VI. Wertykalna linia życia i jej uzasadnienie
VIII. Usprawiedliwienie cierpienia
ROZDZIAŁ II. TEODYCEA
I. Antynomia jednego i drugiego jako główny powód wątpliwości co do
sensu świata. Sprzeczności świadomości dualistycznej i monistycznej
II. Antynomia wszechjednego i jego innego wobec sądu świadomości
chrześcijańskiej. Wszechjedność i byt czasowy
III. Sprzeczność w myśli o ewolucji świata i droga do jej rozwiązania
IV. Problem zła. Wolność stworzeń i idea powszechnej przyjaźni
V. Wolność stworzeń i zło z punktu widzenia teodycei chrześcijańskiej
VI. Wolność stworzeń i piekło
ROZDZIAŁ III. SOFIA
I. Świat i zamysł Boży w stosunku do świata
II. Boska idea i wolność stworzeń
III. Świat jako względny niebyt: jego potencja pozytywna i negatywna
IV. Tęcza jako rozwiązanie antynomii czasu i wieczności
V. Stwórczy akt Boga w wieczności i twórczość wolności człowieka w
czasie
ROZDZAIŁ IV. OBJAWIENIA DNIA BOŻEGO
I. Objawienie Sofii w stworzeniu. Światłość
II. Wszechjedność w budowie kosmosu
3
III. Dzień i noc. Świat roślin i zwierząt
IV. Dzień i noc w człowieku
V. Dzień Boży i objawienie Trójjedni
ROZDZIAŁ V. GRZECH I ODKUPIENIE
I. Wątpliwości religijne, wywołane przez intuicję powszechności zła.
Chrześcijańska nauka o upadku
II. Grzech pierworodny, śmierć i grzeszne życie
III. Grzech pierworodny i wolność człowieka. Chrystus i Adam
IV. Nauka o Chrystusie jako klucz do rozwiązania problemu wolności
człowieka
ROZDZIAŁ VI. RELIGIJNY SENS LUDZKIEJ MYŚLI
I. Ludzka myśl i Objawienie
II. Śmierć i nieśmiertelność w ludzkim myśleniu
III. Ontologiczne przeszkody w poznaniu Boga i ich przezwyciężenie
IV. Kryterium Apostoła Jana
V. Objawienie i sąd badającej myśli
ROZDZIAŁ VII. ŚWIATOWA KATASTROFA I SENS ŚWIATA
I. Problem sensu życia i katastrofa współczesnej kultury
II. Współczesny patriotyzm i jego pokusy
III. Upadek porządku świata i jego pozytywny sens
IV. Epoki katastroficzne i „dni ostatnie”
V. Koniec – zniszczenie i koniec – cel
VI. Sens świata i względne wartości kultury
VII. Fatalistyczne i chrześcijańskie rozumienie końca
4
WSTĘP
Powodem napisania tej książki jest straszne przeżywanie bezsensu świata,
co osiągnęło za naszych dni niezwykłego napięcia. Kiedy został napisany
pierwszy rozdział, katastrofa, która teraz dosięgła Rosję, dopiero nadciągała i
była dręczącym przeczuciem. Słychać było dalekie odgłosy nadciągającej burzy,
ale pozostawała nadzieja, że burza przeminie, wydawało się, że wszystko
jeszcze jest w porządku. Potem praca nad książką została przerwana, na samym
początku rewolucyjnej burzy. Została wznowiona pod strzałami armat, podczas
październikowego zamachu stanu w 1917 roku. Teraz, kiedy bunt już się
skończył, Rosja leży w gruzach, stała się zarzewiem światowego pożaru, który
grozi zagładą całej kulturze światowej.
Potrzeba dania odpowiedzi na pytanie o sens życia w takich epokach jest
silniej odczuwana, niż kiedykolwiek indziej. Zresztą sama odpowiedź w takich
warunkach nabiera takich cech, które są możliwe jedynie w dniach szczególnie
gwałtowanego ujawnienia się sprzeczności świata. Gdzie jest wielkie cierpienie,
tam też jest wyższa radość duchowa. Im bardziej dręczące jest odczucie
panującego wokół bezsensu, tym wyraźniej i piękniej widać ten bezwarunkowy
sens, który stanowi rozwiązanie tragedii świata.
Czyż trzeba do tego dodać, że współczesne wydarzenia i przeżycia, o
których mówię, w odniesieniu do podstawowego sensu tej pracy grają jedynie
rolę
zewnętrznej przyczyny.
Ogólnie, ta książka – wyraz światopoglądu jej
autora – jest owocem całego jego życia. Bieżące wydarzenia nie określają treści
tego światopoglądu, a szczególną i konkretną formę, w którą zostały przybrane
niektóre rozdziały książki. Obecna książka jest kontynuacją tych myśli, które już
wcześniej rozwijałem w szeregu prac, a zwłaszcza w mojej książce o
światopoglądzie Włodzimierza Sołowjowa
1
i w książce o metafizycznych
założeniach poznania
2
. Również wszystkie pozostałe prace, dotychczas przeze
mnie wydane, po części wyrażają ten sam światopogląd, po części natomiast
stanowią przygotowawcze etiudy do tej książki, w której podstawowe zasady
mojego światopoglądu są wyrażone w sposób pełniejszy i bardziej określony,
niż w moich wcześniejszych pracach. Również moje następne prace religijno-
filozoficzne, jeśli Bóg da mi możliwość ich realizacji, mogą być jedynie
dalszym rozwojem sformułowanych tutaj głównych myśli o sensie życia.
Moskwa, 15 (28) czerwca 1918 roku.
Książę Eugeniusz Trubieckoj
1
2
E. Trubieckoj,
Mirosoziercanije W. S. Sołowjowa,
Moskwa 1913, I-II (uwaga tłumacza).
E. Trubieckoj,
Mietafizyczeskije priedpołożenija poznanija,
Moskwa 1917 (uwaga tłumacza).
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin