7058458090547454001258550353.pdf

(859 KB) Pobierz
Łukasz Łotocki. Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009
Spis tre ci
Wprowadzenie … 2
1. Integracja jako kategoria socjologiczna i prawno-instytucjonalna … 3
2. Dyskryminacja jako kategoria socjologiczna i prawno-instytucjonalna…11
3. Cudzoziemcy w Polsce w wietle dost pnych danych urz dowych wraz z kontekstem
prawnym …28
4. Stosunek Polaków do cudzoziemców w wietle bada opinii publicznej … 83
5. Sytuacja cudzoziemców w Polsce w wietle bada w ród cudzoziemców … 101
6. Sytuacja cudzoziemców w Polsce w wietle bada w ród pracodawców … 128
7. Stosunek do cudzoziemców w Polsce w wietle bada dyskursu medialnego … 131
8. Polityka integracyjna wobec cudzoziemców w Polsce w wietle bada MIPEX … 134
9. Polityzacja problematyki „dyskryminacji” …136
10. Wnioski i rekomendacje … 138
Bibliografia … 141
1
Łukasz Łotocki. Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009
Wprowadzenie
Celem niniejszego raportu jest prezentacja i analiza dost pnych danych zastanych,
dotycz cych problematyki dyskryminacji i integracji imigrantów w Polsce (b d danych
u ytecznych z punktu widzenia dalszych bada nad tymi kwestiami), oraz sformuáowanie
wniosków i rekomendacji dotycz cych przyszáych bada tej problematyki.
Opracowanie niniejsze zawiera:
omówienie teoretycznych, prawnych i instytucjonalnych zagadnie
„integracji” i „dyskryminacji”;
przegl d dost pnych danych urz dowych dotycz cych imigracji, zró nicowania
etnicznego itp. w Polsce, wraz z kontekstem prawnym prezentowanych danych (m.in.
dotycz cych takich kwestii, jak: pobyt, zatrudnienie, edukacja, przest pczo ü i innych),
choüby z danych tych nie daáo si jednoznacznie wnioskowaü o problemie integracji b d
dyskryminacji (zgromadzenie takich danych w jednym miejscu mo e stanowiü jednak
znaczne uáatwienie przy podejmowaniu dalszych bada nad problematyk integracji i
dyskryminacji);
przegl d wyników bada
socjologicznych dotycz cych problematyki integracji i
dotycz cych poj ü
dyskryminacji, w tym m.in.: bada opinii publicznej, bada w ród cudzoziemców, bada
w ród pracodawców, analiz dyskursu publicznego (medialnego);
wnioski i rekomendacje z przeprowadzonej analizy.
Zagadnienia omawiane w raporcie s cz sto przedmiotem debat politycznych, medialnych i
naukowych (zarówno krajowych, jak i mi dzynarodowych), podczas których s formuáowane
m.in. tezy nie zawsze potwierdzone rzetelnymi badaniami problematyki. St d szczególnie
u yteczna wydaje si
mo liwie szczegóáowa prezentacja dost pnych danych na temat
dyskryminacji i integracji oraz sformuáowanie propozycji dotycz cych dalszych dziaáa
przybli aj cych nas do rzetelnej diagnozy problemu.
2
Łukasz Łotocki. Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009
1. Integracja jako kategoria socjologiczna i prawno-instytucjonalna
1.1. Integracja jako kategoria socjologiczna
Zgodnie z definicj sáownikow , integracja to: „scalanie, proces tworzenia caáo ci z cz ci
albo wá czanie jakiego elementu w caáo ü; zespolenie i zharmonizowanie skáadników
zbiorowo ci spoáecznej”
1
. Etymologicznie poj cie „integracji” wywodzi si od áaci skiego
integratio
– „odnowienie”,
integer
– „nietkni ty, caáy”
2
. Wedáug
Sáownika socjologicznego,
integracja kulturowa to: „stan lub proces polegaj cy na zespalaniu w funkcjonaln caáo ü
poszczególnych cech i elementów jednej kultury lub kilku kultur”
3
, a integracja spoáeczna to:
„stan lub proces zachodz cy w spoáecze stwie, polegaj cy na tym, e jego poszczególne
elementy przejawiaj tendencj do scalania si w harmonijn i skoordynowan , funkcjonaln
caáo ü; likwidowanie barier uniemo liwiaj cych lub utrudniaj cych nawi zywanie kontaktów
pomi dzy jednostkami lub grupami spoáecznymi; zwarto ü spoáeczna, zharmonizowanie
wszystkich elementów ukáadu spoáecznego wyra a si m.in. akceptacj wspólnych systemów,
warto ci, norm i ocen”
4
. Jak pisz Aleksandra Grzymaáa-Kazáowska i Sáawomir àodzi ski:
„poj cie
integracji
staáo si w Europie najbardziej znanym terminem opisuj cym relacje
pomi dzy spoáecze stwem przyjmuj cym […] a nieeuropejskimi,
etnicznymi
zbiorowo ciami
imigrantów”
5
. Bardzo rozpowszechniony staá si równie paradygmat polityczny nazwany
„polityk integracyjn ”
6
. Gáówne pytanie zwi zane z tym paradygmatem brzmi: „jak daleko
pa stwo ma aktywnie nacjonalizowaü przybyszów (ich unaradawiaü) i na nowo odtwarzaü
pa stwo narodowe w sytuacji rosn cego zró nicowania kulturowego spoáecze stwa?”
7
.
Aleksandra Grzymaáa-Kazáowska wyró nia cztery konteksty, w których pojawia si poj cie
„integracja”
8
:
kontekst deskryptywno-badawczy;
Hasáo: „Integracja”, w: W. Kopali ski,
Sáownik wyrazów obcych i zwrotów obcoj zycznych,
Pa stwowe
Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1989, s. 232.
2
Ibidem.
3
Hasáo: „Integracja kulturowa”, w: K. Olechnicki, P. Zaá cki,
Sáownik socjologiczny,
Wydawnictwo Graffiti BC,
Toru 2002, s. 85.
4
Hasáo: „Integracja spoáeczna”, w: K. Olechnicki, P. Zaá cki, op. cit., s. 85–86.
5
S. àodzi ski, A. Grzymaáa-Kazáowska (red.),
Problemy integracji imigrantów,
Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa 2009 – patrz:
Wprowadzenie,
s. 12.
6
Ibidem.
7
Za: ibidem, s. 14.
8
A. Grzymaáa-Kazáowska,
„Integracja” – próba rekonstrukcji poj cia,
w: S. àodzi ski, A. Grzymaáa-
Kazáowska (red.), op. cit., s. 29–30.
1
3
Łukasz Łotocki. Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009
kontekst normatywno-ideologiczny;
kontekst prawny;
kontekst polityczny.
Poj ciami powi zanymi z poj ciem „integracji” w terminologii socjologicznej jest
„akulturacja” i „asymilacja”
9
.
Akulturacja jest procesem przyswajania podstawowych zwyczajów i warto ci kulturowych
spoáecze stwa przyjmuj cego przez imigranta
10
. Grupa obca przejmuje centralny ukáad
kultury, system warto ci, oferowane ideologie i style ycia, umiej tno ci „posáugiwania si
instytucjami i wytworami kultury materialnej”
11
. Andrzej Kapiszewski wyró nia trzy rodzaje
akulturacji
12
:
akulturacj
konieczn , dotycz c
etapu osiedlenia i wymuszon
przez wáa ciwo ci
nowego rodowiska. Polega ona na „imitowaniu zachowa spoáecze stwa przyjmuj cego
– nawet bez ich rozumienia […] dotyczy takich elementów, jak poznanie nowych znacze
i nazw, narz dzi pracy […] itp.”
13
;
akulturacj wskazan , obejmuj c przyj cie elementów kultury, które s korzystne dla
lepszej adaptacji, np. okre lonych idiomów, slangu, pewnych zwyczajów w pracy
14
;
akulturacj peán , obejmuj c akceptacj i przyj cie nowych norm i warto ci. Jak twierdzi
Andrzej Kapiszewski, akulturacja peána z reguáy zachodzi dopiero u kolejnych generacji
„obcych”, np. w toku socjalizacji pierwotnej dzieci
15
. Pozwala ona na to, „by
spoáecze stwo kraju osiedlenia uznaáo jednostk za »swoj « (czáonka
we-group)”
16
. Nie
musi byü jednak równoznaczna z uzyskaniem peáni czáonkostwa w spoáecze stwie
przyjmuj cym.
Patrz tak e: à. àotocki,
Obco ü etniczna w perspektywie socjologiczno-politologicznej,
Oficyna Wydawnicza
ASPRA-JR, Warszawa 2009.
10
A. Rajkiewicz,
Polityka spoáeczna wobec procesów migracyjnych,
w: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny
(red.),
Polityka spoáeczna,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
11
H. Kubiak,
Teoria, ideologia i polityka asymilacji,
w: H. Kubiak, A.K. Paluch (red.),
Zaáo enia teorii
asymilacji,
Zakáad Narodowy im. Ossoli skich – Wydawnictwo, Wrocáaw 1980, s. 17.
12
A. Kapiszewski,
Psychologiczne aspekty emigracji i asymilacji,
w: H. Kubiak, A.K. Paluch (red.), op. cit., s.
157.
13
Ibidem.
14
Ibidem.
15
Ibidem, s. 158.
16
Ibidem.
9
4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin