221_723306_mechanik_maszyn_i_urzadzen_gornictwa_podziemnego.doc

Mechanik maszyn i urządzeń
górnictwa podziemnego

(723306)

Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych

Mechanik maszyn i urządzeń
górnictwa podziemnego (723306)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła

ISBN               978-83-7951-000-9 (całość)

ISBN              978-83-7951-221-8 (221)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99

e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl    http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65

e-mail: instytut@itee.radom.pl                  http://www.itee.radom.pl

Spis treści

1.              Dane identyfikacyjne zawodu                             4

1.1.               Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach                            4

1.2.               Notka metodologiczna i autorzy                            4

2.              Opis zawodu                            6

2.1.               Synteza zawodu                             6

2.2.               Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu                             6

2.3.               Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)                             6

2.4.               Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu                             7

2.5.               Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie                            7

2.6.               Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-dacji kompetencji                            7

2.7.               Zadania zawodowe                            8

2.8.               Wykaz kompetencji zawodowych                            8

2.9.               Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK                            9

3.              Opis kompetencji zawodowych                             10

3.1.               Instalowanie maszyn i urządzeń w podziemnych wyrobiskach górniczych Kz1                             10

3.2.               Utrzymywanie w stanie gotowości do pracy maszyn
i urządzeń w podziemnych wyrobiskach górniczych Kz2                              11

3.3.               Kompetencje społeczne KzS                             12

4.               Profil kompetencji kluczowych                            13

5.              Słownik                            14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

723306 Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego

Grupa wielka 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 7233 Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych (w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7233 Agricultural and industrial machinery mechanics and repairers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo Przemysłowe, Dział 33. Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń, Grupa 33.1 Naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych, maszyn i urządzeń.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie z wyników badań analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 5 przedsiębiorstwach (duże – 4, średnie – 1, w tym produkcyjne – 4, usługowe – 1), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

·       Grzegorz Śliwiński – JSW SA KWK „Budryk“ w Ornontowicach,

·       Jarosław Buczyński – Kopex PBSz S.A w Bytomiu,

·       Krzysztof Koczur – Kompanii Węglowej S.A. KWK Ziemowit w Lędzinach,

·       Tadeusz Sagan – ekspert niezależny, były pracownik Instytutu Technologii Eksploatacji PIB w Radomiu.

Ewaluatorzy:

·       Barbara Susek – Zespół Szkół Mechaniczno-Elektronicznych w Bytomiu,

·       Jacek Zagłówek – ekspert niezależny, były pracownik Kompanii Węglowej SA KWK „Halemba” w Rudzie Śląskiej.

Recenzenci:

·       Łukasz Orzech – Instytut Techniki Górniczej KOMAG w Gliwicach,

·       Jacek Myszkowski – Główny Instytut Górnictwa w Katowicach.

Komisja Branżowa (zatwierdzająca):

·       Marek Kwiatek – Związek Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego w Katowicach,

·       Roman Gorczyca – Krajowy Związek Zawodowy „Przeróbka” w Katowicach,

·       Dariusz Potyrała – Związek Zawodowy Górników w Katowicach.

Data zatwierdzenia:

·       07.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego wykonuje naprawy i przeglądy maszyn eksploatowanych w górnictwie podziemnym.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu

Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego wykonuje prace instalacyjne, konserwacyjne oraz obsługowo-naprawcze maszyn i urządzeń górniczych. Celem pracy mechanika jest zapewnienie ciągłości pracy urządzeń mechanicznych, górniczych zastosowanych w procesie eksploatacji. Przygotowuje elementy maszyn i urządzeń górniczych do montażu, a następnie je instaluje. Jego obowiązkiem jest wykonywanie bieżących i okresowych przeglądów, diagnozowanie stanu technicznego za pomocą urządzeń diagnostycznych, wykonywanie planowanych napraw oraz usuwanie usterek maszyn i urządzeń górniczych. Do jego zadań należy również próbne uruchamianie i ustalanie parametrów pracy urządzeń mechanicznych, prowadzenie dokumentacji wykonanej obsługi oraz prac monterskich, a także kontrolowanie jakości wykonanej pracy.

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)

Miejscem pracy mechanika maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego są podziemne wyrobiska w zakładzie górniczym, w których panują specyficzne warunki: sztuczne oświetlenie, wymuszona wentylacja, zmienna wilgotność i temperatura powietrza, zapylenie, hałas, czasem obniżone stężenie tlenu w powietrzu, występowanie niebezpiecznych gazów – wszystkie czynniki występują w większym lub mniejszym stopniu w zależności od rejonu kopalni. Występuje też szereg zagrożeń naturalnych i sztucznych, tj. zagrożenia: działaniem pyłów szkodliwych dla zdrowia, pożarami, tąpaniami, wyrzutami gazów i skał, wybuchami metanu i pyłu węglowego, radiacyjne, wodne. Z tego względu szczególnie ważne jest planowanie i organizowanie procesów technologiczno-eksploatacyjnych zgodnie z przepisami BHP, przeciwpożarowymi, ochrony środowiska oraz prawa i górniczego. Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego w swojej pracy posługuje się szeregiem narzędzi i przyrządów diagnostycznych. Pracuje on w systemie trzy- lub czterozmianowym pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego. Powinien się cechować dokładnością ze względu na obowiązek wzięcia na siebie odpowiedzialności za wykonaną pracę.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego wymaga ogólnej, dobrej kondycji zdrowia, nienagannej sprawności psychofizycznej, spostrzegawczości, refleksu, skrupulatności, komunikatywności i odporności na stres. Bardzo ważna jest zdolność koncentracji i podzielność uwagi. Wymaga się od niego wykonywania badań okresowych (maksymalnie co 3 lata) oraz badań psychotechnicznych (co 5 lat).

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia
pracy w zawodzie

Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego powinien posiadać przynajmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe o specjalizacji mechanicznej oraz odbyć specjalistyczne kursy dotyczące naprawy i obsługi maszyn i urządzeń górniczych, zgodnie z przepisami obowiązującymi w zakładach górniczych. W zależności od miejsca wykonywania prac naprawczych powinien również posiadać uprawnienia do pracy na wysokości powyżej 3 metrów (naprawy wciągników i wciągarek, prace szybowe). Mechanik maszyn i urządzeń górnictwa podziemnego bierze udział w cotygodniowych i okresowych szkoleniach bezpieczeństwa i higieny pracy organizowanych przez zakład górniczy oraz w szkoleniach specjalistycznych dla swojego zawodu organizowanych przez ośrodki szkoleniowe. Specyfika zawodu wykonywanego w warsztatach jak i wyrobiskach podziemnych wymaga znajomości przepisów BHP oraz ciągłego dokształcania się i podnoszenia kwalifikacji.

2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/
/walidacji kompetencji

Osoba zatrudniona w podziemnym zakładzie górniczym po odbyciu wymaganej praktyki zawodowej, uczestniczy w kursach specjalistycznych dotyczących obsługi i napraw urządzeń górniczych, które są o...