172_613001_baca.doc

Baca

(613001)

Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych

Baca (613001)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła

ISBN               978-83-7951-000-9 (całość)

ISBN               978-83-7951-172-3 (172)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99

e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl    http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65

e-mail: instytut@itee.radom.pl                  http://www.itee.radom.pl

Spis treści

1.              Dane identyfikacyjne zawodu                             4

1.1.              Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach                            4

1.2.              Notka metodologiczna i autorzy                            4

2.              Opis zawodu                            6

2.1.               Synteza zawodu                             6

2.2.               Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu                             6             

2.3.               Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)                             6

2.4.               Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu                             7

2.5.               Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie                            7

2.6.               Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-dacji kompetencji                            8

2.7.               Zadania zawodowe                            8

2.8.               Wykaz kompetencji zawodowych                            9

2.9.              Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK                            9

3.              Opis kompetencji zawodowych                             10

3.1.               Organizowanie i zarządzanie wypasem Kz1                             10

3.2.               Pozyskiwanie mleka, wytwarzanie serów tradycyjnych i sprzedawanie produktów Kz2                             11

3.3.               Kompetencje społeczne KzS                             12

4.              Profil kompetencji kluczowych                            13

5.              Słownik                            14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

613001 Baca

Grupa wielka 6 – Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 6130 – Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej

(w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 6130 Mixed crops and animal producers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, Dział 01. Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową, Grupa 01.4. Chów i hodowla zwierząt.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 15 przedsiębiorstwach (duże – 1, małe − 3, mikro − 11, w tym produkcyjno-handlowo-
-usługowe − 11, administracyjne − 4), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

·       Józef Michałek – Porozumienie Karpackie w Istebnej,

·       Piotr Kohut – Fundacja Pasterstwo Transhumancyjne w Koniakowie,

·       Kazimierz Furczoń – Stowarzyszenie Baców Szlak Oscypkowy w Leśnicy,

·       Krystyna Zagajewska – ekspert niezależny, były pracownik Ministerstwa Edukacji Narodowej w Warszawie.

Ewaluatorzy:

·       Marian Sporek – Spółdzielnia Gazdowie w Soblówce gm. Ujsoły,

·       Danuta Urbaniak – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.

Recenzenci:

·       Irena Skrzyżala – Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego w Grodźcu Śląskim,

·       Andrzej Kałuda – Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach.

Komisja Branżowa (zatwierdzająca):

·       Ewa Foik (przewodnicząca) – Związek Podhalan Oddział Górali Śląskich w Koniakowie,

·       Włodzimierz Oleksy – Stowarzyszenie Szlak Oscypkowy w Zakopanem,

·       Krzysztof Łysyganicz – Związek Zawodowy Rolników Samoobrona w Łodzi.

Data zatwierdzenia:

·       15.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Baca organizuje i zarządza wypasem zwierząt gospodarczych, głównie owiec w górach, oraz pozyskiwaniem mleka i produkcją serów tradycyjnych.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu

Baca jest zawodem o charakterze usługowo-handlowo-produkcyj-nym. Celem jego pracy jest organizowanie i zarządzanie wypasem zwierząt takich, jak owce, bydło, kozy i konie, pozyskiwanie mleka, wyrób tradycyjnych serów i ich bezpośrednia sprzedaż. Baca w negocjacjach z hodowcami umawia wynajem i liczbę planowanych do wypasu zwierząt, określa powierzchnię i miejsce wypasu. Następnie dzierżawi lub wynajmuje tereny wypasowe, a także organizuje obsługę wypasu, zatrudniając do pracy juhasów. Baca dba o infrastrukturę pasterską, narzędzia oraz o stan ekologiczny pastwiska, prowadząc wypas ekstensywny, usuwa niepożądane rośliny. Przestrzega zasad organizacji pracy wypasu (pojenie, wypas, wyrób serów), a także zasad BHP oraz dobrostanu zwierząt. Organizuje sprzedaż bezpośrednią własnych produktów wytwarzanych w czasie wypasu. Baca funkcjonuje w specyfice kulturowej, zachowując obrzędy i zwyczaje regionu.

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)

Środowiskiem pracy bacy jest gospodarstwo szałaśnicze (obiekty pomocnicze wypasu i teren wypasowy – hala) oraz bacówka, miejsce wytwarzania serów i zagroda pasterska niezbędna do zabiegów hodowlanych. Baca posługuje się narzędziami takimi, jak np.: puciera, gielety, wiadra, ferule, czerpaki, kocioł, oscypiorki, formy, końcówki, koryta, półki. Warunki pracy determinowane są przez czynniki atmosferyczne (deszcz, grad, śnieg, wyładowania atmosferyczne), a także dzikie zwierzęta. Pracę charakteryzują stałe czynności dostosowane do trybu życia zwierząt. W okresie wypasu baca przebywa poza miejscem zamieszkania. Przestrzega zasad ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Baca pracuje całą dobę w sezonie wypasu. Występujące zagrożenia to: niekorzystne czynniki atmosferyczne, trudności z dojazdem pomocy w przypadku problemów zdrowotnych ludzi i zwierząt, wynikających z oddalenia od skupisk ludzkich, choroby odzwierzęce, nagłe zdarzenia związane ze stanem zwierząt (zwierzęta chore, skaleczone itp.).

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu bacy wymaga wiedzy, doświadczenia w zakresie hodowli zwierząt, a także umiejętności zarządzania zespołem. Osoba wykonująca zawód bacy charakteryzuje się dużym poczuciem odpowiedzialności za powierzone stado. Specyfika zawodu wymaga umiejętności pracy w zespole, dużej koncentracji, spostrzegawczości, podzielności uwagi, dokładności. Konieczna jest także dobra kondycja fizyczna, odporność na stres i trudne warunki pracy. Bacę charakteryzuje otwartość na innych, umiejętność nawiązywania i utrzymywania dobrych relacji z hodowcami, właścicielami ziemi i ...