Elektrolecznictwo jest to dział fizykoterapii w
którym do celów leczniczych wykorzystywany
jest prąd o zmiennej częstotliwości (małej,
średniej i wielkiej).
Prąd elektryczny czyli uporządkowany ruch
ładunków elektrycznych występuje w
przewodnikach stałych, ciekłych i gazowych.
Prąd stały nie zmienia kierunku ani natężenia.
Prąd zmienny- następują zmiany kierunku i
natężenia prądu ponieważ następują zmiany
Elektro.
Elektroda dodatnia nosi nazwę Anoda.
Elektroda ujemna nosi nazwę Katoda.
Ładunki elektryczne noszą nazwę Aniony i
Kationy. Aniony ujemne, kationy dodatnie.
Poruszanie się ładunków następuję w określonym
kierunku.
Umowny przepływ prądu płynie od Anody do
Katody.
Elektrolit jest to substancja w której zawarte są
cząsteczki ulegające rozpadowi (elektrolizie) pod
wpływem prądu elektrycznego.
Pod wpływem prądu elektrycznego zachodzą
zjawiska:
1. Zjawisko elektrochemiczne,
2. Zjawisko elektrokinetyczne,
3. Zjawisko elektrotermiczne,
4. Reakcja mięśni i nerwów,
5. Odczyn ze strony naczyń
krwionośnych (rumień
galwaniczny).
Okres rumienia galwanicznego:
1. Rozszerzenie naczyń
krwionośnych skóry powodujący
jej zaczerwienienie,
2. Po ok. 30min. rozszerzenie słabnie
lub ustępuje,
3. Utrzymywanie się przekrwienia
głębokiego w tkankach przez kilka
godzin czego wyrazem jest
ocieplenie skóry.
Reakcję nerwów i mięśni
Prąd zmienny tylko zmiana natężenia prądu ma
wpływ na wywołanie skurczów w mięśniach,
natomiast prąd stały przepływający przez tkankę
nerwową i mięśniową powoduje zmiany jej
pobudliwości.
Pod katodą występuję wzrost pobudliwości
tkanek. Katoda ma wpływ drażniący.
Pod Anodą następuję zmniejszenie pobudliwości
czyli anoda działa łagodząco, przeciwbólowo.
Zjawisko elektro- termiczna
Zjawisko elektro- termiczne jest to powstawanie
ciepła w tkankach za pomocą prądu
elektrycznego. Zachodzi ono na skutek tarcia
poruszających się jonów w polu elektrycznym i
środowiska w którym te jony się znajdują.
Zjawisko elektrokinetyczne
Poruszanie się cząsteczek elektrolitu w polu
elektrycznym.
Elektroforeza jest to poruszanie się ładunków
wzdłuż linii sił pola elektrycznego w kierunku
danej elektrody.
Elektroosmoza- pod wpływem działania prądu
elektrycznego następuję przechodzenie wody
przez błonę komórkową. Jeżeli woda będzie
przechodziła w kierunku katody będzie to
powodowało obrzęk skóry tkanek. Jeżeli woda
będzie przechodziła w kierunku anody będzie to
powodowało wysuszenie skóry.
Zjawisko elektrochemiczne
W pobliżu katody powstaje środowisko
zasadowe, które powoduję tzw. martwicę
rozpłyną jak przy działaniu stężonych zasad.
W pobliżu anody powstaje środowisko kwaśne,
które powoduję kolagulacje (tzw. ścięcie białka)
białek jak przy działaniu stężonego kwasu.
Jakie zabiegi wykonujemy z użyciem prądu
stałego:
1. Galwanizację,
2. Jonoforezę (w starszych
podręcznikach: Jontoforeza)-
wprowadzenie jonów leczniczych
do organizmu za pomocą prądu,
3. Kąpiele elektryczno- wodne,
4. Galwanokaustyka,
5. Galwanopalputacja.
Galwanizacja- używane są do tego zabiegu
elektrody płaskie, oprócz tych elektrod używamy
elektrody dyskowe, wałkowe, półmaska zwana
elektrodą Bergoniego. Elektroda specjalna
wykorzystywana do zabiegów w obrębie twarzy.
Do zabiegu galwanizacji wykorzystywane są
również podkłady gazowe o grubości 1-2 cm.
Podkłady zwilżone są wodą lub roztworem soli
fizjologicznej lub chlorku sodu. Podkład gazowy
chroni skórę przed uszkodzeniem w wyniku
reakcji chemicznych zachodzących pod
elektrodami.
Przepływ prądu w zabiegu galwanizacji
uzależniony jest od:
1. Wielkości elektrod (jeżeli
elektroda mniejsza to gęstość
prądu jest większa),
2. Wzajemnego ułożenia elektrod.,
Galwanizacja podłużna jeżeli elektrody
ułożymy na jednej płaszczyźnie wtedy tkanki
wykazują mniejszy opór dla prądu, a drogami
przepływu prądu będą naczynia krwionośne,
limfatyczne i nerwy.
Galwanizacja poprzeczna (układamy elektrody
jak kanapka :P) pomiędzy elektrodami będą
znajdowały się wszystkie tkanki organizmu
człowieka. Związku z tym tkanki stanowią
większy opór.
3. Będzie zależał od przewodnictwa
tkanek znajdujących się między elektrodami,
4. Od odległości między elektrodami.
Powoduję duży opór tkanek, zbyt mała odległość
może doprowadzić do zagęszczania prądu na
brzegach stykających się elektrod. Zjawisko to
nosi nazwę Zjawiska brzegowego może to
zwiększyć odczyn lub uszkodzić tkanki.
Techniki Galwanizacji
1. Galwanizacja podłużna,
2. Galwanizacja poprzeczna,
Obie te galwanizację są związane z ułożeniem
elektrod.
3. Galwanizacja stabilna,
4. Galwanizacja labilna,
Obie te galwanizacje będą zależne
od ułożenia, umocowania
elektrod, bądź ich
przemieszczenia.
5. Galwanizacja katodowa,
6. Galwanizacja anodowa,
Obie te galwanizacje w zależności
od wyboru elektrody czynnej
(elektroda czynna jest zawszę
elektrodą mniejszą).
7. Galwanizacja występująca,
8. Galwanizacja zstępująca,
Wzajemne ułożenie elektrod w
zależności od ułożenia naszego
ciała.
Przy wstępującej Anoda znajduję
się bliżej środka ciała natomiast
katoda bliżej obwodowo.
Dawki prądu wykorzystywane w zabiegach z
użyciem prądu stałego dzielimy na:
• Dawki słabe 0,01-0,1mA/cm2,
• Dawki średnie 0,1-0,3mA/cm2,
• Dawki mocne 0,3-0,5mA/cm2.
Cm2- pole powierzchni elektrody.
Przy stanach ostrych i podostrych dawki słabe.
Przy stanach przewlekłych dawki silniejsze.
W obrębie głowy i serca ostrożne dawkowanie
ze względu na wrażliwość tych narządów.
Zasady wykonywania galwanizacji:
• wykonujemy zabiegi według
zleceń lekarza,
• sprawdzamy czucie
powierzchowne,
• sprawdzamy stan skóry w miejscu
zabiegu,
• sprawdzamy aparat na którym
wykonujemy zabieg.
Jonoforeza jest to zabieg z użyciem prądu
stałego polegający na wprowadzeniu leków do
tkanek pacjenta. Do jonoforezy używa się tylko
związków chemicznych podlegających dysocjacji
elektrolitycznej. Do zabiegu jonoforezy używa
się 3 podkładów- 2 podkłady czynne czyli pod
elektrodą czynną i jednego podkładu leczniczego
pod elektrodą bierną. (0,5cm ma grubość podkład
lekowy, podkład średni 1,5cm). Ruch jonów w
polu elektrycznym jest zgodny z prawem Kuląba.
Elektroliza jest to zabieg z użyciem prądu
stałego służący do zamykania naczynek,
brodawek i do depilacji. Elektrodą czynną jest
igła platynowa połączona z odbiegłym
(ujemnym) przepływem prądu czyli katodą. Włos
chwytamy pęsetą wprowadzamy igłę do kanału
włosowego. Przepuszczamy natężenie w
granicach 0,5mA przez 2-10s. Następny włos
usuwa się w odległości 1cm-1,5cm od
poprzedniego. Podczas jednego zabiegu usuwa
się od 1 do 50 włosów. Po zabiegu w miejscu
usuniętego włosa tworzy się grudkowaty stan
zapalny, który ustępuję po kilku dniach. Po 5-
7dniach można kontynuować depilację. Skóra i
narzędzia do wykonywania elektrolizy mogą być
odkażone eterem. Należy umiejętnie wprowadzić
igłę do kanału włosowego.
Zmiany miejscowe zachodzące pod wpływem
prądu stałego:
1. Tworzenie się rumienia
galwanicznego- zwiększenie
przepuszczalności naczyń
krwionośnych dzięki czemu
następuję szybsza resorpcja
wysięków, obrzęków i krwiaków,
2. Na skutek rozszerzenia naczyń
krwionośnych w tkankach głębiej
położonych następuję lepsze
odżywienie tkanek,
3. Prąd stały przyśpiesza procesy
regeneracji, wpływa na podział
komórek nabłonka i tkanki
łącznej. Szybsze gojenie się ran i
owrzodzeń,
4. Działanie przeciwbólowe
wyraźniejsze pod Anodą,
5. Prąd stały nie powoduję
pobudzenia komórek mięśniowych
i nerwowych oraz depilacji błon
tych komórek.
Prądy małej częstotliwości są to prądy o różnym
kształcie impulsu i o częstotliwości od 0,5-
500Hz.
Cechy charakterystyczne prądów o małej
częstotliwości:
• Jednobiegunowość (możliwość
określenia biegunów prądu),
• Czas trwania impulsów,
• Mamy możliwość obliczenia
amplitudy natężenia (mA),
• Mamy możliwość określenia
częstotliwości impulsu.
Hz- częstotliwość impulsów,
Elektrostymulacja- ma na celu pobudzenie
nerwów i mięśni.
Dwa rodzaje impulsów wykorzystywanych do
elektrostymulacji:
Impulsy prostokątne i impulsy trójkątne.
Impulsy prostokątne- wykorzystywane są do
stymulacji mięśni zdrowych lub nieznacznie
uszkodzonych.
Impulsy trójkątne- będą wykorzystywane do
elektrostymulacji mięśni odnerwionych i mięśni
gładkich.
Dwie metody stymulacji:
1. Metoda jednobiegunowa
[elektrodę czynną (katodę)
układamy w punkcie
elektromotorycznym mięśnia lub
nerwu]. Punkt motoryczny nerwu
zwany jest punktem pośrednim
odpowiada miejscu na skurzę w
którym nerw znajduję się najbliżej
jej powierzchni. Punkt
motoryczny mięśnia zwany
punktem bezpośrednim jest to
miejsce w którym nerw wnika do
mięśnia,
2. Metoda dwubiegunowa polega
na ułożeniu dwóch tej samej
wielkości elektrod w pobliżu
przyczepów mięśnia. Katoda jest
zawszę ułożona obwodowo.
Dział elektrostymulacji
1. Znosi skurcz mięśni,
2. Wywołuję kontrolowane skurcze
mięśni,
3. Wytwarza endorfiny,
4. Przyśpieszenie rekrutacji włókien
mięśniowych,
5. Ćwiczy mięśnie,
6. Następuję poprawa krążenia
ponieważ praca mięśni powoduję
skurcz naczyń krwionośnych,
7. Usprawniane są procesy
oczyszczania komórek ze
zbędnych produktów przemiany
materii.
Prąd faradyczny z wykorzystaniem impulsu
trójkątnego i glicowego, wywołuje skurcz
tężcowy mięśni ponieważ impulsy działają na
mięśnie w krótkim czasie uniemożliwiając jego
rozkurcz. Wykorzystywany jest do stymulacji
mięśni zdrowych i nieznacznie uszkodzonych.
Prądy Traberta (UR) istotą tych prądów jest
wprowadzenie mięśni w drżenie o częstotliwości
ok.140Hz. Drżenie to powoduje rozluźnienie
mięśni. Masażem bodźcowym wprowadzamy
mięśnie w drżenie. Mają one działanie
przeciwbólowe ponieważ obniżają one aktywność
układu współczulnego. Zabieg taki można
stosować miejscowo lub segmentarnie. Jeżeli
dajemy miejscowo w miejscach bolesnych lub
wzdłuż nerwów obwodowych. Natomiast
segmentarnie układamy dwie równej wielkości
elektrody na linii środkowej ciała na kręgosłupie.
Prądy TENS (przy skórna stymulacja
elektryczna nerwów). Prądy TENS są używane
do zwalczania bólów, wykorzystywane są
impulsy o różnym kształcie przede wszystkim:
prostokątnym, trójkątnym i sinusoidalnym.
Częstotliwość impulsów jest zawszę powyżej
10Hz. Najczęściej wykorzystywane są impulsy
od 40 do 100Hz. Natężenie prądu regulowane jest
odczuciem mrowienia (mrowienie, wibrację).
Elektrody umieszczamy w punktach bólowych
lub na przebiegu nerwu czuciowego
zapatrującego daną okolicę.
HV- Prąd wysoko napięciowy od 3-20Hzczęstotliwości.
Jest to zabieg, który działa stymulująco na
mięśnie powodując ich rozluźnienie.
Prądy diadynamiczne zwane inaczej prądami
Bernarda. Mają kształt sinusoidalny. Powstają w
wyniku prostowania prądu sinusoidalnego
ujemnego o zmiennym przebiegu i częstotliwości
50Hz.
Pierwszoskładowy prąd inaczej Basis i prąd
sinusoidalny czyli zmienny tzw. Dosis .
DD- prądy diadynamiczne.
Wszystkie prądy diadynamiczne wywodzą się z
dwóch podstawowych prądów impulsowych o
częstotliwości 50 i 100Hz. Pozostałe 4 prądy
diadynamiczne powstają na skutek modulacji,
przesunięcia i przesuwania głównych i
podstawowych prądów.
Prąd MF ma częstotliwość 50Hz. Czas trwania
impulsu 10ms. Jest to prąd jedno połówkowy i
jego działanie biologiczne powoduję wzrost
napięcia mięśniowego. Ma on również działanie
przekrwienne.
Prąd DF ma częstotliwość 100Hz, czas trwania
impulsu 10ms. Ma silne działanie przeciwbólowe
i obniża napięcie mięśniowe.
Prąd CP powstaje na skutek nałożenia prądu DF
i MF. Ma on działanie przekrwienne, powoduję
skurcz i rozkurcz.
Prąd LP MF+MF modulowany ma działanie
które polega na gimnastyce mięśni.
Prąd MM MF modulowany i przerywany.
Prąd RS MF przerywany.
Prądy MF i RS służą do stymulacji mięśni
zdrowych lub nieznacznie uszkodzonych.
Działanie biologiczne prądów
diadynamicznych (DD):
• Przeciwbólowe,
• Wzrost podkurczania progu bólu,
• Rozluźnienie naczyń
krwionośnych większe pod katodą,
• Likwidacja obrzęków
pourazowych i zaburzeń
ukrwienia,
• Wpływ na mięśnie szkieletowe
Metodyka Zabiegu:
• Dwie elektrody tej samej
wielkości,
• Podkłady gazowe o grubości 1cm
(muszą być wilgotne),
• Katody układamy w miejscu
(bolesnym) schorzenia ponieważ
katoda jest elektrodą czynną,
• Anoda jest ułożona obwodowo i
obydwie te katody muszą być
ułożone w miejscu schorzenia,
• Odpowiedni dobór prądów
diadynamicznych ponieważ
prądów diadynamicznych nie
dawkuję się jednolicie,
• Sekwencję prądów
biodegradycznych będą
uzależnione od efektu, który
zamierzamy uzyskać zabiegiem,
• Czas zabiegu jest od 2 do 12min.
Zwykle jest tak że 2min. Dajemy
DF, a resztę minut pozostałe prądy.
P...
pola-pokot