Rola krwi-transportowa-t.zaopatrujacy- pobiera sklad.energ.wit.z przewodu pokarmowego i przekazuje kom.za posrednictwem plynu zewnatrzkom ,pobiera tlen z pecherzykw plucnych i dostarcza do tkanek,t.oczyszczajacy-zbedne metabolity kom.kwas moczowy przekazuje do ukl.wydalniczego,przenosi posrednie prod.przemiany kom.(k.mlekowy)z mm.do watroby,t.termoregulacyjny-krazac odbiera cieplo ,gdzie nadmiar(watroba)przekazuje tam gdzie brakuje(skora)t.scalajacy-regulacja hormonalna-przejmuje z gruczolow hormony i roznosi po org,ochronna i obronna-rozpoznawanie i zwalczanie czynnikow chorobotworcz.pochodzenie zew.i wew.,proces krzpniecia krwi,termoregulacyjna-utrzymanie staloscisrod.wew.org.stalosc:ph,cisn.osmotyczne,iloscH2Olepkosc,skl.komorkowyHemostaza-krzepniecie krwi-reakcja naczyniowa-uszkodzeniu nacz.krwionosn.towarzyszy podraznienie receptorow czuciowych-zwezenie uszkodzonego nacz.dochodzi do adhezji-plytki krwi przylegaja do kalogenu,kolagen jest powierzchnia na ktorej aktywowany jest osoczowy czynnikXII-zainicjowany wewnatrzpochodny ukl.krzep.krwi.w wyniku przylegania nastepuje agregacja plytek,powst.hemostatyczny czop plytkowy.rozpoczyna się reakcja uwalniania z plytek w ciagu20-30s.serotoniny,amin katecholowych,czynnikow plytkowych3i4,jonow wapniowych i enzym.lizosomalnych.bol uruchamia uk.wegetatywnywydzielajacy adrenaline powodujaca obkurczenie n.krwionosnych.2.wytworzenie skrzepu-przefibrynogenu w fibryne pod wplywem trombiny.gdy krzepniecie krwi jest wynikiem reakcji zachodzacym wylacznie pomiedzy skladnikami osocza,plytek tworzy się wewnatrzpoch.uk.krzepniecia.gdy proces przebiega z lipoproteina tkan.uwalnianej z uszkodzonych tk-zewnatrzpoch.uk.krzepniecia.pierwszy przebiega w kilka min.drugi sek.3fazy etapu:a)wytworzenie czynnikaXaktywnego-enzymu przeksztalcajacego protrabine w trombine-2drogi-w procesie wolnym-aktywatorem czynnik plytkowy.plytki krwi aktywuja czynnik kontaktuXII-Xiaz do ostatniej kaskady w ktorej fibryrnogenIprzeksztalca się w fibryne labilna Ia.aktywny czynnikIX lacznie z czynnikiem VIII i III+jonyCa++ dziala na czynnik X zamieniajac go na czynna tromboplastyne Xa,trwa2-7min.-w procesie szybkim(zewnatrzpoch)a ktywatorem jest tromboplastyna tkankowauwalniana z uszkodz.tkanek+czynnik osoczowyVII+jony wapnioweCa++_aktywny czynnik X,trwa 10sb)wytwarzanie czynnego enzymu trombiny-aktywny cz.X poprzez dzialanie na protrabine przy udziale czynnikaV i plytkowego czynnika 3 oraz jonow Ca++ doprowadza do rozerwania lancucha w czasteczke protrabiny oraz odlaczeniu peptydu .z jedn.czast.protrabiny powstaja 2 lancuchy czynnego enzymu trombiny.c)wytworzenie fibryny z fibrynogenu-fibrynogen pod wplywem trombiny rozklada się fibrynopeptydy i monomery-ulegaja polimeryzacji pod wplywem plytkowego czynnika IV.powstaje przestrzenna siatka fibryny niestabilnej która wypelnia się elem.morfotycznymi a dzieki plytkom krwi nastepuje retrakcja-sciaganie skrzepu-zbliza scianki uszkodzonego naczynia,wyciskanie surowicy na pow.rany-fibryna staje się stabilna.krwinki biale-leukocyty,pozbawione barwnika,maja zdolnosc ruchu,7-10tys,posiadaja jadro,produkowane szpiku kostnym.Funkcje-rozpoznawanie i unieszkodliwianieobcych dla org.czynn.Rodzaje:a)granulocyty-zyja kilkanascie dni,posiadaja ziarnistosc w cytoplazmie która zalezy barwnikow które chlona:-obojetnochlonne65-75%jadro wieloplacikowe,fagocyty-pozeraja wirusy i bakterie,kwasochlonne-2-4%-maja enzymy proteolityczne-trawia b.wirusow i bakteri.j.2wplacikowe.zasadochlonne-0,5%-maja heparyne-zapobiegaja krzepnieciu krwi,2-3placikowe jadrob)granulocytyliste jadro,limfocyty-25-30%-duze owalne jadro,mogą mogą fagotowac,uczestnicza w procesie odpornosciowym,rozpoznaja antygeny-wytwarzaja przeciwciala.T-odpornosc typu humoralnego-ze szpiku cz.wedruje do grasicy a czesc do migdalkow i grudek Mainera(B),w szpiku sa niezroznicowane nie reaguja na antygen,w grasicy ulegaja przeksztalceniu pod wplywem cz.humoralnych staja immunokompletne –wrazliwe na pewien antygen.zyja srednio5-10lat.B-produkuja przeciwciala,ulegaja przeksztalceniu w plazmocyty które produkuja immunoglobiny AMEIG,zyja 5-10dni,LiB odpowiadaja także za pamiec immunologiczna-rozpoznaja antygen z którym ich kom.macierzysta miala doczynienia po raz pierwszy i zwalczaja go,monocyty-5-10%-uczestnicza w zwalczaniu infekcji wirusowych poprzez wytwarzanie bialka antywirusowego-interferon.
funkcje-diapedeza-pozera i niszczy bakterie,diapedeza-zdolnosc opuszczania naczyn krwionosn.do plynu ustrojowegoi podazania do miejsca stanu zapalnego,hemotaksja-wyczucie ognisk zapalnychtrombocyty-plytki krwi,200-400tys,nie sa kom.powstaja z megakariocytow,sa ich elementami ,zyja10dni,produkowane w szpiku,latwo się rozpadaja,adhezja-przyleganie plytek do uszkodzonej sciany naczynia lub obcych powierzchni,agregacja-wzajemne przyleganie plytek co prowadzi do stworzenia skrzepu(agregatow plytkowych)
Mechanika oddychania-Miesnie oddechowe-1.wymiar gorno dolny-odbywa się to dzieki skurczowi i obnizeniu się o ok.1cm2.wymiar przdnio-tylny-wzrost.kl.w gornej cz-skurcz m.miedzyzebrow.zew.i odsuniecie mostka od kregosl.3wymiar poprzecz-wzrost w dolnej cz.w wyniku skurczu m.miedzyzebrowych zew.V-Xzebra,m.wdechowe-pochyle sa-mostk.obojczyk.sutkowy,piersiowy mniejszy,zebaty brzuszny,dzwigacz lopatki,prostow.kregoslupa,m.rozszerzajace gorne drogi oddechowe,wydech-zmniejszenie 3 wymiarow kl,w war.spokojnego oddychania wydech ma harakter bierny-obj.kl.piers.wraca do wymiarow przed wdechem na skutek dzialania sil sprezystych kl.piers.i pluc uruchamianych poprzednio podczas wdechu,w poz.stojac dziala także sila ciezkosci ,zmniejszajac rozm.kl.piers(pociaganie ku dolowi zeber),wdech i wydech-oplucna plucna przylega do oplucnej sciennej i w czasie wdechu podaza za nia wypelniajac cala jame oplucnej w ktorej panuje ujemne cisn.(-0,3-0,8kPa)powoduje to rozciag tk.plucnej obnizenie się cisn.w pecherzykach plucnych drogach oddechowych i naplyw pow.do pluc w celu wyrownania roznicy cisnien ,na szczycie wdechu mm.wdechowe rozkurczaja się i kl.piers.zmniejsza swoja obj.i cisn.w pech.plucnych wzrasta powyzej cisn.atmosferycznego i pow.usuwanae na zew.drogi oddechowe-gorne(jama nosowo-gardlowa,krtan,tchawica)dolne(oskrzela,oskrzeiki)podczas przesuwania się pow.przez drogi oddechowe ulega ono nasyceniu para wodna do wartosci cisn.parcjalnego47mmHg ponadto ogrzewa się ono i oczyszcza z drobnych pylow i zawiesin-wydalane sa wraz ze sluzem ruchem migawkowym nablonka do hjamy gardlowej,az do strefy przejsciowej pow.w drogach oddech.nie podlega wymianie gazowej z krwia,dlatego obj.drog oddechowych to anatomiczna przestrzen nieuzyteczna,dzieki tej mprzestrzeni sklad gazowy pow. W pecherzykach plucnych nigdy nie jest rowne skladowi pow.atmosferycznego.przestrzen i obj.drog oddechowych zmieniaja się w sposób czynny dzieki zmianom nap.m.gladkich z których zbudowane sa ich sciany,przedzwojowe wl.nerwu blednego typuBkoncza się w zwojach przywspolczulnych polozonych w scianie tchawicy i oskrzeli,stad biegna krotkie cholinergiczne wl.pozazwojowe(wydzielaja acetylocholine-która powoduje skurcz m.drog oddechowych,pobudzenie na drodze odruchowej osrodkowych wl.nerwu blednego zaopatrujacych drogi odruchowe powoduje skurcz miesniowki zwezenie oskrzeli i zwiekszenie oporu drog odruchowych.cisn.w kl.piers.nizsze od atmosferyczn.decyduje o wys.cisn.tranmularnego w duzych nacz.krwionosn.i sercu –dzieki temu ujemnemu cisn.duze zyly prawy przedsionek oraz komory serca w rozkurczu poddane sa zwiekszonemu transmularnemu cisn. i ulegaja rozciagnieciu ,cisnienie w nich wtornie spada i w rezultacie zbliza się do ujemn.cisn.w srodpiersiu-wzrasta gradient cisn.w krazeniu zylnym i ulatwiony jest powrot zylnyneurony oddechowe-osrodek wdechu-pobudza n.ruchowe unrwiajace mm.wdechowe1)wdechowe-wytwarzaja serie potencjalow czynnosciowych synchronicznie z calym lub z cz.okresu wdechu2)wydechowe-wytw.srie potencjalow czynność.podczas calego lub czesci wydechu3)aktywne-na pograniczu wdechu i wydechu sa to kom.ktorychrytmiczna aktywnosc jakby zespala obydwie fazy,n.wdechowe-w rdzniu przedluzonym w 2grupach-grzbietowej-rozciagaja siee waskim pasmem pod jadrem pasma samotnego oraz brzuszno-bocznej-obejmuje jadro dwuznaczn n.blednego oraz polozenie ku tylowi od niego jadro tylno-dwuznaczne,neurony wydechow-w dlugim pasmie polozonym w brzuszno-bocznej cz.od od przedluzonego wokół jadra tylno-dwuznacznego gdzie przemieszane sa z gr.boczno-brzuszna n.wdechowych oraz bardziej ku tylowi w dlugiej zstepujacej kolumnie az do cz.szyjnej i rdzenia kregowego,regulacja nerw.oddychania-tk.plucna oraz dr.oddech.unerwiane sa przez liczne zakonczenia czuciowe n.blednego,wyrozniamy3rodzaje recept.wrazliwych na bodzce mech.i chem:1)mechanoreceptory pluc wrazliwe na rozciaganie2)r.podnablonkowe pobudzone przez silne bodzce drazniace 3)r.ookolokapilarne lub receptory typuJ.1-znajduja się wśród mm.gladkich drog oddech.i daja pocz.zmielinizowanym wl.nerwu blednego typu A o duzej predk.przewodzenia ,bodzcem dla nich jest wzrost obj.i rozciagania pluc podczas wdechu,receptory te sa wolno adaptujace i utrzymuja wysoka czestosc wyladowan nawet przy dluzszym rozciagnieciu.wynikiem pobudzenia mechanorecept.pluc jest zaham(skrocenie)i splycenie oddechu-obj.oddech.się zmniejsza-odruch heringa-bauera(przyspieszenie rytmu oddech.odbywa się to dzieki skracaniu okresu trwania wdechu podczas pobudzenia receptorow przy rozciaganiu pluc oraz dzieki skracaniu okresu wydechu w skutek oslabienia pobudzenia recept.podczas oprozniania pluc przy wydechu.2)szybka adaptacja w trakcie trwania bodzca,ich najbardziej oczyw.rola jest obronny odruch kaszlu wywoluje go pobudzenie receptorow podnabl.krtani tchawicy i duzych skrzeli,3-bodzcem dla nich jest jest zwiekszenie obj.plynu w przestrzeni okolokapilarnej plucchemiczna regulacja oddychania-bodzcami chem.dla czynnosci oddechowej sa koncowe peodukty przemiany CO2 i jony wodorowe,rola czynnikow chem.polega na tym ze sa one regulatorami oddychania i umozliwiaja dostosowywanie wielkosci wentylacji pluc do natezenia przemiany materi org.tzn.do wielkosci zuzycia tlenu oraz wytwarzania co2 i jonow wodorowych przez kom.ustroju,inf.o preznosci tlenu dwutlenku wegla i stezeniu jonow wodorowych we krwi przekazywana jest do osrodkow oddechowych poprzez chemoreceptory klebkow szyjnych i aortalnych,inf.o preznosci co2 i stezeniu jonow wodorowych we krwi dociera do osrodkow oddechowych poprzez obszary chemowrazliwe mozgu na pow.brzusznej rdzenia przedluzonego,chemoreceptory tetnicze swobodne czuciowe zakonczenia nerw.w klebkach szyjnych daja pocz.wloknom dosrodkowym(afrerentnym)typuAnerwu zatokowego,z chemorecept.klebkow aortalnych biegna wl.dosrodkowe w nerwie aortalnym,kom.klebkoweItypuhamuja pobudzenie chemorecept.co jest zalezne od obecnosci dopaminy(chemorecept.zawieraja)kom.Itypu wspoldzialaja z samym zakonczeniem nerw.chemoreceptora na zasadzie ujemnego sprzezenia zwrotnego,pobudzenie chemorecept.towarzyszy uwolnienie acetylocholiny która pobudza nie tylko zakonczenia nerw.ale tez poprzez synapse cholinergiczna komItypu,ta wydziela dopamine która ham.zwrotnieaktywn.chemoreceptora.drugi rodzaj ham ma char.odruchowy i odbywa się za posr.wlokien odsrodk.(efrerentnych)w nerwie zatokow.lub aortalnym sa to cienkie wl.typuC-hamuja aktywnosc chemorecepto.w sposób ciagly i toniczny.odruch z chemoreceptorow tetniczych jest jedynym mech.za posrednictwem którego obnizenie preznosci tlenu we krwi tetniczej(hipoksemia)pobudza ruchy oddechowe i zwieksza wentylacje pluc.obszary chemowrazliwe mozgu-co2 pobudza oddychanie dzialajac osrodkowo pobudza neurony oddechowe z okolic zlokalizowanych na brzusznej pow.rdz.przedluzonego.jony wodorowe pojawiajacych się w wieksdzych stezeniach w wynku poj.się kw.mlekowego dzialaja także pobudzajaco na obszary chemowrazliwe mozgu. Kalorymetria posrednia-wyzwolenie energii z weglowod.bialek i tluszczow wiaze się z utlenianiem produktow ich rozpadu,mierzac zuzycie tlenu w jednostce czasu można posrednio oznaczyc energie wytworzona w organizmie,zuzycie 1l.tlenuprzez org.wyzwala ok.20,2kJ.jest to energet.rownow.tlenu oznaczony metoda kalorym.posr,wspolczynnik oddechowy(rq)-stos.obj.miedzy uwolnionym z org.co2 i pochlonietym tl.w jednostce czasu,dla weglow-1,dla bialek-0,82,tluszcze-0,7,weglowodany zawioeraja w kazdej czast.jednakowa liczbe atomow wodoru i tlenu,caly pochlaniany w czasie utleniania tlen weglowodanow zuzywany jest do tworzeniaco2,wiecej tlenu-utlrni.tluszczow-zuzywany w org.dowytwarzania jednoczesnie co2 i wody,war.pomiaru zuzycia tl-calkowity spoczynek friz.i psych-lezy,od12do14godzin po posilku,20stopni otoczenia.
Sklad i znaczenie soku trzustkowego-wydzielina zew.trzustki która przez przew.trzustk.idzie do 12nicy.w dobe wydostaje się ok2l.o PH7,1-8,4dzieki weglow.w soku kwasna tresc zoladka w 12nicy zostaje zobojetniona.Sok:1trypsynogen,chymotrypsyn-nieaktywne enzymy proteolityczne2rybonukleaze,dezoksyrybonukleaze-enz.trawiace kw.rybonukleinowe i dezoksyrybonukl.3alfa-amylaze-enz.rozkladajacy polisacharydy do disacharydow4lipaze-enz.hydrolizujacy tluszcz.roslinne i zwierzece o pkt.topnienia nizszym niż 46st.C,do kw.tluszcz.i glicerolu.Trypsynogen znajdujacy się w soku tzrustk.po dostaniu się do 12stnicy zamieniony na enz.aktywny(udzial entorokinazy)enterokinaza wydzialana przez bl.sluzowa 12tnicy aktywuje nieakt.trypsynogen na aktwn.trypsyne która aktywuje porcje trypsynogenu dostajace się do12tnicy,zmienia tez nieakt.chymotrypsynogen na aktyw.chymotrypsyne.trzustka wydziela sok pod wpl.imp.nerw.i humor,wyrozniamy3fazy wydzielania glowowa,zoladkowa i jelitowa.zwieksz.w12tnicy pnizej5Ph pod wplywem silnie zakwaszanoej trsci zoladkowej powoduje wydzielanie do krwi przez bl.sluzowa sekretyny,która przez krew dostaje się do trzustki i pobudza ja do wydzielania soku trzustk(malo enz-duzo wodoroweglanow)sok trzustk.powst.pod wplywem sekretyny zabezpiecza przede wszystkim 12tnice przed uszkadzaj.dzial.kwasnej tresci zolciowej.sklad i znaczenie zolci-wytw.w watr.przez hepatocyty.w czasie trawienia pok.zolc wytwarzana w jelicie cienkim zolc wytw.przez kom.watroby ocplywa do 12tnicy przez przewodziki zolciowe,przewod watroboeyLiP,p.watrob i zolciowy.wspolny,dzieki skurczowi m.zwieracza banki watr-trzustk.pomiedzy trawieniem pok.zolc gromadzi się w pecherz.zolciowym,za posrednictwem nerw.blednych w czasie opruzniania się zoladka do 12tnicy-rozk.m.zwieracza banki watr-trzust i skurcz bl.miesniowej pech.zolciow,potem tworzaca się w bl.sluzowej 12tnicy i krazaca we krwi cholecystokinina wywoluje sk.bl.mien.pecherzyka i jego oproznianie się z zolci odplywajacej do 12tnicy.zolc wytwarzana w watrobie ma8Ph.5l.zolci w dobe,najwazniejsze skladniki-sole kw.zolciowych,barwniki zolciowe,cholesterol i sole miner,w trawieniu w jelicie cienkim wspoldzialaja sole kw.zolciowych(kw.cholowy,dezoksychol.i chenodezoksychol)kom.watr.wydzielaja kw.zolciowe zwiazane z tauryna lub glicyna,w przewodach zolciowych tworza się odpowiednie sole przez zwiazanie się kw.z sodem lub potasem.sole kw.zolc.wydzielane do
swiatl.jelita-obnizaja nap.pow,lacza się z produkt.lipolizy,aktywizuja lipaze(enz.hydroliz.tluszcze)wydzielanie jelitowew blonie sluzowej12tnicy wyst.gruczole dwunastnicze podsluzowkowe wydzielajace sluz który
zabezpiecza bl.sluz.12tnicy przed trescia zoladkowa,gruczoly jelitowe(w bl.sluzowej jelita cienkiego)wytwarz.sok jelitowy zawierajacy enz.trawienne(rozklad.zwiaz.tresci jelitoerj do skladnikow
wchlanialnych)w soku jelitowym sa-1aminopeptydazy-rozkladaja peptydy do aminokw,2enz.rozkl.kw.nukleinowe do pentozy i kw.fosforowego,3enz.rozklad.poli i disacharydy do monosacharyd.,4lipaza hydrolizujaca tluszcze obojetne do kw.tluszcz.i glicerolu.sok jelitowy ma odczyn slabo zasadowy lub zasadowy,w ciagu doby wydzielane jest 3-6l.,doprowadza cisn.osmotyczne tresci jelitoej do cisn.izotonicznego.sok jelit.wydziela się pod wplywem bezposr.mech.podrazniania bl.sluzowej przez przesuwajaca się tresc jelitowa i posrednio pod wplywem pobudzajacego dzialania hormonow zoladkowo-jelitowych.Ślina składa się z: 99% wody oraz, białek osocza, enzymów, mucyny, substancje grupowe krwi, sód, potas, wapń, chlorki i wodorowęglany, główna funkcja: działanie ochronne wiąże się z rozpuszczaniem i wypłukiwaniem resztek pokarm, zlepianiu cząstek pokarm w kęs i trawienie skrobi oraz funkcja ochronna jamy ustnejMetaboliczna funkc wątroby w stos do tłuszczy polega na: beta oksydacji kw. tłuszcz i tworz kw. aceto-octowego, syntezie lipoprot, syntez cholesterolu i fosfolipidów i zamianie cukrów i białek na tłuszcz. Wątroba bierze udział w metaboliz węglowod, proces ten dotyczy: magazyn glikogenu,zzamiany galaktozy i fruktozy na glukozę, glukoneogenezy, tworzeniu wielu ważnych zw z pośrednich produktów metabol cukrów, buforowaniu poziomu glukozy we krwi.zew.i wewwydalnicza f.trzustki-wyspy trzustkowe ok.1%masy trzustki,wystepuja tam kom-A-wydzilaja glukagn,B-insuline,D-somatostatyne,F-trzustkowy polipeptyd o36aminokw,glukagon-polipeptyd skladajacy się z29amin,insulina-hormon bialkowy skladajacy się z2lancuchow polipeptydAiB(51aminokw)insulina krazac we krwijest wychwytywana przez tkanki(max.efekt dzialania 2-4h)cala wydzielona przez kom.wysp trzustk.insul.przeplywa przez watr.we krwi zylnej wrotnej,tam tez przewazajaca jej cz.rozkladana przez enz.watrob(transhydrogenaze)insul.zsyntetyzowana przez kom.Bjest magazynowana w pecherz.cytoplazm,<zawartosci glukozy we krwidoplywajacej do trzustki=egzocytoza
hormonu(otwieranie bl.kom.w miejscu stykania się z pecherzykami zawierajacymi insuline i wydzielaniu ich zawart.na zew.kom.insulina zmniejsza zawart.glukozy we krwi i zwrotnie hamuje wydzielanie komB,wydzielanie ins.zwiksz:nerw bledny,sekretyna,glukagon,enteroglukagon.glikagon wytwarzany przez komAprzyspiesza glikolize,glukag.wydzielony przez trzustke przez zyle wrotna idzie do watr.i pochlaniany
prawie w calosci(malo do krwi)dziala antagonistycznie do insuliny,insul.i glukag.to podstawowe regulatoryprzemiany weglowodanowej w org,szczegolny silny wplyw insuliny na-kom.watroby miesniowe i tk.tluszczowa.watroba pod wplywem insul.zmniejsza uwalnian.i zwieksza wchlanianie glukozy,zmniejsza wytw.mocznika i zawart.cyklicznAMP zwieksza wychwytywanie fosforanow i potasu z krwi,dziala za posrednictw.kodu genetyczn(wytw.enz.zwiazanych z synteza glikogenu zwieksza się,enz.glikogenolitycznych maleje)insulina dziala na tk.tluszcz(<synteze kw.tluszcz.i triglicerydow hamuje cyklaze adenylowa i tworzenieAMP.trawienie i wchlanianie jelitowe,w trawin.w jelicie cienkim biora udzial1sok trustowy(zawiera trypsynogen i chymotrypsyn-nieaktywne enz.proteolit,rybonukleaze i dezoksyrybonukleaze-enzymy trawiace kwasy rybonukleinowe i dezoksyrybonuklei,alfa-amylaze-enz.rozkladajacy polisacharyde do disacharydow,lipaze-enz.hydrolizujacy tluszcze roslinne i zwirzece o pkt.topnitnia nizszym od46C kw.tluszcz.i glicerolu)zolc(w trawieniu w jelicie cienk.wspoldzialaja sole kw.zolciow-sodowe i potasowe kwasu cholowego dezoksychol.i chenodezoksychol,kom.watr.wydzielaja kw.w postaci zwiazanej z tauryna lub glicyna,po zwiazaniu się tych kwasow z sodem lub potasem w przewodach zolc.tworza się odpowiednie sole,sole wydzielone do swiatla jelita:1.obnizaja nap.powierzchn2lacza się z produktami lipolizy3aktywuja lipaze)sok jelitowy(zawiera:aminopeptydazy-rozkl.peptydy do aminokkw,,enz.rozklad.kw.nukleinowe do pentoz zasad purynowych pirymidynowych i kw.fosforow,enzymy rozklad.poli i disacharydy do monasach,lipaza hydrolizujaca tluszcze obojetne do kw.tluszcz.wchlanianie-jelito czcze-odc.przewodu pokarmow.który wchlaniania najw.sklad.pokarm(mna zasadzie dyfuzji lub aktywny transport,kom.nablonkowe jelita czczego z rabkiem prazkowanym,czyi enterocytyt,zachow.się w stos.do zw.wchlanianych tak jakby mialy pory o sr.750pm,a bl.sluzowa jelita kretego jak gdyby miala mniejsze o sr.350pm,z kazdego odc.przew.pokarm.mogą być wchlaniane zw.dobrze rozp.w tluszcz,czast.o sr.mniejsz.od sr.porow i ladunku”-„dyfunduja zgodnie z gradient.stezen(np.woda –dyfund.przez bl.sluz.od nizszego do wyzsz.cisn.osmotycznego)zwiazki wieksze od sr.srednicy porow wchlaniaja się na zasadzie dyf.ulatwionej lub transp.aktywn.dzieki przejsciowemu wiazaniu się z nosnikiem(który jest w bl.kom.enterocytow,ten transp.wymaga zuzycia energi(zachodzi wbrew gradientowi)
Funcje nerek-utrzymywanie stalosci srodowiska wew.ustroju w zakresie gosp.wodn-elektrolit.*wydalnicza-usuwanie z moczem koncowych produktow przemiany materi,nie wydala substancji cennych dla ustroju*regulacyjna-zdolnosc do usuwania wody i substancji rozpuszczonych w wodzie tak aby obj.i sklad plynow ustrojowych pozostawal w wart.optymaln.te funkcje nerki spelniaja w pol.z elem uk.wewnatrzwydzielniczego-stabilizacja jonow wodorowych w plynach ustrojowych ,powiazanie z uk.regulacji hormonal(na analii nerowe dzialaja hormony)Nerka-8cm dl.b.dobrze ukrwiona-t.nerkowa dostarcza 90%calej krwi,t.nerkowa-dzieli się w nerce na szereg innych konczac się tetnicza doprowadzajaca krew do miaszu-wymiana.jednostka funkcjonalna nerki jest nefron(sklada się z klebusza i kanalikow nerkowych)ref.rdzeniowe-zageszczaja mocz,r.korowe-nie zageszczajaNefron-kanalik blizszy-proces resorbcji zwrotnej aminokwasow bialek i czsciowo wody (70%)w odcinku blizszym resorbowana glukoza jeśli nie to pojawia się w moczuPetla hanlego-zageszczenie moczu-naczynie proste i wl.nablonka ramie zstepujace petli:nieprzepuszalne dla elkktrolitow,dla wody tak, ramie wstepujace:nie woda i elektr,woda z ram.wstepujacego pobudza zgodnie z gradient.stezen naczynia proste:nadmiar wody i elektr.jest stale przez nie odprowadzany aby istnial gradient miedzy petla hanlego a miaszem.dalsze zageszczenie moczu zwiazane jest z dzialaniem aldosteronu-wplywajacego na resorbcje zwrotna sodu(wiaze wode)w kanaliku dalszym nefronu.zbiorczy odc.nefronu kontroluje go wazopresyna-wzrost cisn.osmotycznego powoduje wydzielanie wazopresyny która zwieksza wychwyt wody.gdy jej nie ma-bra resorbcji wody-wieksz.obj.moczucharkterystyka funkcji nerek-irens nerkowy-szybosc oczyszczania krwi z jakiejs substancji-czas.najczesciej okresla się dla inuliny.wydolnosc nerek-mniejsza gdy wysilek fiz.krew przeznaczona dla mm,skory.ograniczenie przeplywu krwi przez nerki-spadek kirensu.Filtracja klebuszkowa-osocze plynace naczyniami wlosowatymi klebuszkow nerk.podlega filtracji.osocze prznika przez kklebuszek nerkowy do torebki klebuszka pozniej kolejno przeplywa przez cz.blizsza kanalika nefr.i cz.dalsza,tworzacy się mocz odplywa przez kanalik zbiorczy i przewod brodawkowy do miedniczki nerkowej,sila napedowa filtracj jest cisn.hydrostatyczne krwi w nacz.wlos.klebuszkow.proces filtracji osocza w klebuszkach nerkowych zachodzi dzieki temu ze cisn.ostatyczne w nacz.wlosowatych klebuszka przewyzsza sume sil przeciwstawiajacych się filtracj,zatem cisn.hydrost.w nacz.wlosowatych klebuszka(pod jakim krew naplywa do klebuszkow:55mmHg)pomniejszone o Fprzeciwstawne:1cisnienie onkotyczne osocza warunkowane przez bialka wiazace wode-25mmHg.2cis.hydrostatyczne przesoczu w torebce klebowej 15mmHg.wielkosc filtracj zalezy od-efektywnego cis.filtracyjn.-przepuszczalnosci i globalnej pow.filtracyjnej.blona filtracyjna-trojwarstw.zachowuje się jak sito wyposazone w pory o fi3-4,inulina przechodzi swobodnie,cz.mioglobiny75%,hemoglob3%,bialka p.calkowicie zatrzymane-istotna w tym role odgrywa ujemny lad.elektr.trwale zwiazany ze wszystkimi warstw.bl.filtracyjnej zatrzymuja ujemnie naladowane albuliny mimo ze fi okna srodlonka sa>niż czast.albulin.stabilizacja filtracj-wart.cisn.hydrostatycznego w naczyniach wlosow.klebuszka charakteryzuje się duzą staloscia przy zmianach cis.
1.SLINA: wydziela się na drodze odruchu bezwarunkowego przy zetknieciu się pokarmu z bł sluzowa, bądź na sam widok bądź zapach na zasadzie odruchu warunkowego. Ok. 1.5L na dobe i pH 7.0 jest wydzielana do jamy ustnej przez trzy parzyste gruczoly: slinianke podjezykowa, podzuchwowa i przyuszna.Sklad sliny: woda, sucha pozostalosc czyli: bialko, mucyna, mocznik, kwas moczowy, cholesterol; substancja nieorganiczna czyli:sod, potas, wapn, magnez, chlor, fosfor; Slina surowicza zawiera enzym trawiacy wielocukry-alpha-amylaze slinowa, natomiast w slinie sluzowej wystepują mucyny-glikoproteidy ulatwiajace polykanie uformowanego kęsa. 2. SOK ZOLADKOWY jest wydzielany przez gruczoly bł sluzowej zoladka srednio w ilosci 3L w ciagu calej doby, o pH około 1.0; zawiera wode, sucha pozostalosc, zwiazki organiczne: bialko, azot calkowity, azot aminokwasow, kwas moczowy, zwiazki nieorganiczne: kwas solny wolny, sod, chlor; Regulacja wydzielania: dzieli się na trzy fazy: Glowowa- nazwanej dawniej faza nerwowa, wystepuje wydzielanie soku zoladkowego pod wplywem impulsow bienacych przez nerwy bledne, uczestnicza tu odruchy warunkowe jak i bezwarunkowe, wrodzone kiedy pokarm drazni receptory w blonie sluzowej. Acetylocholina uwolniona z zakonczen srodsciennych neuronow przywspolczulnych dziala na: komorki glowne blony sluzowej zoladka-bezposrednio i posrednio- poprzez neurony zawierajace peptyd uwalniajacy gastryne; komorki okladzinowe za posrednictwem histaminy i receptora histaminowego. W fazie zoladkowej zachodzi oddzialywanie na komorki dokrewne G znajdujace się w bl sluzowej zoladka, wydzielaja one do krwi gastryne, która na drodze humoralnej pobudza do wydzielania gruczoly bl sluzowej zoladka. W fazie jelitowej zachodzi zarówno pobudzanie jak i hamowanie czynnosci zoladka. Wytwarzana w dwunastnicy gastryna i cholecystokinina pobudzaja wydzielanie soku natomiast sekretyna dziala hamujaco. Za posrednictwem odruchujelitowo-zoladkowego nastepuje hamowanie oprozniania zoladka i wydzielania soku zoladkowego. Hormony kory nadnerczy, glikokortykoidy zwiekszaja wydzielanie natomiast hormony rdzenia nadnerczy adrenalina i noradrenalina hamuja jego wydzielanie. 3 MOTORYKA JELITA CIENKIEGO: blona miesniowa jelita cienkiego wykazuje: okresowe zmiany napiecia; skurcze odcinkowe zaznaczajace się okresowym pojawianiem się i zanikaniem okreznych przewezen jelita; skurcze perystaltyczne- rozpoczynaja się w dwunastnicy i przesuwaja się w postaci fali perystaltycznej z rozna predkoscia od 2 do 25 cm/s przez kolejne odc jelita cienkiego i jelita grubego az do odbytnicy. W czasi trawienia pokarmow wystepuja zarówno skurcze blony miesniowej jelita jak i ruchy kosmkow-polegaja a ich skracaniu się i wydluzaniu. Zmiany napiecia miesni, ruchy wahadlowe, skurcze odcinkowe a zwlaszcza skurcze perystaltyczne wystepuja na skutek pobudzania komorek nerwowych w splotach jelitowych. W splocie podsluzowym jelita i ąw splocie warstwy miesniowej jelita wystepuja neurony o roznorodnej funkcji:przewodzace pobudzanioe od receptorow w blonie sluzowej; posredniczace; unerwiajace komorki gruczolowe bl sluzowej; unerwiajace bl miesniowa jelita; unerwiajace naczynia krwionosne.MOTORYKA JELITA GRUBEGO podobnie jak w jelicie cienkim bl miesniowa wykazuje okresowe zmiany napiecia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne. Od 2 do 3 razy na dobe na skutek naciagania się jelita dochodzi do ruchow masowych. Tresc wypelniajaca jelito grube zostaje przesunieta w kierunku odbytnicy. Ruchy masowe wystepuja w pierwszej godzinie po spozyciu pokarmow na drodze odruchu zoladkowo-okrezniczego. 4.MECHANIZM POBUDZANIA Regularne wystepowanie skurczow perystaltycznych wyzwalane jest przez rozrusznik, który tworza komorki miesniowe gladkie warstwy podluznej blony miesniowej zoladka znajdujace się w sasiedztwie krzywizny wiekszej. W komorkach rozrusznika regularnie i spontanicznie wystepuje stan czynny, który rozprzestrzenia się n acala bl miesniowa, o czym swiadczy podstawowy rytm bioelektryczny BER- wystepujacy w tej okolicy zoladka. Transmitery uwalniane na drodze odruchowej z komorek nerwowych splotow autonomicznych zoladka i hormony zoladkowo-jelitowe przyspieszaja lub zwalniaja czestotliwosci wystepowania stanu czynnego w komorkach rozrusznika. 5 NERWOWA I HUMORALNA REGULACJA- Na skurcze toniczne bl miesniowej i perystaltyke zoladka maja wplyw czynniki nerwowe i humorlne. Nerw bledny poprzez przywspolczulne neurony srodscienne nsila skurcze i przyspiesza perystaltyke zoladka. Przeciwnie dzialaja nerwy wspolczulne. Czynniki hamujace na drodze odruchowej i humoralnej perystaltyke zoladka i zwalniajace jego oproznienie to: rozciagniecie scian dwunastnicy przez pokarm przechodzacy z zoladka, czemu towarzyszy zmniejszenie wartosci pH w dwunastnicy; zawartosc kwasow tluszczowych, czesciowo strawionych bialek i weglowodanow w tresci pokarmowej przechodzacej do dwunastnicy; sekretyna i cholecystokinina powstajace w dwunastnicy; wysokie cisnienie osmotyczne tresci zoladkowej dostajacej się do dwunastnicy.
2Wydolnosc fiz-okreslaja:sprawnosc frunkcji wspoldzialajacych w pokrywaniu zapotrzebowania tl.mm.i aktywn.proc.biochem.w mm.decydujacych o wyk.tlen.zrodel energi,zasoby substr.energ.w mm. I innych tkankach,sprawn.proces.wyrownujacych zmiany w srod.wew.org.spowodowane przez wys.friz.oraz tolerancja zmian zmeczeniowych.zaopatrzenie tkanek w tlen-wskaznikiem frunkcj jest max.ilosc tlenu która może być pobrana z powietrza i przetransport.z pluc do tkanek-czynniki determinujace-max.went.pluc(proporcja miedzy went.pl.aktuana a wielk.max.dowolnej went.pluc zalezy uczucie dusznosci)poj.dyfuz.pl,obj.i poj.tl.krwi(<poj.tl.krw+<erytrr.i hematokr+<lepkosci)max.obj.min.s,rozmiszczenie krrwi tloczonej przez s,miesn.przeplyw krwi.pod wpywem trrningu liczba nacz.wlosow.przypadajacych na1wl.miesn.<się-wzmozony przeplyw krw.mioglobina-transporter tlenu wew.kom.po przekroczeniu pewn.poz.intens.pracy <udzial procesow beztl.w wysilkowej przemianie materi-rownoczesnie czynnosciowa zachowana=<stezenia mlleczanu w kom.i we krwi obnizeniePh.zaopatrzeniemm w substr.enerrg-glikogen-pocz.wart.zmniejszona w war.glodu,im >pocz.wart.w kom.tym szybsze wyczerpanie <zuzycie u ludzi o malej wydoln,zdolnosc grrromadzenia glikogenu w mm.<trrrrening.friz.zdolnosc do wyk.dlugotrrrwalej pracy mm.zalezy od poczatk.zawart.glikog.w watrobie i aktywnosci glikogenolizy i glukoneogenezy.utlenianieWKToszczedza substrr.weglowodan(malo w org)ale hamuje glikolize(>wytw.mleczanu)tempo uwalnianiaWKTz trrriacylo gliceroli tk.tluszcz.zalezy od aktywnosci wspolcz.ukl.nerw.i czynnikow hormonalnych.zdolnosc wyrown.zmian wśród.wew.należy poj.ukl.bufor>zakwaszenie srrod.wew.kom.miesn.i krwi oraz sprawnosc terrmoregul,barrrdzo wazne usuwanie mleczanu przez watrrr(wykorzyst.w procesie glukoneogenezy)usuwany także przez utlenianiu w mm(aktywnosc zalezy od zawart.w kom.dehydrrrogenazymleczanowej typu serrcowego,<wFRTnizST)pobieranie tl.przez org-irlosc tl.jaka og.może probac wr czasire max.wyslku stanowri sumayczny wskazn.sprawn.funkcj zaopatrzenia tlenowegro i zuzycia tlenu w tk,zuzycie tl.zalezy od masy tk.aktywnych metabolicznie i zdolnosci wykorzyst.przez tk.procesow aerobowych jako zrodlo energi,rola w ksztalt.wielk.Vo2max.bierze udzial zespol czynnik.determinujacych zdoln.dostarcz.tl.do tk.(najw.znaczenie ma obj.min.serca)max.pobieranie tl.może być wykorzystane jako wskaznik wydoln.fiz.bo-Vo2max.wyznacza dla danego czl.gorna granice obciazen przy których może osiagnac rown.czynnosciowa,zapotrzeb.na tlen podczas wysilku jest to wielk.wydatku energ.w jedn.czasu w przeliczeniu na ilosc tl.potrzebna dla uzysk.tej energ.przy spalaniu podst.substr.energ.Vo2max.najcz.obliczamy na podst.pom.czest.skurcz.s.w czasie wysilk.submax
3Zmiany treningowe w ukl.ruchowym-koordynacja nerw-miesniowa-<precyzji i szybkosci ruchow,>kosztu enrgetycznego pracy w wyniku doskonalenia tech.ruchu,<sily uzyskiwanej podczas max.skurczu dowolnego,>kosztu energet.pracy(eliminacja zbednego na...
Aguuul6