Fizjologia rozrodu
CIĄŻA - zespół zjawisk, który towarzyszy rozwojowi zapłodnionego jaja.Kończy się porodem i następuje po nim połóg.
SPERMATOGENEZA - początek ok.10 rok życia. chłopca, ale nasienie zdolne do zapłodnienia pojawia się dopiero po kilku latach. Zmiany układu podwzgórzowo - przysadkowego powodują zwiększenie jąder i prącia. Wystąpienie owłosienia. Oraz obniżenia skali głosu. Dojrzewanie męskiej komórki trwa 74 dni. W kanalikach nasiennych . 3 etapy spermatogenezy : a) podział spermatogonii - tworzy się spermatocyt I rzędu b) podział spermatocytu I rzędu na 2 komórki : spermatocyty II rzędu c) spermiogeneza - spermatydy. Ostatnim etapem jest powstanie plemnika, który przesówa się do sieci jądra.
NASIENIE - ( sperma ) zawiesina plemników w osoczu.w płynie są związki : fruktoza, kwas cytrynowy , fosfotaza kwaśna i cynk. W jednym wytrysku wydala się 2 - 5 ml spermy a jest plemników - 50 - 70 mln/ml . po wytrysku nasienie jest gęste po 30 minutach upłynnia się .
OLIGOSPERMIA - poniżej 40mln plemników na 1 ml.
POLISPERMIA - powyżej 100mln na 1 ml.
KAPACYTACJA - uzdolnienie plemników do zapłodnienia. ( ruchliwość)
KOMÓRKI ŚRÓDMIĄSZOWE LEYDIGA - w nich tworzą się hormony steroidowe. Testosteron wydalany przez jądra.
WYTRYSK NASIENIA ( ejakulacja ) - gwałtowne wydalenie nasienia męskiego w końcowej fazie szczytowania pobudzenia seksualnego w czasie stosunku płciowego. Jest wynikiem drażnienia jąder, najądrzy, nasieniowodów, które regulują skórczami perystoltycznymi, które wyrzucaja nasienie do cewki moczowej.. jednocześnie pobudzane są : gruczoł krokowy i pęcherzyki nasienne. W dalszej fazie nerwy z krzyżowego odcinka rdzenia kręgowego pobudzają do skurczu mięśnie nasady prącia i rytmicznie zwiększają napięcie ciał jamistych co doprowadza do wytrysku.
WZWÓD PRĄCIA ( erekcja ) - wypełnienie krwią pod dużym ciśnieniem ciał jamistych prącia w następstwie rozszerzenia jego tętnic i zwężenia żył. Do wzwodu dochodzi w wyniku działania bodźców mechanicznych lub częściej bodźców psychicznych natury erotycznej. Ośrodki kierujące wzwodem są w częsci krzyżowej rdzenia kręgowego skąd impulsy biegną włóknami parasynaptycznymi do naczyń krwionośnych prącia. Podobny mechanizm ma wzwód łechtaczki.
JĄDRO - męski parzysty gruczoł płciowy. Kształt spłaszczonego jaja kurzego,dł ok. 5 cm. Szer.ok. 2,5 cm. Na tylnim brzegu jądra - najądrze. Z tyłu sa też naczynia krwionośne i przewód osprowadzajacy. Jądro otoczone jest - błoną białkową jądro podzielone jest na płaciki 9 ok. 200 ) wnętrze wypełniaja komory zrazikowe gdzie powstają plemniki. W cewkach nasiennych są 2 rodzaje komórek :
1) komórki płciowe
2) komórki Sertoliego. W płacikach jądra sa komórki Leydiga.
Czynność jądra - wytwarzanie plemników i androgenów. Regulowene jest przez gonadotropiny. Przysadkowe : FSH , LH . Choroby - ostre zapalenie jądra.
OWULACJA
1) wydzielanie komórki jajowej zdolnej do zapłodnienia
2) przygotowanie błony śluzowej macicy do ewentualnego zagnieżdżenia komórki jajowej. Złuszczanie się błony śluzowej macicy, objawia się krwawieniem miesiączkowym,. Długość takiego cyklu to zwykle 28 dni.
CYKL dzielimy na :
1) złuszczanie się błony śluzowej macicy
2) fazę folikularną ( 14 - 17 dni )
3) owulację - występuje w czasie 1 doby
4) faza luteralna ( 13-14 dni ) JAJNIK - żeński parzysty gruczoł płciowy . kształt migdała( 4 na 2 cm). Położony w miednicy małej po obu stronach macicy.
Składa się z 2 części
1) rdzennej( wewnętrznej )
2) szerokiej korowej pokrytej nabłonkiem.
Czynność jajnika - wytwarzanie dojrzałych komórek rozrodczych żeńskich ( jajo ). Czynność wewnątrzwydzielniczą.
Czynność jajników regulowana jest przez ośrodkowy układ nerwowy za pośrednictwem gonadotropin przysadkowych. Rytmiczne zmiany wydzielania w układzie wewnątrzwydzielniczym podzwgórze - przysadka - jajnik powodują cykliczne zmiany w śluzówce macicy ( cykl miesiączkowy ) i pochwy.
Choroby jajnika : przydatki; guzy.
MENARCHE - 1 miesiączka. 1 krwawienie miesiączkowe. ( 1 cykle bezowulacyjne ) Do wystąpienia miesiączki dochodzi pod wpływem nagłego zmniejszenia stężenia we krwi hormonów steroidowych; głównie progesteronu. Odbywa się to m.in. prostagladyn.krwawienie trwa 3-5 dni w tym czasie kobieta traci ok.50 ml . krwi Oprócz krwi wydzielina składa się w 25% z płynu obrzękowego , śluzu, fragmentów złuszczającej się błony śluzowej i komórek pochwowych oraz bakterii.
ENDOMETRIUM - jajnikowe hormony steroidowe w błonie śluzowej macicy.
FIZJOLOGIA MACICY
1) faza folikularna
a) w 4-9 dniu cyklu - gruczoły są wąskie, proste.
b) 10 - 12 dzień gruczoły wzrastają
c) 13-14 dzień wzrost gruczołów, rozszerzenie naczyń krwionośnych
2)faza lutealna
a)16 - 17 dzień gruczoły skracaja siętętniczki stają się spiralne
c) 18 - 24 dzień tętniczki wybitnie poskręcane
d) 25 - 26 dzień komórki podścieliska wykazują aktywnośće) mitotyczną
f) 27 - 28 dzień ustępuje obrzęk. Macica ulega powiększeniu w fazie folikularnej pod wpływem estrogenów.
POKWITANIE - okres między pojawieniem się pączka sutkowego a pierwszą miesiączką Przebieg pokwitania ( 10-12 rok życia ) zależy od : 1) czynnika rodzinnego - w jakim wieku nastąpiło to u matki 2) czynników zewnętrznych - przewlekłe choroby, budowa ciała, ruchliwość3) , warunki środowiska.
DOJRZEWANIE dzieli się na okresy :
1) okres ciszy hormonalnej i braku objawów pokwitania
2) rozwój pączka sutkowego, początek owłosienia łonowego , przemiany budowy sromu
3) rozwój sutków i rozszerzenie otoczki brodawki sutkowej, początek owłosienia pachowego, rozwój dużych i małych warg sromowych
4) całkowity rozwój sutków i uwypuklenie otoczki brodawkowej, całkowite owłosienie łonowe i pachowe, brak miesiączki
5) rozwój narządów płciowych jak u dorosłej kobiety, pojawienie się miesiączki
MENOPAUZA - ustanie miesiączkowania - u kobiety ok.50 roku życia Fazy zmian menopauzalnych:
1) okres przedmenopauzalny - wobec braku owulacji, cykle są jednofazowe
2) okres menopauzalny - z zatrzymaniem krwawienia miesiączkowego, wobec braku mechanizmu ujemnego sprzężenia zwrotnego
3) okres pomenopauzalny - zdecydowany spadek wydzielania estradiolu.
ZAPŁODNIENIE - połączenie owocytu oraz plemnika, które tworzą nowego osobnika. Odbywa się w jajowodzie ( w bańce jajowodu ) i polega na wniknięciu plemnika do komórki jajowej.
FAZA SPOTYKANIA SIĘ KOMÓREK PŁCIOWYCH :
1) przeniknięcie plemnika przez komórki otaczające komórkę jajową jest możliwe dzięki enzymom : hialuronidazie; akrazynie i neuramidazie.
4) połączenie komórek płciowych
5) aktywacja owocytu
6) powstanie zygoty ( diploidu ) 10h po wniknięciu plemnika tworzą się 2 przedjądrza .
ZAGNIEŻDŻANIE - czynne, całkowite wniknięcie zapłodnionego jaja w przygotowaną uprzednio błonę śluzową macicy - jest to początek ciąży.
HORMONY BIAŁKOWE:
1) gonadotropina kosmówkowa ( HCG )
2) laktogen łożyskowy ( HPL ) OKRES PORODU :
1) okres rozwierania szyjki macicy ( kilka, kilkanaście godzin )
2) okres wydalania płodu ( 30 - 90 minut )
3) okres wydalania i oddzielania łożyska ( kilka minut )
Aguuul6