KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI
PISMO ŚWIĘTE
STAREGO TESTAMENTU
REDAKCJA NAUKOWA KS. PROF. DR HAB. RYSZARD W. RUBINKIEWICZ SDB
Profesor zwyczajny KUL Członek Papieskiej Komisji Biblijnej
TOM V, część 1
PALLOTTINUM - POZNAŃ 2011
WSTĘP - PRZEKŁAD Z ORYGINAŁU KOMENTARZ - EKSKURSY
OPRACOWAŁ
HUGOLIN LANGKAMMER OFM
DOKTOR TEOLOGII DOKTOR NAUK BIBLIJNYCH PROF. TYT. KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO
Redaktor książki Ks. Zygmunt Falczyński
Projekt okładki Zbigniew Łoskot
© Copyright by Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2011
ISBN 978-83-7014-659-7
Nihil obstat Poznań, dnia 25 listopada 2010 roku Ks. prałat prof. dr hab. Jan Kanty Pytel, Cenzor
Imprimatur
Poznań, dnia 4 stycznia 2011 roku, N. 31/2011 Bp Marek Jędraszewski, Wikariusz Generalny Ks. Ireneusz Dosz, Kanclerz Kurii
Wydawnictwo Pallottinum, 60-959 Poznań, ul. Przybyszewskiego 30 skr. poczt. 23, tel. (61) 867-52-33; faks (61) 867 52 38 Internetowa Księgarnia Biblijna www.pallottinum.pl e-mail: pallottinum@pallottinum.pl Zam. 6/2011
SŁOWO WSTĘPNE
W 1971 r. ukazał się Komentarz do Ksiąg Ezdrasza-Nehemiasza (PŚST, t. V, cz. 2). Większość komentatorów przypuszcza, że Księgi Kronik mają tego samego redaktora, teologa, poniekąd i historyka nazwanego po prostu Kronikarzem. Wydaje mi się, że decyzja ks. prof. R. Rubinkiewicza, Konsultora Papieskiej Komisji Biblijnej i Redaktora serii komentarzy do Ksiąg Starego Testamentu (po śp. ks. prof. L. Stachowiaku), aby jeden autor opracował „Dzieło Kronikarskie” ma swoje uzasadnienie. Ciesząc się z zaufania, którym darzy mnie Prezes Polskich Biblistów, ks. Rubinkiewicz, chętnie przystąpiłem do niełatwego zadania opracowania 1-2 Km, jakkolwiek już od dłuższego czasu gromadziłem odpowiednie materiały i przez Ezd-Ne byłem także w pewnym stopniu przygotowany do komentowania 1-2 Krn. Struktura tego komentarza nie odbiega od wytycznych uzgodnionych z Wydawnictwem Pallottinum, któremu serdecznie dziękuję za podjęcie się trudu wydania tej książki.
o. Hugolin Langkammer
Lublin, w święto Ofiarowania Pańskiego 2008
BIBLIOGRAFIA
3 POMOCE NAUKOWE
Vanutelli P., Libri Synoptici Veteris Testamenti, Rom 1931.
Le Deaut R., Robert J., Targume des Chroniques, (AnBibl 51), Rom 1971.
Bendavid A., Parallels in the Bible, Jerusalem 1972.
Newsome J. D., A Synoptic Harmony of Samuel, Kings and Chronicles. With Related Passages from Psalms, Isaiah, Jeremiah and Ezra, Grand Rapids/Mi 1986 (Ppbck. 1990).
Kegler J., Augustin M., Synopse zum Chronistischen Geschichtswerk, (BEATAJ 1), Frankfurt a.M. 19912.
Kegler J., Augustin M., Deutsche Synopse zum Chronistischen Geschichtswerk, (BEATAJ 33), Franfurt a. M. 1993.
Mclvor St., The Targum of Chronicles, w: Cathcart K. u.a. (red.), The Aramaic Bible, 19, Edinburgh 1994.
Kalimi I., The Books of Chronicles. A Classified Bibliography, (Simor Bible Bibliographies), Jerusalem 1990.
4 KOMENTARZE
Ackroyd P. R., I i II Chronicles, Ezra, Nehemiah, (Torch Bible Commentaries), London 1973. Becker J., 1 Chronik, (NEB 18), Würzburg 1986.
Becker J., 2 Chronik, (NEB 20), Würzburg 1988.
Benzinger I., Die Bücher der Chronik, (KHC XX), Tübingen-Leipzig 1901.
Bertheau E., Die Bücher der Chronik, Leipzig 1854.
Van Den Born A., Kronieken, (Boeken van het Oudc Testament), Roermont-Maasdk 1960. Braun R. L., 1 Chronicles, (WBC 14), Waco/Tx. 1986.
Beckers H., Die Bücher der Chronik oder Paralipomenon, (Herders Bibelkommentar 1V/1), Freiburg 1952.
Cazelles H., Les livres des Chroniques, (La Samte Bible), Paris 1954.
Coggins R. J., The First and Second Books of the Chronicles, (CBC), Cambridge 1976.
Curtis I. L., Madson A. A., A Critical and Exegetical Commentary on the Books of Chronicles, (ICC 11), Edinburgh 1910, 19522.
Dillard R. B., 2 Chronicles, (WBC 15), Waco/Tx. 1987.
Elmslie W. A., The First and Second Books of Chronicles, (Interpreter’s Bible 3), New York 1954, 341-548.
Galling K., Die Bücher der Chronik, Esra, Nehemia, (ATD 12), Gottingen 1955, 19582. Goettsberger J., Die Bücher der Chronik oder Paralipomenon (HSchAT IV/1), Bonn 1939. Goldberg A. M., Die Heilige Schrift des Alten Testaments. Könige I, Könige II, Chronik I, Chronik II, Freiburg Basel Wien 1970.
Grindel J. A., The First Book of Chronicles, (Pamphlet Bible Series 17), New York 1973. Japhet S., I i II Chronicles. A Commentary, (OTL), Louisville/K. 1993.
Keil C. F., Biblischer Commentar über die nachexilischen Geschichtsbücher. Chronik, Esra, Nehemia und Esther, (BC V), Leipzig 1870.
Kittel R., Die Bücher der Chronik, (HK), Göttingen 1902.
Mangan G., 1-2 Chronicles, Ezra, Nehemiah, (Old Testament Message 13), Dublin 1982. Marchal L., Les Paralipomenes, (La Sainte Bible IV), Paris 1952, 5-252.
McConville J. G., Chronicles, (The Daily Study Bible), Edinburgh 1984.
Meyer I., Die Bücher der Könige - Die Bücher der Chronik, (SKK/AT 7), Stuttgart 1976.
BIBLIOGRAFIA #
Michaeli F., Les livres des Chroniques, d’Esdras et de Néhémie. (CAT XVI), Neuchâtel 1967. Myers J, M., I Chronicles and II Chronicles, (AncB 12/13), Garden City-New York 1965. Noordtzij A., De boeken der Kronieken I, (Körte Verklaring der Heilige Schrift met nieuwe vertaling), Kämpen 1937.
North R., Israel's Chronicle, Kansas 1963.
North R., The Chronicler. 1-2 Chronicles, Ezra, Nehemiah, w: Brown R. E. u.a. (red.), The Jerome Biblical Commentary, London-Dublin-Melbourne 1968, 402-438.
Osti, E., Trinquet, J., Premier et deuxième livre des Chroniques, (La Bible), Paris 1970. Randellini, P. L., Il libro delle Chronache, (La Sacra Bibbia), Torino-Roma 1966.
Rehm, M., Die Bücher der Chronik, (Echter Bibel), Würzburg 1949.
Rothstein J. W., Hnel J., Das erste Buch der Chronik, (KAT XVI1I/2). Leipzig 1927.
Roubos K., I i II Kronieken, (De Prediking van het Oude Testament lu. 1). Nijkerk 1969 u. 1972. Rudolph W., Chronikbücher, (HAT 1/21), Tübingen 1955.
Schökel A., Cronicas, Esdras, Nehemias, (Los Libros Sagrados 6). Madrid 1976.
Yan Selms M., I Kronieken, (TeU), Den Haag-Batavia 1939.
Van Selms A., II Kronieken, (TeU), Den Haag-Batavia 1947.
Slotki, I. W., Chronicles, (Soncino Books of the Bible), London-Jerusalem-New York 1952. Virgulin S., Libri delle Cronache, Roma 1975.
Williamson H. G. M., 1 and 2 Chronicles, (NCB), Grand Rapids-London 1982.
De Vries S. J., I and 2 Chronicles, (FOTL XI), Grand Rapids/Mi. 1989.
Japhet S., 1 Chronik, (HThKAT), Freiburg i. Br. 2002.
5 MONOGRAFIE, DZIEŁA ZBIOROWE. ARTYKUŁY
Abadie Ph., Salomon dans les Chroniques, DBS 10 (1987) 450-456.
Abadie Ph., Literaturbericht zur Chronikforschung, Transeuphratène L 1989. 170-176.
Abadie, Ph., La figure de David dans les livres des Chroniques. De la figure historique à la figure symbolique. Contribution à ¡’étude de l’historiographie juive à l’époque postexilique, (Thèse Doct., Inst. Cath.), Paris 1990.
Abrahamsky S., The Chronicler’s View of King Solomon, EI 16 (1982) 3-14.
Ackroyd, P. R., Criteria for a Maccabean Dating of Old Testament Literature, VT 3 (1953) 113-132.
Ackroyd P. R., Two Old Testament Historical Problems of the Early Persian Period, JMES 17 (1958) 13-27.
Ackroyd P. R., History and theology in the writings of the Chronicler, CTM 38 (1967) 501-515 (= tenże. The Chronicler in His Age, JSOTSS 101, Sheffield 1991. 252-272).
Ackroyd P. ...
Kopciuszki