DYREKTYWA RADY
z dnia 12 czerwca 1989 r.
w sprawie wprowadzenia środków mających na celu ulepszenie warunków BHP pracowników podczas pracy
(89/391/EWG)
RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 118a,
uwzględniając wniosek Komisji[1], wypracowany po konsultacji z Komitetem Doradczym ds. BHP,
we współpracy z Parlamentem Europejskim[2],
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[3],
a także mając na uwadze, co następuje:
art. 118a Traktatu EWG zakłada, że Rada powinna przyjąć, za pomocą dyrektyw, określenia odnośnie do minimalnych wymagań dla wprowadzenia ulepszeń, w szczególności dotyczących miejsca pracy, celem zagwarantowania większego stopnia ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników;
dyrektywa ta nie zezwala na zmniejszenie osiągniętego już stopnia ochrony w poszczególnych państwach członkowskich; państwa członkowskie uzgodniły, na warunkach określonych w Traktacie EWG, wprowadzenie ulepszeń w tym zakresie i ujednolicenie warunków przy zachowaniu wprowadzonych już ulepszeń;
pracownicy mogą być narażeni na wpływ niebezpiecznych czynników środowiskowych w miejscu pracy podczas wykonywania zadań związanych z ich pracą;
zgodnie z art. 118A Traktatu EWG, dyrektywy tego rodzaju nie powinny powodować administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które stanowiłyby czynnik uniemożliwiający tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw;
program Komisji dotyczący BHP[4] określa przyjęcie dyrektyw z zakresu BHP dla pracowników;
Rada, w swojej uchwale z dnia 21 grudnia 1987 r. w sprawie BHP w miejscu pracy[5], wzięła pod uwagę zamiar Komisji opracowania dla Rady w najbliższej przyszłości dyrektywy dotyczącej organizacji BHP pracowników w miejscu pracy;
Parlament Europejski przyjął w lutym 1988 r. cztery uchwały w wyniku debaty o ochronie rynku krajowego i pracowników; uchwały te wyznaczają również Komisji zadanie opracowania dyrektywy ramowej, która stanowiłaby podstawę dla przyszłych uszczegółowionych dyrektyw, biorących pod uwagę cały zakres zagrożeń łączących się z zagadnieniami BHP w miejscu pracy;
państwa członkowskie mają za zadanie wypracowanie ulepszeń w zakresie BHP pracowników na swoim terytorium; środki ochronne w zakresie BHP pracowników w miejscu pracy umożliwiają, w określonych okolicznościach, zachowanie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia innych osób znajdujących się w pobliżu;
systemy prawne państw członkowskich z zakresu BHP w miejscu pracy różnią się w sposób znaczny i wymagają udoskonaleń; również przepisy krajowe w tym zakresie, zawierające bardzo często określone specyfikacje techniczne i/lub swoiste normy, mogą powodować różne stopnie ochrony z zakresu BHP, wywołując zjawisko współzawodnictwa kosztem zagadnień BHP;
zagrożenie wypadkami przy pracy oraz chorobami zawodowymi jest ciągle zbyt wysokie; środki zapobiegawcze powinny być wprowadzone lub też udoskonalone bezzwłocznie celem zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników i uzyskania wyższego poziomu ochrony;
celem zapewnienia lepszej ochrony pracownicy i/lub ich przedstawiciele powinni być informowani o zagrożeniach odnoszących się do ich bezpieczeństwa i zdrowia oraz o przedsięwzięciach wymaganych celem zmniejszenia lub wyeliminowania tych zagrożeń; powinni oni uczestniczyć w planowanych przedsięwzięciach, za pomocą odpowiednio wyważonych działań i zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami;
konieczna jest wymiana informacji, nawiązanie dialogu i wzięcie udziału w przedsięwzięciach z zakresu BHP pomiędzy pracodawcami i pracownikami i/lub ich przedstawicielami za pomocą odpowiednich procedur i środków, zgodnie z przepisami krajowymi i/lub przyjętymi procedurami;
ulepszenia w zakresie BHP są celem, który nie powinien ograniczać się do rozważań ściśle ekonomicznych;
pracodawcy obowiązani są zasięgać informacji o najnowszych osiągnięciach technicznych i naukowych odnoszących się do projektowania miejsc pracy, istniejących zagrożeń przy realizacji przedsięwzięć i do informowania przedstawicieli pracowników o przysługujących im prawach w myśl niniejszej dyrektywy, celem zagwarantowania odpowiedniej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;
przepisy niniejszej dyrektywy mają zastosowanie i nie zmieniają istniejących i przyszłych przepisów obowiązujących Wspólnotę Europejską odnośnie do wszystkich zagrożeń, w szczególności zagrożeń wynikających z zastosowania, przy wykonywaniu zadań produkcyjnych, środków chemicznych, fizycznych i biologicznych określonych przez dyrektywę 80/1107/EWG[6], ostatnio zmienioną dyrektywą 88/642/EWG[7];
zgodnie z decyzją 74/325/EWG[8], Komitet Doradczy ds. BHP konsultuje się z Komisją, której zadaniem jest wypracowanie wniosków w tym zakresie;
konieczne jest ustalenie składu Komitetu, do którego wejdą członkowie nominowani przez państwa członkowskie, którego zadaniem będzie pomoc Komisji w pracach adaptacyjnych poszczególnych dyrektyw wspierających niniejszą dyrektywę,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ.
ROZDZIAŁ 1
UWAGI OGÓLNE
Artykuł 1
Cel
1. Celem niniejszej dyrektywy jest wdrożenie środków wspierających ulepszenia w zakresie BHP pracowników podczas wykonywania swoich obowiązków zawodowych.
2. W tym zakresie zawiera ona ogólne zasady dotyczące ochrony przed zagrożeniami zawodowymi i ochrony w zakresie BHP, eliminacji zagrożeń i czynników sprzyjających powstawaniu wypadków, informowania, konsultacji, wyważonego udziału, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami oraz szkolenia pracowników i ich przedstawicieli, jak również zawiera ona ogólne wytyczne odnoszące się do wdrożenia wymienionych zasad.
3. Niniejsza dyrektywa nie zmienia istniejących lub przyszłych przepisów krajowych i wspólnotowych, które byłyby bardziej korzystne dla ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników podczas pracy.
Artykuł 2
Zakres
1. Niniejsza dyrektywa będzie miała zastosowanie we wszystkich sektorach działalności, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym (przemysłowym, rolniczym, handlowym, administracyjnym, usług, szkolnictwa, oświaty i kultury, działalności rozrywkowej, itp.)
2. Niniejsza dyrektywa nie będzie miała zastosowania tam, gdzie istniałaby sprzeczność interesów - w odniesieniu do specyficznych aktywności usług publicznych i działalności społecznej, takich jak siły zbrojne czy policja lub też w odniesieniu do określonych dziedzin działalności w zakresie usług związanych z ochroną cywilną.
W powyższych wypadkach bezpieczeństwo i higiena pracy pracowników powinna być zapewniona w sposób możliwie jak najszerszy, z uwzględnieniem zasad i celów niniejszej dyrektywy.
Artykuł 3
Definicje
Stosownie do zawartości niniejszej dyrektywy wymienione poniżej terminy będą miały następujące znaczenie:
a) pracownik:
· osoba zatrudniona przez pracodawcę, włącznie z osobami prowadzącymi szkolenie i praktyki, wyłączając pomoce domowe;
b) pracodawca:
· osoba prawna lub osoba fizyczna, znajdująca się w stosunku zatrudnienia z pracownikiem i ponosząca odpowiedzialność za całość prowadzonych przedsięwzięć w firmie;
c) przedstawiciele pracownika o określonej odpowiedzialności za bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników:
· osoba wyznaczona, wybrana lub desygnowana, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami, celem reprezentowania pracowników przy rozwiązywaniu problemów wynikających z zakresu ochrony bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników podczas wykonywania ich czynności zawodowych;
d) prewencja:
· wszystkie czynności lub środki podejmowane lub planowane na każdym etapie działalności zawodowej w przedsiębiorstwie, zapobiegające lub zmniejszające możliwość wypadków przy pracy.
Artykuł 4
1. Państwa członkowskie powinny podjąć niezbędne kroki celem zapewnienia przestrzegania przepisów prawnych koniecznych do wdrożenia niniejszej dyrektywy w stosunku do pracodawców, pracowników i przedstawicieli pracowników.
2. Państwa członkowskie powinny w szczególności zapewnić odpowiednie środki kontroli i nadzoru.
ROZDZIAŁ II
ZOBOWIĄZANIA PRACODAWCÓW
Artykuł 5
Przepisy ogólne
1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom w każdym aspekcie odnoszącym się do ich pracy.
2. Jeśli, zgodnie z art. 7 ust. 3, pracodawca nominuje kompetentne osoby, nie zwalnia go to od odpowiedzialności w tym zakresie.
3. Zobowiązania pracowników w zakresie BHP podczas wykonywania czynności zawodowych nie powinny wpływać na zasady odpowiedzialności pracodawcy.
4. Niniejsza dyrektywa nie ogranicza zdolności państw członkowskich do wykluczenia lub ograniczenia odpowiedzialności pracodawcy wszędzie tam, gdzie zaistnieją nadzwyczajne lub nieprzewidzialne okoliczności, będące poza kontrolą pracodawcy lub też w wypadku wyjątkowych okoliczności, których konsekwencji nie można było uniknąć, pomimo stosowania wszystkich środków ostrożności.
W stosunku do państw członkowskich, wymieniona możliwość nie odnosi się do pierwszego akapitu.
Artykuł 6
Zobowiązania ogólne pracodawców.
1. W zakresie swojej odpowiedzialności pracodawca powinien przedsięwziąć środki niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, włącznie z zapobieganiem zagrożeniom związanym z wykonywaniem czynności służbowych, informowaniem i szkoleniem, jak również zapewnieniem niezbędnych ram organizacyjnych i środków.
Pracodawca powinien reagować na potrzeby i odpowiednio dostosowywać środki, biorąc pod uwagę zmieniające się okoliczności i środki zapobiegawcze, umożliwiające poprawę istniejącej sytuacji.
2. Pracodawca powinien wdrażać przedsięwzięcia odnoszące się do ust. 1 akapit pierwszy, na zasadzie następujących zasad ogólnych dotyczących prewencji:
a) zapobieganie zagrożeniom;
b) ocena zagrożeń, które nie mogą być wykluczone;
c) zwalczanie źródeł zagrożeń;
d) adaptacja procesów stosownie do potrzeb indywidualnych, w szczególności z uwzględnieniem specyfiki systemu funkcjonowania miejsca pracy, wyboru narzędzi pracy i doboru metod pracy i metod produkcji, co ma na celu w szczególności uniknięcie monotonii podczas wykonywania operacji roboczych przy określonej szybkości wykonywania tych czynności, jak również zredukowanie ich niekorzystnego wpływu na stan zdrowia;
e) dostosowanie do postępu technicznego;
f) zastąpienie działań niebezpiecznych operacjami, które nie są niebezpieczne lub też są mniej niebezpieczne;
g) odpowiedni rozwój spójnej polityki prewencyjnej, która uwzględniałaby zagadnienia techniczne, sposoby organizacji pracy, warunki pracy, odniesienia socjalne oraz wpływ współczynników odnoszących się do środowiska pracy;
h) priorytet ogólnych środków zapobiegawczych nad poszczególnymi środkami zapobiegawczymi;
i) dostarczanie pracownikom odpowiednich instrukcji.
3. Bez wpływu na inne zasady określone w niniejszej dyrektywie, pracodawca powinien również uwzględniać w planowanych przedsięwzięciach rodzaj działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa i/lub firmy:
a) Ocena zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy celem wyboru narzędzi i środków pracy, substancji chemicznych lub stosowanych preparatów i wyposażenia miejsc pracy. Stosownie do tej oceny i w takiej rozciągłości, jak to jest konieczne, środki prewencyjne oraz metody produkcji i sposoby pracy stosowane przez pracodawcę powinny:
- zapewnić zwiększenie poziomu ochrony pracowników dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy;
- być zintegrowane w zakres czynności i przedsięwzięć prowadzonych przez przedsiębiorstwo i/lub firmę, zgodnie z ich hierarchią;
b) przy zlecaniu części zadań pracownikom w tym zakresie należy brać pod uwagę ich możliwości w aspekcie BHP;
c) zapewnić, aby planowanie i wdrożenie nowych technologii było przedmiotem konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, jeżeli może to wpływać w konsekwencji na bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników i dotyczy wyboru narzędzi, procedur roboczych oraz określa specyfikę miejsca pracy;
d) podejmować odpowiednie czynności celem zapewnienia, aby jedynie ci pracownicy, którzy zostali odpowiednio poinstruowani, mieli dostęp do miejsc, w których istnieje odpowiednio duży stopień zagrożeń.
4. Bez wpływu na inne zasady określone w niniejszej dyrektywie, przy realizowaniu różnych przedsięwzięć w odniesieniu do określonego miejsca pracy, pracodawca powinien współpracować w zakresie wdrażania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i, ze względu na rodzaj aktywności zawodowych, powinien koordynować swoje przedsięwzięcia w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym oraz informować o nich odnośnych pracowników i ich przedstawicieli.
5. Przedsięwzięcia odnoszące się do bezpieczeństwa i higieny pracy nie powinny w żaden sposób obciążać pracowników kosztami finalnymi.
Artykuł 7
Czynności z zakresu ochrony i prewencji
1. Bez wpływu na zobowiązania odnoszące się do art. 5 i 6, pracodawca powinien wyznaczyć jednego lub kilku pracowników celem zapewnienia odpowiedniego stopnia ochrony i zapobiegania zagrożeniom podczas pracy - w ramach przedsiębiorstwa i/lub firmy.
2. Wyznaczenie pracowników do odpowiednich czynności z zakresu ochrony i zapobiegania zagrożeniom podczas pracy nie powinno powodować sytuacji dla nich niekorzystnych.
Wyznaczeni w powyższym celu pracownicy powinni dysponować odpowiednim czasem, umożliwiającym spełnienie przez nich swoich zobowiązań, wynikających z niniejszej dyrektywy.
3. Jeżeli tego rodzaju przedsięwzięcia ochronne i zapobiegawcze nie mogą być organizowane wskutek braku odpowiednio kompetentnego personelu w przedsiębiorstwie i/lub firmie, to pracodawca powinien wówczas sporządzić listę odpowiednich osób kompetentnych z zewnątrz (odpowiednik usług świadczonych z zewnątrz).
4. Po sporządzeniu przez pracodawcę listy powyższych osób, odpowiedzialnych i kompetentnych, przedsiębiorca powinien ich poinformować o czynnikach mających wpływ na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników; powinni oni również posiadać dostęp do informacji określonych w art. 10 ust. 2.
5. We wszystkich wypadkach:
- wyznaczeni pracownicy powinni posiadać odpowiednie kompetencje oraz odpowiednie środki do przeprowadzenia tych przedsięwzięć;
- osoby z zewnątrz wykonujące określone czynności lub też osoby poinstruowane powinny posiadać odpowiednie zdolności i dysponować odpowiednimi środkami ochrony osobistej oraz
- liczba wyznaczonych pracowników oraz poinstruowany personel, świadczący usługi z zewnątrz, powinna być wystarczająca, celem spełnienia wymagań organizacyjnych, odnoszących się do przedsięwzięć ochronnych i zapobiegawczych, zważywszy wielkość przedsiębiorstwa i/lub firmy oraz zagrożenia, na które narażeni są pracownicy, jak również ich podział w ramach całego przedsiębiorstwa i/lub firmy.
6. Sposób ochrony i zapobiegania zagrożeniom związanym z BHP, który jest przedmiotem niniejszego artykułu, powinien wchodzić w zakres odpowiedzialności jednego lub kilku pracowników, jednego lub kilku zespołów świadczących usługi (wewnętrznego lub zewnętrznego) - w ramach przedsiębiorstwa lub firmy.
Pracownicy lub firmy powinni, jeżeli jest to konieczne, pracować razem.
7. Państwa członkowskie powinny określić, biorąc pod uwagę rodzaj aktywności zawodowych i wielkość przedsiębiorstwa, kategorie przedsięwzięć, w których pracodawca, zakładając że jest on kompetentny, może ponosić odpowiedzialność we własnym zakresie za przedsięwzięcia, określone w ust. 1.
8. Państwa członkowskie powinny określić niezbędny zasób wiedzy i umiejętności, określony w ust. 5.
Może okazać się konieczne ustalenie odpowiedniego zakresu obowiązków określonego w ust. 5.
Artykuł 8
Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, zwalczanie pożarów i ewakuacja pracowników, istniejące potencjalne zagrożenia
1. Pracodawca powinien:
- przedsięwziąć odpowiednie środki celem zapewnienia pierwszej pomocy, w nagłych wypadkach, możliwości zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, st...
bhp.KarolKa