Ruchy_i_wspolnoty_w_Kosciele.pdf

Ruchy i wspólnoty w Kościele

po Drugim Soborze Watykańskim

1. Wprowadzenie

Katolicy, często ludzie młodzi szukają stale nowych form realizowania swojego

chrześcijaństwa. Tworzą się ruchy i nieformalne grupy. Pragnieniem jednostek, które

zapoczątkowują nowe prądy jest zazwyczaj odnowa życia duchowego w Kościele - stąd

powstaje ogólne określenie ruchy odnowy, ruchy reformatorskie (słowo ruch mówi tu o

jakiejś zmianie - intencyjnie jest to zmiana w kierunku dobra, odnowienia, powrotu do

źródeł). Z czasem autentyzm ruchów, poprawność ich doktryny się weryfikuje i wzbogacony

zostaje Kościół o nową duchowość i nowe formy apostolstwa, lub grupa /sekta odłącza się od

jedności i zamiera lub trwa. Sobór Watykański Drugi stał się natchnieniem i stworzył klimat

sprzyjający powstawaniu wielu nowych i dynamicznemu rozwojowi istniejących ruchów i

wspólnot.

2. Z historii.

Od samego początku życia Kościoła pojawiają się prądy i ruchy odnowy, wywierające na

życie Kościoła znaczący wpływ. Część z tych ruchów ulegała z czasem instytucjonalizacji,

inne zaś pozostały w klimacie spontaniczności i charyzmatycznego zaangażowania. Niektóre

zanikły, inne wykazują dynamiczny rozwój. Nowe ruchy pojawiają się już w starożytności .

Występujące niekiedy silne jednostki tworzyły nieraz na bazie jakiejś grupy czynne lub

kontemplacyjne rodziny zakonne. Średniowiecze przyniosło w tej dziedzinie (obok pewnych

sekt) dwa wielkie zakony: dominikanów i franciszkanów. Wchodząc w erę nowożytną

zauważamy powstawanie bractw i świeckich instytutów. Aniela Merici (1470-1540)

propaguje życie w świecie ideałem rad ewangelicznych. Jean Leunis (Belgia) zapoczątkowuje

ruch Sodalicji Mariańskich (znany obecnie pod nazwą Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego).

Wiek XX to powstanie Akcji Katolickiej, ruchu z Szensztat, Fokolarini, Cursillo.

Sobór Watykański II , będący nowym, świeżym powiewem Ducha Świętego Odnowiciela

i dokonujący odnowy Kościoła na wszystkich frontach jego życia stał się także

wyzwolicielem iskier zapalających chrześcijan do dynamicznego tworzenia coraz to nowych

grup, wspólnot, prądów, duchowości i ruchów. Duch Święty “ośmielony” niejako i

zaproszony przez Kościół zgromadzony na Soborze kędy chce wylewa swój ogień na cały

świat. Zadziwiający jest tak dynamiczny rozwój takich ruchów jak Odnowa w Duchu

Świętym , czy Neokatechumenat. Wymieńmy teraz bardziej i mniej znane ruchy, zatrzymując

się na dwóch: Odnowie w Duchu świętym , oraz Neokatechumenacie.

3. Współcześnie istniejące ruchy i wspólnoty

Za doświadczonym znawcą katolickich ruchów odnowy ks. Eugeniuszem Weronem SAC 1 ,

autorem wielu książek i opracowań nt. teologii powołania i apostolatu świeckich cytuję

nazwy dwudziestu ruchów , które brały udział w pierwszym międzynarodowym kongresie

ruchów odnowy kościelnej (Rzym, 23-27 września 1981):

Arka

Jean Vanier

Francja 1964

Comunione e Liberazione ks. Luigi Giusani

Włochy 1954

Chrześcijańska Wspólnota

Wychowania

o. Jean M.Rousseau

Francja 1977

Wspólnoty życia

chrześcijańskiego

o. Jean Leunis

Włochy 1563

Kultura i Wiara

Brazylia 1976

Cursillos de Cristianidad

Hiszpania 1949

Eau Vive

Marta Robin

Francja 1967

Equipes Notre Dame

ks. Henryk Caffarel

Francja 1930

Światło-Życie

ks. Fr. Blachnicki

Polska 1954

Kościół-Świat

ks. Antonio Fallico

Włochy1976

Focolarini

Chiara Lubich

Włochy1943

Międzynarodowy Ruch

Oazowy

Włochy 1950

Ruch Odnowy w Duchu

Świętym

USA 1967

Ruch Apostolski z Szensztat ks. Józef Kentenich

Niemcy 1914

Sodalitium Christiane Vitae

Peru 1971

Christ, Comunion, Liberation

Uganda1970

Bractwo Jezusowe

Francja

Pro Sanctitate

ks. Gugl. Giaquinta

Włochy1947

Żiva Cerkiew

Słowacja1955

F.I.E.S.

Włochy1957

Chrześcijańska Agape

Czechosłowacja

Istnieją również:

Zjednoczenie Apostolstwa Katolickiego

Opus Dei

Taize i Sobór Młodych

Akcja Katolicka

Listy te trzeba jeszcze uzupełnić o nazwy innych ruchów i wspólnot działających w Kościele

powszechnym i w Polsce:

 Rodzina Radia Maryja

 Żywy Różaniec

 Rycerstwo Niepokalanej

 Czciciele Miłosierdzia Bożego

 Stowarzyszenie Rodzin Katolickich

 Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

 Czciciele Niepokalanego Serca NMP

 Ruch Anonimowych Alkoholików i inne ruchy trzeźwościowe

 Ruch Domowego Kościoła (Oaza Rodzin) w ramach Ruchu Światło Życie

 Neokatachumenat

 Ruch Obrony Życia

 Skauci / Harcerstwo

 Zespoły Charytatywne

 Trzeci zakon św. Franciszka

 Krucjata Maryjna

 Legion Maryi

 Klub Inteligencji Katolickiej

 Grupa pielgrzymkowa

 Czciciele Serca Pana Jezusa

 Straż honorowa

 Ewangelizacja 2000

 Chór parafialny

 Rada parafialna

 Świeccy Szafarze Komunii świętej

 Orkiestra parafialna

 Krąg biblijny

 Verbum

 Zespół synodalny

 Schola

 Rodzina Rodzin

 Przymierze Rodzin

 Ruch Pomocników Maryi Matki Kościoła

 Ruch Totus Tuus

 Maitri

 Soli Deo

 Ku cywilizacji Miłości

 Wspólnota Krwi Chrystusa

 Ruch Rodzin Nazaretańskich

 Ruch ku Lepszemu Światu

 Konferencja św. Wincentego a Paulo

 Spotkania Małżeńskie

 Wspólnoty Wieczernikowe

Ruchy w Kościele powinny być także ruchami kościelnymi. W tym celu muszą spełniać

pewne kryteria:

 uświęcanie

 prawowierność nauki

 trwała i autentyczna komunia z papieżem i biskupem

 apostolskość

 zaangażowanie w służbie człowiekowi

 uznanie prawa pluralizmu w tworzeniu ugrupowań kościelnych

Istnieje porównanie Kościoła do orkiestry, w której każdy ochrzczony wezwany jest do granie

na jednym instrumencie, danym mu przez Ducha Świętego.

Obraz ten stosowany bywa do Kościoła parafialnego, ale można go także użyć względem

Kościoła powszechnego, gdzie różne ruchy to jakby poszczególne instrumenty. Ruchy, które

ożywiają, ubogacają i służą Kościołowi, najczęściej tworzą małe wspólnoty, w których

członkowie ruchu stają się ewangelizowani i ewangelizujący. Realizuje się tak więc zarówno

idea stałej formacji jak i apostolstwa. Wspólnoty tworzone przez różne ruchy odpowiadają na

zapotrzebowanie i oczekiwanie chrześcijanina aby być akceptowanym i aby służyć innym i

akceptować ich. W braterskiej wspólnocie przeżywa się głęboko kontakt z Panem Bogiem,

świadomość szczególnego posłannictwa, misji do spełnienia, poprzez podjęcie i spełnienie

konkretnej posługi. Charakterystyczną cechą współczesnych ruchów jest ich różnorodność

i wielokształtność. Niektóre z nich posiadają stałe i silne struktury, przynajmniej w centrum

ruchu, inne natomiast unikają jakiejkolwiek organizacji. Właśnie te amorficzne ruchy osiągają

szybko wysoki stopień rozpowszechnienia i przyciągają duże grupy ludzkie.

4. Odnowa w Duchu Świętym,

zwana również odnową charyzmatyczną jest przykładem bardzo szeroko

rozpowszechnionego ruchu. Nie jest ona organizacją, nie prowadzi ewidencji swych

członków, nie ma sztywnych struktur. Spotkania grup modlitewnych odbywają się jednak na

ogół regularnie - przeważnie raz na tydzień. Charakterystyczną cechą ruchu odnowy jest

modlitwa uwielbienia i radosnego dziękczynienia. Wspólnota wiary wzrasta i żywi się

słowem Bożym. Na Spotkaniu modlitewnym zawsze czyta się i rozważa Pismo Święte.

Uczestnicy spotkania w świetle słowa życia dzieli się swoimi osobistymi refleksjami i

doświadczeniami. Spotkanie przygotowuje zwykle grupa animatorów blisko

współpracującym z kierownikiem duchowym grupy, którym powinien być ksiądz.

Odpowiedzią ruchu charyzmatycznego na potrzebę ewangelizacji są spotkania zwane

Seminarium Odnowy w Duchu Świętym , organizowane w dużych grupach, które oprócz tego

gromadzą się w małych grupach (do 10 osób). Seminarium trwa 7-10 tygodni. Jego treścią

jest głoszenie kerygmatu, rozważanie słowa

Bożego, katecheza i wezwanie do przeżywania Seminarium na codziennej modlitwie

indywidualnej. Spotkania modlitewne, rozważanie słowa Bożego, atmosfera małych grup

mają pomóc katolikowi do pogłębienia życia religijnego. Wykorzystywane są różne dary

Ducha Świętego z uzdrawianiem, prorokowanie, i językami włącznie, największym darem jak

wiemy pozostaje oczywiście miłość. Jeżeli spotkania modlitewne prowadzone są właściwie i

gdy zachowana jest czystość nauczania wówczas ważnymi owocami Odnowy są: pobożność

eucharystyczna, głębokie wejście w studium Pisma Świętego, oraz zaangażowanie na rzecz

potrzebujących, chorych i innych spraw Kościoła lokalnego i powszechnego. Początki

Odnowy w Duchu Świętym sięgają czasów zaraz po Soborze Watykańskim Drugim, jednak do

jej powstania przyczyniło się pentekostalne przebudzenie Kościołów i wspólnot w północnej

Ameryce (jednym z pionierów tego przebudzenia był Denis Benett).

Protestanckie częściowo korzenie, z których czerpie ruch charyzmatyczny mają niekiedy

niebezpieczny wpływ na formację we wspólnotach Odnowy w Duchu Świętym. Jednym

z podstawowych błędów na jakie w tym zakresie narażona jest Odnowa stanowi “zacieranie

różnic między kapłaństwem służebnym, związanym ze święceniami i kapłaństwem

powszechnym, które posiada swój fundament w Chrzcie Świętym” 2 . Wynikiem tego błędu

jest czasem izolowanie kapłana od wspólnoty, nauczanie przesiąknięte doktrynami

protestanckimi, w ostateczności formalna schizma . 3 Członkowie Kościoła wraz ze swoimi

duszpasterzami mają obowiązek badać wspólnoty charyzmatyczne, aby wydały one właściwy

owoc. To co grozi charyzmatykom, to elitaryzm, fundamentalizm biblijny, przeciwstawiające

się równocześnie autentycznym zasadom Pisma Świętego i nauce Kościoła. Duszpasterze

muszą w myśl słów św. Pawła: “Ducha nie gaście, proroctwa nie lekceważcie. Wszystko

badajcie, a co szlachetne - zachowujcie” /1Tes 5,19-21/

5. Neokatechumenat

Droga Neokatechumenalna, podobnie jak Odnowa w Duchu Świętym dąży do ożywienia

życia chrześcijańskiego i tak jak ruch charyzmatyczny rozprzestrzeniła się w wielu miastach i

miejscowościach w Polsce i na całym świecie. Formacja, jaka dokonuje się na drodze

neokatechumenalnej jest bardziej niż u charyzmatyków szczegółowo określona i opracowana

w kilkunastoletnim programie. Dokonuje się ta formacja w ramach celebracji liturgii słowa

i podczas zgromadzenia eucharystycznego / najczęściej sprawowanego nie w pomieszczeniu

kościoła, lecz w różnych salach/, w czasie spotkań domowych w kilka osób oraz podczas

jedno- lub kilkudniowych konwiwencji wyjazdowych. Neokatechumenat obficie czerpie z

Pisma Świętego. Słowo Boże jest często czytane, wyjaśniane, komentowane spontanicznie w

kontekście życia, rozważane w małych grupach i dużych wspólnotach. Wspólnoty

neokatechumenalne posługują się bogatą symboliką, szczególnie w liturgii. Symbole są w

katechezach przedstawiane i opisywane. Droga neokatechumenalna trwa długo (około 12-15

lat) i jest podzielona na etapy. Po drodze dokonuje się rytów, obrzędów, wtajemniczeń,

skrutiniów itp. Z jednej strony widać pozytywne owoce drogi: rodziny pojednane, otwarte na

życie i pragnące nieść Ewangelię na cały świat. Liczne powołania kapłańskie i zakonne,

wielki zapał misyjny 4 .

Mimo tak pozytywnej wypowiedzi samego papieża nie sposób nie dostrzec różnych

czyhających niebezpieczeństw:

a. Swoisty ezoteryczny charakter, tajemnica zakryta dla tych, którzy na drogę dopiero

wchodzą lub przyglądają się z boku.

b. Brak wewnętrznej reformowalności, brak komunikacji dół - góra.

c. Brak teologiczno-katechetycznego szkolenia dla członków wspólnot.

d. Brak uznania przed-neokatechumenalnego życia chrześcijańskiego. Neokatechumenat

utożsamiany jest z chrześcijaństwem. Odejście od Drogi traktuje się jak odejście od

Chrystusa, od Kościoła, od zbawienia.

e. Przemiana człowieka wiązana jest z wydarzeniami na drodze, jakby one

identyfikowały się z duchową przemianą człowieka nie wiązana z jego długotrwałym

moralnym wysiłkiem .

f. Wartości ludzkie /praca, nauka, rodzina, przyjaźń/ są traktowane jako przeszkoda w

realizacji chrześcijaństwa neokatechumenalnego.

g. Rola prezbitera jest sztucznie ograniczona do funkcjonariusza kultycznego

/Eucharystia, pokuta/. Prezbiter, a nawet i Biskup praktycznie nie mają żadnego

wpływu na życie wspólnot neokatechumenalnych.

h. Wyżsi katechiści wymagają od podwładnych bezwzględnego posłuszeństwa, a swoje

decyzje utożsamiają z działanie Ducha Świętego.

i. Niepokojąca jest wypaczająca interpretacja niektórych słusznych postaw moralnych,

co prowadzi do przedkładania obowiązków neokatechumenalnych ponad obowiązki

wobec najbliższych / tzw. “słowo o nienawiści”/. Postuluje się publiczną szczerą

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: