zaimki rzeczowne.docx

Zaimki rzeczowne (w funkcji rzeczownika odpowiadają na pytania: kto? co?), możemy wyróżnić kilka ich rodzajów:

• osobowe: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one:

Mnie możesz zaufać.
Tobie naprawdę trudno dogodzić.
Lubię cię w tej fryzurze.
Trzeba będzie mu jakoś pomóc.
Z nią lepiej nie chodzić na zakupy.
Nauczyciel powiedział nam o planowanym teście.
Możemy z wami pójść na basen?
Jak oni znajdują na to wszystko czas?
Dziadek opowiadał im o tym, jak walczył w Normandii.
Nic o nich nie wiemy.

Formę dłuższą: mnie, ciebie, tobie, jemu stosujemy na początku zdania oraz po przyimku.
Krótszej: mi, cię, ci, mu użyjemy w środku zdania.
Mnie ten film się nie podobał.
Proszę, podaj mi cukiernicę.
Jemu można całkowicie zaufać.
Więcej już mu nic nie powiem.

Forma dłuższa wyraźniej eksponuje osobę, o którą chodzi w wypowiedzi. Zdarza się czasem, że sami musimy zorientować się, jakiej wersji zaimka użycie będzie stosowniejsze.

– Cześć Wojtek! Przyniosłam ci coś!
– Mnie? Naprawdę?
– Tak! Ale to niespodzianka! Bratu nic nie mów!
– Jemu? W życiu! To straszna gaduła. Już mu nigdy nie zaufam. Jego w ogóle nie biorę pod uwagę.
– Dobra! Do rzeczy! Mam bilety na mecz Wisła Kraków : Real Madryt.
– Super! Wiedziałeś, jak mnie uszczęśliwić!

• wskazujące: on, tamten, ten, ta, to, ów:

Ten kot jest chyba chory?
Tamci ludzie powinni udzielić nam pomocy.
Ci nie mają czasu, tamci nie wiedzą, czego chcą, a ja nie mogę dłużej czekać.
To było wspaniałe!

• zwrotne: się
zwykle używamy ich przy czasowniku, chcąc wyrazić stronę zwrotną:

Oczywiście stosujemy go także w innych przypadkach w stronie czynnej lub biernej.

Przyjaciele powinni mieć do siebie zaufanie.
W końcu uświadomiłam sobie swój błąd.
W wyborach Mistera Szkoły Krystian głosował na siebie.
Tomek lubi się dużo uczyć.
Marta i Tadeusz są ze sobą już od dziesięciu lat.
O sobie Zosia zawsze wyraża się najpochlebniej.
Przygotowałam sobie pyszną kolację.
Właśnie przypomniał sobie o prośbie kolegi.

Zapamiętaj, że powszechnie używana forma se (celownik) jest błędna i nieelegancka!

• pytające: któż, cóż, kto, co:

Któż mógł przewidzieć taki rozwój wypadków?
Cóż mogę ci poradzić w tej sytuacji?
Kto odwiezie Kasię do domu?
Co ty tutaj robisz o tej porze?

• względne: kto, co

Nauczyciel upomniał tego, kto cały czas przeszkadzał.
Policja wiedziała już, kto był sprawcą kradzieży.
Chętnie jem to, co ugotuje moja żona.
Z wrażenia zupełnie zapomniałam, co chciałam kupić.

• przeczące: nikt, nic

Nikt nie powinien dowiedzieć się o tej sprawie.
W dzisiejszych czasach nikomu już nie można zaufać.
Wezwany do chorego lekarz nie mógł już nic zrobić.
W tym bałaganie niczego nie można znaleźć.

• nieokreślone: ktoś, coś, ktokolwiek, cokolwiek, byle co, lada kto, lada co, kto bądź, co bądź

Ktoś na pewno będzie miał ochotę kupić ten samochód.
Na śniadanie jem zazwyczaj byle co.
W tej sprawie coś mi nie daje spokoju.
Ktokolwiek poprosi mnie o pomoc, jestem do usług.

Zapamiętaj Warto pamiętać, że w korespondencji, zwracając się w formie zaimka do adresata, musimy użyć wielkiej litery!
Pragnę Ci donieść w kilku słowach…
Przesyłam Ci pozdrowienia…
Tęsknię za Tobą…
Cały czas Was wspominamy…

Test sprawdzający opanowanie wiadomości o zaimkach

Test sprawdzający opanowanie wiadomości o zaimkach

1. Przeczytaj poniższe zdania wstawiając dłuższe lub krótsze formy zaimków w odpowiednich formach gramatycznych:
(0-3p.)

A. (Ona) teraz nie ma w domu, ale przyjdę do (ona) jutro.
B. Chciałbym przeprowadzić z (oni) wywiad, ale nie mam jak (oni) o tym powiedzieć, ponieważ nie znam języka migowego.
C. Przyjrzyj się (oni) dobrze, ponieważ będziesz musiał (oni) narysować.

2. Który z poniższych zaimków jest zaimkiem przysłownym?
(0-1p.)

A. kto,
B. tyle,
C. wtedy,
D. czyj.

3. Uzupełnij zdanie odpowiednią formą zaimka on:
(0-1p.)

(On).................... takiej tajemnicy nie powierzę.

4. Uzupełnij podane związki odpowiednimi zaimkami:
(0-4p.)
A.................... pan,.................... kram.
B. Nie ma............... złego,............. by na dobre nie wyszło.
C. Śpi............. suseł.
D.............. Jaś................. nie nauczy.............. Jan nie będzie umiał.


5. Uporządkuj podane zaimki, wpisując je w odpowiednie części tabelki:
(0-4p.)
Co, tyle, ile, wasz, się, wtedy, którędy, wszędzie, kiedyś, ja, mój, siebie, twój, taki, tamtędy, skąd, sam, czyj, nikt, tu, dokąd, kto, nasz.

6. Przekształć poniższy tekst tak, aby uniknąć powtórzeń.
(0-2p.)

Jacek ostatnio przeczytał dobrą powieść Gustawa Morcinka. Jacek przeczytał powieść bardzo szybko i pożyczył powieść koledze. Jednak powieść Morcinka nie podobała się koledze Jacka, więc już następnego dnia Jacek otrzymał powieść z powrotem.
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
...