zagadnieniaOPC - opracowane2.docx

Treść zasady pierwszoplanowości i pomocniczości

Pierwszoplanowość systemów krajowych – obowiązek zapewnienia skutecznej ochrony w prawie krajowym i skutecznych środków ochrony; gwarancje pierwszoplanowości w art. 13 i 52 EKPC

Pomocniczości (subsydiarności) – najpierw prawo krajowe, a później systemy międzynarodowe; skarżący może pominąć skorzystanie ze środków krajowych, jeżeli jak wskazano w art. 35 środki te nie są uregulowaniem zgodnym z powszechnymi zasadami prawa międzynarodowego 

Prawo do skutecznego środka ochrony prawnej w prawie krajowym (art. 13 EKPC): zakres podmiotowy i przedmiotowy, akcesoryjny charakter, autonomiczność

Zakres podmiotowy – każdy; każda o.f., ale również o.p., która może korzystać z praw konwencji

Zakres przedmiotowy – naruszenie , które jest rozumiane szeroko, oceniane są prawo i praktyka (ocena nie jest ona zależna od pewności korzystnego rozstrzygnięcia dla skarżącego; ważne jest czy dany środek może zmienić sytuację prawną),naruszenie wynika z przepisów prawa, praktyka organów władzy publicznej w ujęciu funkcjonalnym; prawa i wolności zagwarantowane przez Konwencję i Protokoły

Akcesoryjny charakter -  sporne roszczenie na gruncie konwencji; zasadny zarzut naruszenia jednego z praw; żeby mówić o oprawie do środka odwoławczego musi istnieć tzw. sporne zdarzenie lub  uzasadniony zarzut  naruszenia praw i wolności gwarantowanych na gruncie Konwencji;; zastosowanie warunkowane jest zestawieniem z innymi normami Konwencji, zawartymi w art. 2-12 oraz Protokołach Dodatkowych; niesamodzielność art. 13 nie oznacza jednak, że stwierdzenie naruszenia gwarancji skutecznego środka musi być poprzedzone złamaniem gwarancji materialno – prawnej.

Autonomiczne znaczenie- nie ma konieczności badania czy doszło czy nie do naruszenia prawa materialnego; nie dochodzi do absorpcji w przypadku przewlekłości postępowania i art. 13 jest autonomiczny wobec art. 6; brak konieczności badania przez Trybunał czy doszło do naruszenia prawa czy wolności, bada czy jest skuteczny środek odwoławczy, jeśli nie ma to stwierdza, że został naruszony art. 13.

Relacja między art. 13 i art. 6 EKPC (Kudła przeciwko Polsce)

Art. 6 stanowi lex specialis wobec art. 13. Oznacza to, że w wielu przypadkach dochodzi do absorpcji. Art. 13 wzmacnia gwarancję z art. 6, jeżeli orzeka się o naruszeniu art. 6 to nie orzeka się o naruszeniu art. 13, odwrotnie już nie zawsze, art. 6 stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 13. Jednak istnieją wyjątki od tej tezy jak w przypadku sprawy Kudła v. Polsce. W przypadku przewlekłości postępowania art. 13 jest autonomiczny wobec art. 6 i nie zachodzi absorpcja. Art. 13 w ten sposób wzmacnia gwarancję rzetelnego procesu. W powyższej sprawie nie było  skutecznego środka przeciwdziałającego lub wynagradzającego taki stan rzeczy. Obecnie jest środek w ustawie o skardze na przewlekłość (2004 r.).

W wyroku Kudła v. Polska Trybunał zmienił filozofię patrzenia na relację między art. 6 a art. 13 EKPC w kontekście naruszenia prawa do rozpatrzenia sprawy w „rozsądnym terminie”. Jak wskazał Trybunał, prawo do rzetelnego procesu, zawierające wymóg rozsądnego czasu postępowania, jest mniej skuteczne, jeżeli wewnętrzny porządek prawny nie przewiduje możliwości przedstawienia skargi z tego tytułu w pierwszym rzędzie władzom krajowym. W konsekwencji Trybunał przeniósł na systemy krajowe bezpośredni ciężar udostępnienia skarżącym odpowiednich środków odwoławczych służących realizacji prawa do „rozsądnego terminu” postępowania. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Kudła v. Polska niewątpliwie ma charakter precedensowy, albowiem, jak wskazano, zmienił podejście Trybunału odnośnie do relacji między art. 6 a art. 13 EKPC, w następstwie czego w krajowych porządkach prawnych państw stron Konwencji musi istnieć skuteczny środek odwoławczy umożliwiający zaskarżenie przed władzami krajowymi naruszenia gwarancji wynikających z art. 6 EKPC, w tym prawa do rozpatrzenia sprawy „w rozsądnym terminie”, a Trybunał władny jest ocenić, czy taki środek prawny w danym systemie prawa jest skuteczny w rozumieniu art. 13 EKPC.

Skuteczność krajowych środków ochrony prawnej w EKPC (Kudła przeciwko Polsce)

Skuteczny środek to taki, który przeciwdziała naruszeniu lub kontynuowaniu naruszenia praw człowieka oraz zapewnia odpowiednie wynagrodzenie naruszenia. Ocena nie jest ona zależna od pewności korzystnego rozstrzygnięcia dla skarżącego. Ważne jest czy dany środek może zmienić sytuację prawną. Skuteczny w prawie jak i praktyce. Nie musi być to środek sądowy, a gdy nie jest sądowy, to ocena skuteczności obejmuje kompetencje organu czy gwarancje.

Konstrukcja polskiej skargi na przewlekłość postępowania, w szczególności: zakres stosowania ustawy o skardze na przewlekłość, pojęcie przewlekłości, kryteria oceny, skutki prawne skargi

Ma zastosowanie w postępowaniu przygotowawczym, sądowym i egzekucyjnym. Skarga nie służy:  w toku postępowania dyscyplinarnego, na przesądowe postępowanie administracyjne, w postępowaniu przed TK. Naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki (działania i zaniechania). Postępowanie wszczynane skargą ma charakter pochodny i incydentalny. Jest to postępowanie odrębne.  Skargę skład się do sądu, który prowadzi postępowanie, a on przekazuje właściwemu sądowi (wyższa instancja). Sąd zawiadamia Skarb Państwa i służą mu prawa strony.

Zakres podmiotowy – (art. 3 ustawy) strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu; skargę może złożyć w postępowaniu:

- karnym -> storna przewlekłego postępowania, pokrzywdzony;

- cywilnym -> interwenient uboczny (kto ma interes prawny), uczestnik postępowania, strona

- administracyjnym (???) -> skarżący, uczestnik postępowania na prawach strony

Zawartość skargi:

- żądanie stwierdzenia przewlekłości (obligatoryjne)

- przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie (obligatoryjne)

- żądanie sumy pieniężnej (fakultatywne)

Przewlekłość - trwało dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotnie dla wyjaśnienia sprawy albo dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej orzeczenia sądowego (art. 2 ustawy)

Termin jest różny w  zależności od sprawy. Kryteria brane pod uwagę:

- terminowość i prawidłowość

- charakter sprawy (zawiłość itd.)

- znaczenie stron

- zachowanie się stron

Szkoda nie jest brana pod uwagę. Sam fakt przewlekłości jest ważny.

Kryteria:

- złożoność sprawy, w tym czas trwania postępowania, wobec którego postawiono zarzut przekroczenia rozsądnego terminu jego rozpatrzenia oraz ilość szczebli instancyjnych, na poziomie, których sprawa była rozpatrywana

- znaczenie sprawy dla interesów skarżącego, w tym szczególne okoliczność wskazujące na potrzebę zachowania staranności dla szybszego rozstrzygnięcia sprawy

- przyczynienie się skarżącego do przewlekłości postępowania poprzez wskazanie czynności prawnych oraz pozaprawnych, które spowodowały opóźnienie w rozpoznaniu sprawy i w jakim zakresie

- zachowanie organów sądowych odpowiedzialnych za prowadzenie sprawy

Skutki skargi:

- kwota pieniężna (z budżetu sądu lub komornika; nie orzekano kwot, a jeśli już to tylko 20%, Trybunał znał, że niewłaściwe prawo i praktyka; ma w sposób szczególny spełniać kryteria strasburskie -> Tur v. Polska; kwota musi uwzględniać: czas trwania przewlekłości, przyczyny, charakter postępowania, dolegliwość stosowanych środków przymusu, wpływ strony ma przewlekłość)

- zlecenie czynności na nasz wniosek, przyspieszenie czynności  sądowych, prokuratorskich lub komorniczych

Nie ma odwołania od wyroku.

Art. 6 EKPC: zakres podmiotowy i przedmiotowy (pojęcie postępowania sądowego – wyroki w sprawach Siałkowska i Wilkowicz)

Prawo do sądu ma związek z zasadą rządów prawa (zasada ta nie będzie należycie realizowana, gdy nie będzie zapewnione prawo do sądu). Orzecznictwo uznaje dostęp do sądu jako przesłankę i część składową prawa do rzetelnego procesu (Golder v. Zjednoczone Królestwo). Art. 6 bardzo szeroko interpretowany, by zapewnić jak największą ochronę praw człowieka. Pewne ograniczenia są możliwe ze względu na interes publiczny. Nadrzędnym i wyłącznym celem tego art. jest zagwarantowanie sprawiedliwego procesu. Prawo do sądu obejmuje nie tylko prawo do spowodowania wszczęcia postępowania, ale też do sądowego rozstrzygnięcia sporu. Fakt, że skarżący mógł wnieś powództwo nie wystarcza do uznania, ze prawo to zostało zrealizowane (Michaylow V. Bułgaria).

Zakres podmiotowy – każdy.

Zakres przedmiotowy - każdy ma  prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej; prawo dostępu do sądu, prawo do sprawiedliwego procesu

Gwarancje państwa:

- skuteczny dostęp do sądu – umożliwia rozpatrzenie sprawy w zakresie wymaganym ze względu na jej przedmiot

- właściwa organizacja sądownictwa – państwo jest zobowiązane stworzyć odpowiednią strukturę sądów; sąd musi być ustanowiony przez ustawę (utworzenie sądu, ustalenie jego właściwości i reguł powoływania składów orzekających)

- bezpłatna pomoc prawna – pomoc finansowana z funduszy publicznych, więc dopuszczalna odmowa ze względu na brak wystarczających szans powodzenia spawy

- sądowe rozstrzygnięcie – sąd niezawisły, bezstronny i ustanowiony przez ustawę, rozstrzygnięcie w rozsądnym terminie; ostateczny charakter wyroków, ale istnieje też możliwość odwołania

Prawo dostępu do sądu: standard wynikający z wyroku w sprawie Siałkowska przeciwko Polsce, w tym zakres obowiązków państwa, znaczenie zasady skuteczności poszanowania i ochrony praw człowieka

Siałkowska – odmowa sporządzenia kasacji przez adwokata z urzędu; nie mogła skorzystać z ochrony sądowej; rząd zarzucił, ze adwokat nie jest organem państwowym, ale trybunał stwierdził, ze państwo powinno w inny skuteczny sposób zapewnić dostęp do sądu; w tej sprawie tego nie zapewniono; prawa zagwarantowane w konwencji muszą być skutecznie i praktycznie zagwarantowane; przymus adwokacko-radcowski powinien być zniwelowany przez np. darmowe porady prawne. Kwestia terminów odmowy sporządzenia skargi kasacyjnej przez adwokatów (radców prawnych). Trybunał zauważył, że przepisy polskiego prawa nie określają terminów, kiedy klient powinien zostać poinformowany o odmowie sporządzenia skargi kasacyjnej. W wyniku takiej sytuacji, klient jeśli jest poinformowany o odmowie sporządzenia skargi kasacyjnej przez adwokata późno, to nie ma realnej możliwości uzyskania opinii innego prawnika. Trybunał zauważył, że na podstawie Konwencji nie ma ogólnego obowiązku zapewnienia pomocy prawnej w postępowaniach cywilnych.

Wykonywanie wyroków: standard wynikający z wyroku w sprawie Wilkowicz przeciwko Polsce

Wilkowicz – renta dla inwalidy wojennego; art. 6 i art. 1 Protokołu I (prawo do poszanowania mienia); postępowanie sadowe- obejmuje tez wykonanie wyroku i jest objęte gwarancjami  art. 6; Trybunał oceniał całość postępowania -> nie było zadośćuczynienia w odpowiedni sposób; wykonywanie wyroku musi być traktowane jako integralna część procesu sądowego; naruszono powyższe artykuły.

Naruszeniem prawa do sądu jest odmowa wykonania orzeczenia przez władze lub jego bezpodstawne odwlekanie. Gdyby było to możliwe, oznaczałoby to brak skutecznej ochrony sądowej. Trybunał na wstępie podkreśla, że w sytuacji, kiedy ostateczna decyzja administracyjna, przyznająca prawo jednostce, nakłada zobowiązania na Państwo, nie należy oczekiwać od jednostki wszczynania odrębnego postępowania egzekucyjnego. Trybunał podkreśla, że nie wymaga się od skarżących wyczerpania więcej niż jednej ścieżki dochodzenia swoich praw, w sytuacji, kiedy istnieją równoległe środki prawne w różnych gałęziach prawa. Jest rzeczą skarżącego wybranie środka prawnego, który jest dla niego najbardziej właściwy w konkretnych okolicznościach sprawy.

Odnośnie skargi na podstawie art. 6 Konwencji, Trybunał podkreśla, że prawo do sądu byłoby iluzoryczne, gdyby krajowy system prawny Państwa Strony zezwolił, by ostateczne, wiążące orzeczenia nie były wykonywane ze szkodą dla jednej strony. Byłoby czymś niezrozumiałym, gdyby art. 6 § 1 opisywał w szczegółach proceduralne gwarancje przyznane stronom – postępowanie, które jest sprawiedliwe, publiczne i przeprowadzone w rozsądnym terminie – bez ochrony wykonania orzeczenia; rozumienie art. 6 jako regulującego wyłącznie kwestie dostępu do sądu i postępowanie przed nim, prowadziłoby do sytuacji niezgodnych z zasadą rządów prawa, którą Państwa Strony zobowiązały się szanować z chwilą ratyfikacji Konwencji. Dlatego na potrzeby art. 6 wykonanie wyroku wydanego przez jakikolwiek sąd musi być traktowane jako integralna część „procesu sądowego”.

Wytok Trybunału, który ma charakter ostateczny musi zostać wykonany, państwo musi wypłacić zadośćuczynienie oraz wydać środki ogóle  i indywidualne, w celu zakończenie stanu niezgodności z Konwencją. Pod nadzorem Komitetu Ministrów, państwo ma swobodę wyboru środka, za pomocą których wykona wyrok.

WYROKI TYBUNAŁU MUSZA BYĆ WYKONYWANE

1.                 Musi zostać wypłacone słuszne zadośćuczynienie gdy Trybunał je orzeknie

2.                 Muszą zostać podjęte środki indywidualne wobec skarżącego przez  państwowo: na obowiązek wznowienia postępowania

3.                 Podjęcie środków generalnych: należy je podjąć defekt systemowy

Art. 6 EKPC: płaszczyzny ochrony

Płaszczyzny:

a) sprawiedliwe rozpatrzenie w sprawie cywilnej

b) sprawiedliwe rozpatrzenie w sprawie karnej - Sąd musi rozpatrzeć w rozsądnym terminie (kryteria: skomplikowany charakter sprawy, sposób postępowania władzy publicznej [w tym sądów], sposób postępowania skarżącego, znaczenie sprawy dla skarżącego). Powołanie się na art. 6 ust.1 jest możliwe gdy: zapadłe rozstrzygnięcie jest dla sporu przesądzające lub gdy wywiera skutek na spór. Zasadniczo powyższe kryteria rozstrzygane są tak samo przy sprawie cywilnej i karnej. Jednak ze specyfiki karnej wynikają pewne istotne okoliczności, które muszą być brane pod uwagę -> kryteria zaostrzające ocenę (np. pobyt w areszcie) lub osłabiające ocenę (np. liczba oskarżonych i świadków)

Stosowania art. 6 EKPC w „sprawach cywilnych”: warunki zastosowania; pojęcie sprawy cywilnej (czynniki); kategorie postępowań zaliczonych do cywilnych; wyłączenia przedmiotowe i podmiotowe (status funkcjonariuszy publicznych w kontekście art. 6 EKPC: standard wynikający ze sprawy Pellegrin przeciwko Francji oraz Vilho Eskelinen i inni przeciwko Finlandii)

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Pojecie praw i obowiązków cywilnych jest niezależne (od statusu prawnego w krajowym porządku prawnych, charakteru źródła stanowiącego jak dany spór powinien być rozstrzygnięty, charakteru organu władzy publicznej uprawnionego do rozstrzygnięcia tego sporu) i autonomiczne. Rozumienie krajowe ma znaczenie pomocnicze.

Warunki:

- musi istnieć spór

- spór rozumiany w sensie materialnym, a nie formalnym

- spór rzeczywisty i poważny

- musi mieć charakter prawny (dotyczy rozstrzygania praw i obowiązków uznanych w prawie krajowym i mających cywilny charakter)

- może być rozstrzygnięty na drodze sądowej

Sprawa cywilna:

- regulowana przez prawa prywatne

- prawo publiczne – prywatnoprawny charakter danego prawa albo powiązana z kwestiami czysto ekonomicznymi lub w istocie ekonomiczne kwestie; treść lub skutek ma rozstrzygające znaczenie

Przykłady postępowań cywilnych:

- spory miedzy osobami prywatnymi,

- spory miedzy osobą prywatną a publiczną (muszą mieć aspekt majątkowy, np. pozwolenia na sprzedaż alkoholu, budowę),

- postępowanie dyscyplinarne,

- aspekt publicznoprawny przeważa nad prywatnoprawnym (np. sprawy socjalne, pomoc społeczna, wypłata rent i emerytur), sprawa Moskal v. Polska,

- spory, które nie mają charakteru majątkowego, ale w istocie dotyczą spraw osobistych lub praw człowieka,

-  postępowanie przed TK, ale w zależności od przedmiotu sprawy

Nie są sprawą cywilną – prawo podatkowe i celne, sprawy imigracyjne (wyjątek pozwolenie na pracę dla cudzoziemca), sprawy dotyczące postępowań wyborczych -> wyłączenia przedmiotowe

Wyłączenia podmiotowe – funkcjonariusze publiczni

Okresy:

- do 1997r. – funkcjonariusze wyłączeni

- 1997-2007r. – Pellegrin v. Francja;  wprowadzono kryterium funkcjonalne, gdy funkcjonariusz bierze bezpośrednio udział w wykonywaniu władzy publicznej, to nie może powołać się na art. 6;, wyłączone są spory z państwem, pewne kategorie funkcjonariuszy nadal wyłączone – służby mundurowe (np. policja, siły zbrojne)

- po 2007r. – Vilho Essekelinen; domniemanie, ze wszyscy funkcjonariusze publiczni korzystają z ochrony na gruncie art. 6; domniemanie to może być obalone przez państwo, gdy wykaże, ze wykluczyło w wyraźnie w swoim prawie krajowym dostęp takiego funkcjonariusza do wymiaru sprawiedliwości oraz państwo musi udowodnić, ze to ograniczenie było obiektywnie uzasadnione interesem państwa, przedmiot sporu musi być związany z udziałem w sprawowaniu władzy

Pojęcie sądu na przykładzie spraw dot. orzekania przez asesorów sądowych (dot. grup, w których były omówione prezentacje na ten temat)

U nas nie było prezentacji. Organ sądowy – autonomiczne pojęcie; nie jest przesądzająca kwalifikacja w prawie krajowym. Ważne jest to czy organ spełnia wymogi sądu jaki stawia KE i organ umocowany  ustawowo, niezawisły i bezstronny. Sąd musi rozpatrzeć w rozsądnym terminie (kryteria: skomplikowany charakter sprawy, sposób postępowania władzy publicznej, sposób postępowania skarżącego, znaczenie sprawy dla skarżącego).

Geneza EKPC, EKPC jako „zbiorowy pakt przeciwko totalitaryzmowi”, relacja z powszechnym systemem ochrony praw człowieka

Jest to akt Rady Europy. Powstał w  Rzymie 4.11.1950r. W życie wszedł 3.09.1953r. (10 ratyfikacji). Jest wiążące dla 47 państw (jej przyjęcie wymogiem członkowstwa do RE).  Mechanizm obrony praw człowieka jest najbardziej skuteczny na świecie, bo opiera się na działalności międzynarodowego sądu w pełni dostępnego dla jednostek i wydającego w pełni wiążące wyroki dla państw (odpowiedzialność za niezastosowanie się). EKPC to zbiorowa gwarancja praw człowieka. W Preambule – zagwarantowanie praw człowieka jest wyjściem dla dalszych standardów i ochrony. Konwencja miała być mechanizmem międzynarodowym. Skarga międzynarodowa – obligatoryjna, a indywidualna – fakultatywna. Trybunał miał charakter fakultatywny.

Na początku EKPC obejmowała tylko prawa osobiste. Przeciwieństwo Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, która ma bardzo szeroki katalog praw (pełen katalog: osobiste, społeczne, polityczne, gospodarcze).

Konwencja miała być zbiorowym aktem przeciwko totalitaryzmowi, ponieważ prawa w niej zawarte mają być alarmem dla państw członkowskich, jeśli gdzieś są łamane to może ktoś chce wprowadzić system totalitarny. Strach po II wojnie światowej. Odwołanie do Powszechnej Deklaracji ONZ w preambule.

Celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady, stanowiące ich wspólne dziedzictwo, oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny.

EKPC jako zbiorowa gwarancja praw człowieka, charakter zobowiązań wynikających z EKPC

EKPC to zbiorowa gwarancja praw człowieka. EEKPC to traktat prawotwórczy. O Konwencji jako zbiorowej gwarancji praw człowieka mówi jej preambuła : „Zdecydowane jako Rządy Państw europejskich działających w tym samym duchu i posiadających wspólne dziedzictwo ideałów i tradycji politycznych, poszanowania wolności i rządów prawa, podjąć pierwsze kroki w celu zbiorowego zagwarantowania niektórych praw wymienionych w Powszechnej Deklaracji.” Podejmują pierwsze kroki w celu uzyskanie progresywnej ochrony poszanowania standardów. Dochodzi do zbiorowego zabezpieczenie niektórych prawa z deklaracji. Deklaracja nie jest wiążącą umową międzynarodową EKPCZ, dot. tylko praw osobistych. Każdy ko wstępuje do RE musi przyjąć Konwencję i wszyscy muszą respektować jej prawa bo podlegają jurysdykcji Trybunału. Zobowiązanie do reagowania na łamanie praw człowieka w innych państwach i w swoim.

Zbiorowa ochrona- celem ustanowienia była ochrona przed systemem totalitarnym, a jej ratyfikacja jest obowiązkowa dla wszystkich. Trybunał zaczął działać w 1959r. wtedy tylko 8 państw zgodziło się na podleganie mu.

Wynikają z niego zobowiązania o charakterze obiektywnym (przestrzeganie zobowiązań bez wskazania przyczyn, np. Irlandia Płn. v. Zjednoczone Królestwo).

Skarga międzypaństwowa w systemie EKPC: znaczenie i istota, przesłanki, praktyka, kazus Grecji

Art. 33 i 35. To skarga jednego państwa przeciw drugiemu (strony konwencji), że narusza prawa zawarte w konwencji lub protokole dodatkowym. Brak takiego ograniczenia skutkuje tym, że skarga międzypaństwowa może dotyczyć każdego naruszenia postanowień Konwencji. Tym samym, przedmiotem skargi nie musi być gwarantowane przez Konwencję prawo lub wolność jednostki, ale równie dobrze może być nim zarzut nieprzestrzegania ostatecznego wyroku Trybunału. Trzecim sposobem, jak się wydaje o najłagodniejszych skutkach natury politycznej, jest wniesienie skargi, której przedmiotem jest pytanie dotyczące zgodności z postanowieniami EKPC ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej innego państwa-strony. Z uwagi na to, że w trybie tym nie wymaga się przykładów dokonanych naruszeń praw i wolności, skargę wniesioną w ten sposób, słusznie zresztą, określa się mianem skargi o charakterze abstrakcyjnym. Przykładem skargi rozpatrzonej w tym trybie jest sprawa Danii, Norwegii, Szwecji, Holandii przeciwko Grecji z 1970 r.  Trzeba wyczerpać środki odwoławcze. Skarga w ciągu 6 miesięcy od ostatecznej decyzji. Procedura funkcjonuje, ale rzadko (poniżej 20). 6 konfliktów po II wojnie światowej.

Przesłanki:

- skargę może złożyć każde państwo-strona Konwencji

- przedmiotem skargi ma być naruszenie postanowień konwencji lub jej protokołów

- w zależności od rodzaju zarzutów istnieje względny obowiązek dotrzymania terminu i wyczerpania krajowych środków odwoławczych; zależy od treści zarzutu i okoliczności konkretnej sprawy

Sprawa grecka -> KE uznała, ze nie trzeba spełniać kryterium subsydiarności, a więc terminu też nie; generalny zarzut niezgodności z konwencją władzy legislacyjnej i administracyjnej; nie ma indywidualnych naruszeń

Sprawa Irlandzka -  wymóg subsydiarności; wskazano ok. 100 indywidualnych uszczerbków

- skarga nie musi dotyczyć obywatela państwa, które ją składa, służy jednak ochronie naruszeń praw przysługujących na mocy Konwencji i jej Protokołów

- skarga ma charakter actio popularis, nie poturbuje żadnego uzasadnienia

Konflikty:

- Grecja v. Zjednoczone Królestwo -  w związku z działalnością na Cyprze, aneksja Cypru do Zjednoczonego Królestwa, a po II wojnie światowej stan wyjątkowy, bo partyzanci wystąpili przeciwko Zjednoczonemu Królestwu

- Austria v. Włochy – konflikt w Tyrolu Płd, traktowanie obywateli Austrii

- grupa skarg przeciwko Grecji – reżim Czarnych Półkowników, represje i środki wobec obywateli, zwieszono prawa, likwidacja partii, wniosły: Szwecja, Dania, Holandia; orzeczono, że działania niezgodne z konwencją i Grecja narusza prawa; Grecja wystąpiła z RE i wypowiedziała Konwencję; w 1974r Grecja na nowo przystąpiła do RE

- Cypr v. Turcja (związane z okupowanie terytorium Cypru przez Turcję)

- Irlandia Płn. v. Zjednoczone Królestwo – grupa spraw dotycząca Cypru Płn.; okupacja Turcji

- Gruzja v. Rosja – naruszenie praw obywateli Gruzji, a od 2009r. związane  z konfliktem zbrojnym

Wypowiedzenie EKPC

Uregulowane w art. 58 EKPC. Możliwe wypowiedzenie po upływie okresu 5 lat od daty, w której stała się stroną EKPC. Okres wypowiedzenia trwa 6 miesięcy (zawarty w notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego RE, który poinformuje o tym Wysokie Układające się Strony). Powyższe wypowiedzenie nie zwalnia Wysokiej Układającej się Strony od zobowiązań wynikających z konwencji w okresie 6-miesięcznego wypowiedzenia (do czasu gdy w...