Gazety wojenne 117 - Ameryka Poludniowa.pdf

(12893 KB) Pobierz
Wprawdzie Ameryka
Południowa pozostała
na
uboczu
wydarzeń
II wojny
światowej,
jednak obli-
cze polityczne i
społeczne
jej
państw
niejedno-
krotnie
kształtowało się
na fali wojny domowej -
jak
w Kolumbii, w której równowaga polityczna
okupiona
została daniną
krwi...
Kolumbia roku 1948
Dnia
9
kwietnia 1948
r.
wczesnym
popolu-
i
lojalności
wo-
bec
Ameryki
Północnej
ukoronowane
zo-
staly w 1936
r.
podpisaniem
w
Buenos
Aires
deklaracji
,,0
zachowaniu
i
utrzymani u
po-
koj
u". Deklaracj i,
która
wskazuje
jednocze-
ś
ni
e
na
podob i
eństwa
w struktu rze
państw
Ameryki
Połudn i
owej
"nierozerwalnie
zwią­
zanych ze
sobą
wobec
zewn ętrz
nego
zagro-
żen
i
a"
.
Owe
starania
- jak
pokaże
historia,
uzasadnione
-
będą
miały
na
celu
uzależ­
nienie
polityczne
Ameryki
Południowej
od
Stanów Zjednoczonych
i jej
l
oja
ln
ość.
Co
prawda
stanowisko (i
pronazistowskie
sym-
patie
ludn
ości )
Argentyny, Chile,
Brazylii
i
Urugwaju
podczas
wojny
udowodni
,
że
W
ysiłki
Stanów Zjednoczonych,
by
związać Amerykę
Południową
więzami
jedności
Ameryka
Południowa
daleka
jest
od spój-
n
ości
,
nie
wywrze
to jednak
większego wpły­
wu
na
przebieg
wydarzeń ,
mimo
obawo
nie-
mieckie roszczenia
do holenderskiej
Guja-
ny
czy
francuskich
Karaibów. Dopiero
zimna wojna,
zm
uszająca
wrogie
sobie obo-
zy
do
wzmocnienia
ich kontroli
nad
podłe­
głym
i
sobie strefami
wpływów,
doprowadzi
do otwartych
konfliktów. Stanowisko Sta-
nów Zjednoczonych,
wykluczaj ące
jakiekol-
wiek
przemiany
społeczn e,
zaowocuje
krwa-
wymi
przewrotami,
nierzadko
wojnami
do-
mowymi,
w
których
kluczową
rol ę odgrywać
będ ą
armie
poszczególnych
państw,
których
kadry
szkolone
będą
nie
gdzie
indziej, jak
w
koszarach
FOIt AI111ador
i
F0I1
Gulick,
czy
w
US School o[
fh
eAmelieas
...
dniem
w
ś
ród mi
eściu
kolumbijskiej
stol
icy
Bogoty
został
zamordowany
Jorge
Eliecar
Gaitan,
populistyczny przywódca,
będ
ący
ulubi
eńcem
mas. Podana przez radio infor-
macja
o
mordzie
s
t
a
ła
s
i
ę
zarzewiem za-
mieszek -
tłum ruszył
do
centrum
Bogoty.
Zwolenn
icy
Gaitana
- drobni
urzędnicy,
kierowcy
taksówek, uliczni
sprzedawcy
oraz
bezrobotni, przekonani,
iż
zbrodnia zosta-
... 1948 r. Mana-
os (Brazylia).
Port rzeczny na
Amazonce. Brak
nowoczesnych
środków
trans-
portu w Brazylii
utrudniał
przemy-
słowy
rozwój
kraju
.
(zbiOry
prywatne)
.... 1949 r. San An-
tonio (Gwatema-
la).
Ind
i
ańscy
tka-
cze
pOSługują się
metodami opraco-
wanymi przed
wiekami. W tym
kraju 62
%
ziemi
uprawnej znajdo-
wało się
w posia-
daniu zaledwie
3
%
ludnośc
i
.
(zbiory
prywatne)
2321
•
la popelniona na
zlecenie
konselWatystów,
zaatakowali
lokale konselWatywnego dzien-
nika
·"Siglo".
Do l
ączyl a
do
nich pro-
gai
tanowska policja. Manifestanci
zaczę
li
systematycznie
ni
szczyć
wszelkie
symbole
wladzy
- zaatakowali
ministerstwa, prefek-
turę, i
zbę
deputowanych... Jednym
z
glów-
nych
celów
rebeliantów
stal
si ę
Kośc i
ó
l
ka-
tolicki,
będący
tradycyjnym
sprzymi erzeń
­
cem
Partii KonselWatywnej.
Tlum
podpalii
a
rchidi
ecezj ę
i
a
p
os
t
o
l
s
k
ą
nun
cj a
turę.
Wdarł
s
i
ę
do katedry,
zakonów
i licznych
kościol
ów,
które
sprofanowal
i
obrabował.
Wieczorem rewolta przerodzi la
i
ę
ww
zec
hoga rni
ający
rabunek.
W
ci ągu
kil-
ku
godzin
plomienie
calkowicie strawily
hi-
sto ryczne
centrum
tolicy.
Czlonkowie
rzą du
schronili
s
i
ę
w pala-
cu
prezydenckim
.
Brak
skoordynowanej
akcj
i
i
jed nolitego
dowództwa
pozwolil
niewielkiej
grupie
ob
ro ń
ców
palacu
bez
wi ększego
trudu
st aw
ić
czolo
nieprzyjacie-
lowi. Konsel'\vatyw ny prezydent, Ospina
Perez,
ochl o
n
ąwszy
nieco, wystosowal
orę­
dzie
skierowane
do wojska,
które
w
ciągu
dwóch dni przywróci
lo
porządek
w
stoli-
cy.
11
kwietnia prezydent wy
t
ą
pil
w
ra-
diu
aby
potępi
ć
ów
"
dzień
h
a
ńby
",
"bar-
b
a
rzy ń
s
tw
a
",
"zbezczeszczenia"
i
"tchó-
rzo twa", na
skutek
którego
"kraj
poniży l
się
w
oczach calego
świata"
.
W
ostl)/ch
slo-
wach
prezydent
n
a
pi
ę
tnowa l także
wszyst-
kie
"dzikie
i
zalone
elementy" oraz
"ten
wa
ndalizm,
który
obrócil
w
p
e
rzy
n
ę
w
zy
tko
to,
co
stanowilo
dum
ę
kolumbij-
kiej kultury".
Stlumienie
zamieszek
w Bogocie oraz
ponowne
przejęci
e
kierownictwa nad woj-
kiem otworzyly o
ś
ladowań
,
któ-
rych
ofiarą
padli prze
e
wszystkim wszy-
lennicy idei Gaitana
a
także,
nie-
niej,
liberalowie.
Kraj
pogrążył
się
"Krocząca
Rewolucja"
Jak
możn
a
wytłumaczyć
ów
wybuch
prze-
mocy
9
kwietnia
1948
r.
?
Dl
aczego
Ko-
lumbia, która
w
latach trzydziestych przy-
najmniej
z
pozoru wkroczyla na
drogę
de-
mokracji
i rozwoju, nagle
ogarnięta
została
jednym
z
najbardziej
krwawych konflik-
tów,
jakie
miały
miejsce w tym kraju?
W 1930 r. w wyborach prezydenckich
zwyciężyła
Partia
Liberalna.
Zwyci
ęs
two
to
zakończyło
dlugi
okres
hegemonii
kon-
el'\vatystów.
Liberalowie
cieszyli
i
ę
po-
parciem niewielkiej
partii komunistycznej,
a
także związków,
które jej
podlegały
.
W pielWszej polowie lat
trzydziestych
pre-
zydent
Lopez Pumaijero
oraz
liberalowie
wdrożyli
zereg demokratycznych
reform.
Program ten nazwano
"
Kroczącą
Rewo-
lu
cją
".
Ustawa rolna przeglosowana
w 1935 r. poszerzyla
prawa
chlopów
i
da-
la
im ustawy
pozwa l
ające
broni
ć s
i
ę
przed
wyzy kiem,
choci
aż
w
niczym nie narusza-
la
własności
prywatnej
oraz
dominacji
ob-
zarników.
W 1936 r. uchwalona
zostala
reform
a
rolna, która jednak na dlugo po-
zostanie
jedynie
m
a
rtwą literą
prawa.
Zmiany w konstytucji,
przyjęte
w tym
sa-
mym
roku, obalily ostatnie
pozo
t
a
lości
T 1948 r. Jezio-
ro Nahuel
Wappi
w Argentynie
(na
granicy
z
Chile).
Pod koniec lat
czterdziestych
okolica stanie
się
modnym miej-
scem
wakacyj-
nym dla
majęt­
nych
mieszkań­
ców Buenos
Aires.
(zbiory
prywallle)
Zoom
d
o
tyczą cyc
h lib
e
r
a
ł
ów
,
których
o
kr
eś
l
a
ł
mianem
"najdzikszych
b
a
rb
a
rzy ń
s
ki
c
h
hord".
Wywo d
ząc s
i
ę
z
ni
ższyc
h
warstw
klasy
średni ej
i
b
ęd
ąc
d
os
ko
n
a
łym m
ówcą
,
p
ozys
k
a
ł
on w
krótkim czasie poparcie
drobnych
ko
n
erwatystów,
których
z
po-
wodzeniem
utrzy mywa
ł
w
ni
e
n
awi śc
i
do
po
łi
tyczn ego
przeciwnika przedstawiane-
go
jako
ś
mi
e
rte
ln
e zagroże
ni
e
dla
cyw
iłi­
zowanego
świ a
ta.
Od kryzysu do kryzysu
W
ł
a
t
ach
czterdziestych kraj
przeżywa
po-
ważny
kryzys polityczny,
gospodarczy
i
spo-
ł
ecz
ny
.
Druga kadencja
Lopeza,
który zo-
sta
ł
wybrany
ponownie prezydentem, jest
ka tastrofą
.
Lopez,
skompromitowany
licz-
nymi
skandalami
dotyczący mi
jego bezpo-
ś
re dni
ego
otoczenia,
nie
ma
praktycznie
ża
dn
ej
w
ł
ad
zy,
uwikł
a
ny
w
mi
ęd zyko
teryj­
ne
rozgrywki
wjego
rzą
d
zie.
W 1943
L
mu-
pracy
oraz
przewiduje
pł
a
tn
e
urlopy.
Jed-
si
odd ać wł a
dzę.
W lipcu 1944
L
zostaje
na-
nak
wł adza
jest
zbyt
sł aba,
aby wymóc
prze-
strzeganie
kodeksu przez
wet
tymczasowo
uwi
ęz
i
o
ny
przedsięb
i
orców
zrzeszonych
przez
a
rmi
ę
.
W 1945
L
Lo-
Dmga kadencja
w
greminos,
rodzaju
silnych
pez
u
s
iłuj
e od zys
k
ać
wł ad zę
Lopeza jest
istną
i
wpływowych
stowa
rzysze ń
powracaj
ąc
do refom,
rozpo-
katastrofą·
producentów. W tej
sytuacji
czę
tych
za swojej
pierwszej
kadencji. Zostaje
przyj
ęty
nowy Kodeks Lopez
sk
ł
a
d
a
dymi
sj ę.
Nie
ty
ł
ko
dochodzi
Pracy, który
mi
ęd zy
innymi
ogranicza czas
do ponownego
zarzucenia
reform,
ale
tak-
og
ra ni
cze
ń
w
powszechnym
g
ł
osowa
niu
,
do którego mieli
prawo jedynie
m
ężczyź­
ni,
za
pewniły
wo
ln
ość
sum
ienia
i
wyzna-
nia,
z
ni
os
ł
y
fiskalne
i prawne przywileje
duchownych.
owe
prawo
fiskalne
po łoży­
ł
o
kres
zwo
łni
e
ni
o
m
podatkowym
sekto-
ra
prze mys ł
owego, zwi
ę
kszył
o
podatki
od
dochodu i
wprowadził o
ich
progresj
ę.
Rzą ­
dowe
interwencje
w
po ł
ecz
n
e
konflikty
z
n
aj
d
owa
ł
y
n
aj częśc
i
ej
rozwi
ąza
ni
a
ko-
rzystne
dł
a
robotników.
Na
przy kł
ad
w ro-
ku
1934
minister
wojny
ud
z
i
e
lił
swojego
poparcia
s
trajkuj
ący
m
pracownikom ba-
nanowych
plantacji,
podczas
gdy
jeszcze
w 1928
L
,
W
tych
samych
o
k
o
li
czności ac
h
,
armia
m
asakrowa
ł
a strajkujących
...
W
grudniu 1936
L
prezydent Lopez,
u
l
egaj ąc
presji konserwatystów
oraz
kryty-
ce ze strony
"umiarkowanej
frakcji swojej
wł asn ej
partii",
ogłosił
prze rwę
w reformo-
waniu
p
a
ń
stwa.
owy
liberalny prezydent
wybrany
na to
stanowisko w
1938
L,
Eduar-
do Santos,
zdo
ł
ał
utrzym
ać
i
stniej ące
status
quo
przez
cztery
lata.
Jednak
przez
ca
ły
ten
czas
polityczny
kłim
a
t ul
ega
ł
pogorszeniu.
Pomimo wstrzymania reform
,
konserwa-
tyści
zbojkotowali wybory
i
usztywnili
swo-
ją
pozycj
ę·
Na
ich
czele
s
t
a
n
ą
ł pe ł
e
n
we-
rwy
przywódca, Laurcano Gomez, które-
mu nada no przydomek
"Potwór"
ze
wzgl ędu
na
gwa
łtow n
ość
jego
wypowiedzi
~
1949 r. Port
w
stołicy
Argen-
tyny
-
Buenos
Aires.
Położony
u
ujścia
rzeki Rio
de
ła Płata
,
był
on (i nadal jest)
głównym
portem
eksportowym bo-
gactw Argentyny:
zboża
i
mięsa
.
(zbiory
prywa
tn
e)
.... 1949 r. Buenos
Aires (Argentyna)
Gmach Kongresu
Republiki Argen-
tyny. Na pierw-
szym
płanie
wi-
doczny jest po-
mnik
upamiętnia­
jący
uzyskanie
przez
Argentynę
niepodległości.
(zbiory
prywatne)
.... 1949 r. Stoli-
ca Kolumbii - Bo-
gota.
Tłumy
przed
lokalami wybor-
czymi. Podczas
wyborów do Izby
Narodowej prze-
ciwstawią się
frakcje konser-
watorów i libera-
łów.
Rozogni to
tylko
wojnę
do-
mową·
(zbiory
prywatIle)
2323
1948 r. Okolice
Buenos Aires (Ar-
gentyna). Kilka
razy do roku od-
bywają się
tu tar-
gi
bydła
,
na któ-
rych prezentowa-
ne
są
naj
piękniej
­
sze
"okazy
"
z ogromnych
ferm hodowla-
nych -
estancias.
(zbiory
prywatne)
~
T
1949 r. Brazy-
lia. Port rzeczny,
którego
głównym
przeznaczeniem
jest eksport kawy.
Kawa
należała
wówczas do
głównych
surow-
ców eksportowa-
nych przez Ame-
rykę Południową
-
ten brak
zróżni
­
cowania
wywoła
niejeden kryzys.
(zbiory
prywatne)
na
skutek
nacisków
wielkich obszarni-
ków,
rząd
wycofuje
się
z wprowadzonej
już
w
życie
nowej
uchwa ły
rolnej,
co
doprowa-
dza do
zamieszek
na wsi.
Tak
więc
do kom-
pletnego
chaosu
politycznego dochodzi
jeszcze kryzys
ekonomiczny.
Światowa że­
gluga
handlowa,
spara
liżowana
przez
woj-
n
ę,
nie
może przewoz i
ć
kolumbij kich to-
warów,
co zalamuje
kolumbijski handel
za-
graniczny.
Kolumbijczycy
mogą
jedynie
bezsilnie
obserwować
upadek
n
ajważ
niej­
szych
dla nich rynków
zbytu,
zwł
aszcza
ka-
wy
i bananów, do którego dochodzi
w
1942 r.
Uniled
Fntil,
n
ajważni ejsza
z ame-
rykańskich
kompanii bananowych, która
podejmuje
d
ecyzj ę
o
wstrzymaniu produk-
cji
bananów na terytorium kolumbijskim.
Wszystkie te
gospodarcze
kłopoty
pojawia-
j
ą s
i
ę
w
Kolumbii
w chwili
gwałtownego
przyspie
zenia
zmian
demograficznych. Od
roku 1938
do
1951
liczba
mieszkańców
Ko-
lumbii
wzrasta z
8700000
do
11200000.
Zmniejsza
si ę
liczba
zamieszkujących
tere-
ny
rolne
z
71
%
do
61
%.
Prze mys ł
nie jest
zdolny
wchłonąć
takiej
liczby wiej kich
emi-
grantów.
Powi
ę
ksza
s
i
ę
liczba
bezpośred­
nich
ofiar gospodarczego kryzysu:
są
wśród
nich drobni
rzemieślnicy,
bezrobotni
robot-
nicy,
chłopi
szukający
zarobku w
miastach.
że,
Jorge Eliecar Gaitan
chwil i
na
kolumbijską
sce-
nę po li
tycz
n
ą
wkracza kontrower
yj
na
po-
s
t
ać
Jorge
Eliecara
Gaitana,
który
już
wcześniej
zdoby
ł popul
arno'ć
i uznanie
najbiedn iejszych
warstw
kolumbijskiego
W tej
wł aśn
i
e
swojej
dzia
ł
a
ln
ości
adwokackiej -
często
bronil
połecznych
wyrzutków oraz biedaków.
Do jego
sławy
przyczyn ił
a się
także
jego
polityka na ta-
nowisku
burmistrza
Bogoty,
gdzie rozpo-
czął
i
rozwinął
akcje
poprawy
warunków
sanitarnych
w
mieście,
pomocy
spo
łecznej
i
edukacji.
Szukając bezpo
ś
redni
ego
kontaktu
z
masami,
u
żywając
w
swoich
przemówie-
niach bardzo prostego i jasnego
j
ęzy
k
a,
umiejętnie
grając
na
emocjach
i uczuciach
tłumu
zyskał
tatus
wielkiego
ludowego
try-
buna. Jego
slogany
w rodzaju:
"nie
jestem
jednym
człowiek
i
em
,
jestem
ca
łym
ludem"
albo
"Iud
jest
przełożonym
swoich
przy-
wódców", jego apele
kierowane
do
"boha-
terskiego
tłumu
",
jego ustawiczna krytyka
"oliga
rch ii",
"politycznej
krainy
odcię
tej
ca
łkowicie
od
ludu",
która wykorzystuje
"pot
i
cierpien
ie
narodu",
jego
żąda
ni
a
"ośw
i
ecen
i
a"
ma i
zaprowadzenia
więk­
szej
równości
klasowej
czynią
z
niego
sztan-
darowego
przedstawiciela
latynoamerykań­
skiego
populizmu. W
oczach
wielu libera-
lów
Gaitan jest niebezpiecznym
demagogiem.
Konserwatyśc i
widzą
w nim
żywe
wcielenie
diabła.
Według
"Siglo"
ten
populistyczny
lider
będący mieszanką
"mu-
rzyński ej
dzikości
"
i
"tubylczej
przebiegło­
śc
i
"
szykuje
się
do
szturmu
na
"cywilizo-
wany
kraj, jakim
z
ca
l
ą
pewnością
jest Ko-
lumbia".
Kon
erwatyści
dosłownie
obsesyjnie
l
ękają się
powrotu rdzennie ko-
lumbijskiej ludno'
ci oraz
metysów do
sta-
nu
"dzikiego".
W 1944r. Gaitan bierze
udzial
w walce
o fotel
prezydencki, który
spo
l
eczeństwa
dzięki
2324

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin